Od 1.1.2017 r. mają wejść w życie nowe przepisy dotyczące ustalania minimalnego wynagradzania za pracę:

1) ustawa z 22.7.2016 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1265),

2) rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2017 r. (projekt rozporządzenia w lipcu 2016 r. został wysłany do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych; projekt jest procedowany w trybie pilnym).

Najbardziej istotną zmianę dla pracowników zatrudnionych w szkołach prowadzonych przez JST, przewidzianą w ustawie nowelizacyjnej ustawy, jest uchylenie ustępów 2 i 3 w art. 6 ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2008 r. ze zm.). Przypomnijmy, że stosownie do art. 6 ust. 2 MinWynagrU wysokość wynagrodzenia pracownika w okresie pierwszego roku pracy nie może być niższa niż 80% wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Do okresu pierwszego roku wlicza się wszystkie okresy, za które była opłacana składka na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne, z wyłączeniem okresów zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego. Po 1.1.2017 r. wszyscy pracownicy – niezależnie od stażu pracy – będą otrzymywać minimalne wynagrodzenie w jednakowej, pełnej wysokości. Rozwiązanie to znosi dyskryminację młodych ludzi na rynku pracy.

Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że w nowej wersji przepisu art. 6 ust. 5 MinWynagrU przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika nie uwzględnia się:

1) nagrody jubileuszowej;

2) odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy;

3) wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych;

4) dodatku do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej.

W aktualnym stanie prawnym dodatek do wynagrodzenia za pracę w porze nocnej jest brany pod uwagę przy obliczaniu pensji minimalnej. Oznacza to, że osoby najniżej wynagradzane są gorzej traktowane w porównaniu z osobami lepiej wynagradzanymi, otrzymującymi pensję wyższą, niż pensja minimalna. Osoba, której wynagrodzenie zostało ustalone w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, pomimo wykonywania pracy w porze nocnej (za które przysługuje określony dodatek), nadal może otrzymywać wynagrodzenie w tej samej wysokości, z uwagi na wynikający z obowiązujących przepisów prawa zakres składnikowy minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Przedmiotowe zmiany będą wymagały od dyrektorów szkół i placówek oświatowych dokonania przeglądu wewnątrzzakładowych źródeł prawa pracy takich jak regulaminy wynagradzania i układy zbiorowe. W przypadku pracowników niepedagogicznych, szczególnie o niskim stopniu zaszeregowania, może się zdarzyć, że wysokość ich wynagrodzenia, nawet z uwzględnieniem dodatku stażowego, może być niższa niż 2000 złotych brutto.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku 2017 r.

Jeżeli projekt rozporządzenia Rady Ministrów wejdzie w życie w kształcie zaproponowanym przez wnioskodawcę (ministra właściwego do spraw pracy) to wysokość minimalnego wynagrodzenia będzie ustalana na poziomie 2000 złotych. W świetle przepisów MinWynagrU wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę jest corocznie przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Rada Ministrów, w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku, przedstawia Radzie Dialogu Społecznego m.in. propozycję wysokości minimalnego wynagrodzenia w roku następnym wraz z terminem zmiany wysokości tego wynagrodzenia. W tym roku rząd zaproponował podwyżkę minimalnego wynagrodzenia do 2000 złotych. Rada Dialogu Społecznego, po otrzymaniu propozycji, przystąpiła do negocjacji w celu uzgadniania wysokość minimalnego wynagrodzenia. Strona pracownicza w Radzie, którą stanowią reprezentatywne związki zawodowe (NSZZ „Solidarność”, OPZZ, FZZ) przychyliła się do propozycji rządu. Niestety propozycja nie znalazła akceptacji strony pracodawców (ZRP, Konfederacja Lewiatan, BCC – Organizacja pracodawców, Pracodawcy RP). Ponieważ Rada Dialogu Społecznego w terminie 30 dni nie była w stanie przyjąć wspólnego stanowiska, Rada Ministrów ustali wysokość minimalnego wynagrodzenia w drodze rozporządzenia. Wysokość minimalnego wynagrodzenia ustalona przez Radę Ministrów nie może być niższa od wysokości minimalnego wynagrodzenia proponowanego Radzie Ministrów. Rada Ministrów ma czas do 15 września na wydanie nowego rozporządzenia. W związku z powyższym od 1.1.2017 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wyniesie 2000 złotych.

Wzrost minimalnego wynagrodzenia za pracę przełoży się nie tylko na wzrost realnych pensji, ale także na zmianę innych świadczeń. Należy bowiem pamiętać, że w przepisach prawa pracy wysokość minimalnego wynagrodzenia jest podstawą do określania wysokości:

1) odszkodowania za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu – zgodnie z art. 183d KP odszkodowanie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie;

2) wynagrodzenie za czas przestoju – zgodnie z 81 § 1 KP za czas przestoju pracownik powinien otrzymać wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania – 60% wynagrodzenia; wynagrodzenie to nie może być jednak niższe od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów;

3) kwoty wolnej od potrąceń z wynagrodzenia za pracę – zgodnie z art. 871 § 1 KP kwota wolna od potrąceń dla:

a) potrąceń niealimentacyjnych: 2000 zł pomniejszone o składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz zaliczkę na podatek,

b) potrąceń zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi: 75% wynagrodzenia z pkt a

c) potrąceń kar pieniężnych: 90% wynagrodzenia z pkt a;

4) odszkodowania dla pracownika, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę – zgodnie z art. 943 KP odszkodowanie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie;

5) dodatku za pracę w porze nocnej – zgodnie z art. 1518 KP za pracę w porze nocnej pracownik jest uprawniony do dodatku w wysokości 20% stawki godzinowej, liczonej od płacy minimalnej z zastrzeżeniem, że dodatek nocny w wysokości 20% minimalnego wynagrodzenia, czyli 20% z 2000 zł, będzie należny także dla osób zatrudnionych po raz pierwszy oraz dla osób zatrudnionych w niepełnym etacie.

Wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej w umowach cywilnoprawnych

Kolejną rzeczą, na która dyrektorzy szkół i placówek oświatowych muszą zwrócić uwagę to wprowadzenie minimalnej stawki godzinowej dla osób wykonujących zlecenie lub świadczących usługi na podstawie umów. Stosownie do nowododawanego art. 3a ustawy o wynagrodzeniu minimalnym wysokość minimalnej stawki godzinowej jest corocznie waloryzowana o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia ustalonej na rok następny przez wysokość minimalnego wynagrodzenia obowiązującą w roku, w którym odbywają się negocjacje. Wysokość tej stawki w roku 2017 ustalona będzie w kwocie wynikającej ze zwaloryzowania kwoty 12 zł o wskaźnik wynikający z podzielenia wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonej na rok 2017 przez wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującą w roku 2016. Końcowy wynik obliczeń zaokrągla się do pełnych dziesiątek groszy w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 5 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 5 i więcej groszy podwyższa się do pełnych dziesiątek (art. 7 ust. 1 ustawy z 22.7.2016 r.). Wysokość minimalnej stawki godzinowej, o której mowa w ust. 1, będzie ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w drodze obwieszczenia Prezesa Rady Ministrów, w terminie do dnia 30.9.2016 r. W związku z powyższym zmianą, od 1.1.2017 r. wszystkie umowy zlecenia i umowy o świadczenie usług muszą uwzględniać nowe stawki minimalne wynagrodzenia.