1. Stan prawny obowiązujący do 30.9.2020 r.

Jednym z obowiązków większości podatników VAT jest regularne składanie deklaracji VAT. Do 30.9.2020 r. deklaracje te składane były na formularzach VAT-7 oraz VAT-7K (pierwszy z tych formularzy wykorzystywany był do składania deklaracji VAT za okresy miesięczne, drugi – za okresy kwartalne). Od 1.1.2018 r. deklaracje te mogły być składane wyłącznie za pomocą środków komunikacji elektronicznej – zob. art. 99 ust. 11b ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU).

Także od 1.1.2018 r. (na podstawie art. 82 § 1b ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej: OrdPU) większość podatników VAT miała obowiązek comiesięcznego przesyłania drogą elektroniczną informacji o prowadzonej tzw. pełnej ewidencji VAT (tj. ewidencji, o której mowa w art. 109 ust. 3 VATU). Informacja ta przesyłana była w formie tzw. pliku JPK_VAT.

A zatem w stanie prawnym obowiązującym do 30.9.2020 r. większość podatników VAT miała obowiązek odrębnego przesyłania dwóch dokumentów elektronicznych, tj. deklaracji VAT-7/VAT-7K oraz plików JPK_VAT. Dokumenty te podatnicy obowiązani byli przesyłać odrębnie mimo, że zawarte w nich dane częściowo się powielały.

2. Wejście w życie przepisów dotyczących tzw. nowego pliku JPK_VAT

Z 1.10.2020 r. weszły w życie przepisy nakładające na podatników VAT obowiązek przesyłania nowego dokumentu elektronicznego (dalej nazywanego nowym plikiem JPK_VAT), wspólnego dla przesyłania deklaracji VAT i informacji o ewidencji VAT (zob. dodawane art. 99 ust. 11c oraz art. 111 ust. 3b VATU). Tym samym obowiązek przesyłania dwóch dokumentów elektronicznych został zastąpiony obowiązkiem przesyłania jednego dokumentu elektronicznego (składającego się – o czym mowa będzie dalej – z dwóch części).

Początkowo przepisy te miały wejść w życie już 1.4.2020 r., z zastrzeżeniem, że większość podatników miała być obowiązana do stosowania tych przepisów dopiero od 1.7.2020 r. Ze względu na pandemię koronawirusa zdecydowano się jednak na przesunięcie daty wejścia w życie omawianych przepisów na 1.7.2020 r., a następnie na 1.10.2020 r. Jednocześnie zrezygnowano z przepisów przewidujących późniejsze rozpoczęcie stosowania przepisów o nowym pliku JPK_VAT przez większość podatników. Tym samym z początkiem października 2020 r. wszyscy podatnicy obowiązani do składania deklaracji VAT oraz przesyłania ewidencji VAT czynić to powinni przesyłając nowy plik JPK_VAT.

Dodać przy tym należy, że w przypadku deklaracji VAT, nowe zasady ich składania dotyczą wyłącznie deklaracji odpowiadających dotychczas składanym deklaracjom VAT-7 i VAT-7K. Nie zmieniły się zasady składania deklaracji dla podatku od towarów i usług w zakresie usług taksówek osobowych opodatkowanych w formie ryczałtu (VAT-12) ani pozostałych deklaracji podatkowych w zakresie VAT (VAT-8, VAT-9M, VAT-10, VAT-11, VAT-13, VAT-21, VAT-23, VAT-26, VAT-UE, VAT-UEK, VAT-R, VAT-Z oraz VIN-R i VIU-R, a także VIN-D i VIU-D). Deklaracje te składane są na niezmienionych zasadach.

3. Zasady obowiązujące przy sporządzaniu oraz przesyłaniu nowego pliku JPK_VAT

Zasady obowiązujące przy prowadzenia ewidencji VAT oraz sporządzania i przesyłaniu nowego pliku JPK_VAT w niewielkiej części wynikają z treści VATU. Jeżeli chodzi o prowadzenie ewidencji VAT i sporządzanie nowego pliku JPK_VAT, kluczowe są:

1) rozporządzenie Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z 15.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988 ze zm.; dalej: SzczegZakrDanDeklR) – w dalszej części nazywane rozporządzeniem w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji,

2) opublikowane przez Ministerstwo Finansów struktury nowego pliku JPK_VAT opublikowane przez Ministerstwo Finansów (w formacie XSD) pod adresem https://www.gov.pl/web/kas/struktury-jpk; są one oznaczone symbolami JPK_V7M oraz JPK_V7K.

Z kolei jeżeli chodzi o przesyłanie nowego pliku JPK_VAT, zasady obowiązujące w tym zakresie wynikają z przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z 24.6.2016 r. w sprawie sposobu przesyłania za pomocą środków komunikacji elektronicznej ksiąg podatkowych oraz wymagań technicznych dla informatycznych nośników danych, na których te księgi mogą być zapisane i przekazywane (Dz.U. z 2016 r. poz. 768 ze zm.).

W praktyce – podobnie jak rzecz się miała w przypadku dotychczas przesyłanego pliku JPK_VAT – zasady obowiązujące przy sporządzaniu oraz przesyłaniu nowego pliku JPK_VAT w znacznej części kreują informacje oraz wyjaśnienia Ministerstwa Finansów. W tym zakresie najważniejszym dokumentem jest opublikowana przez Ministerstwo Broszura informacyjna dotycząca struktury JPK_VAT z deklaracją. Broszura ta zawiera, między innymi, opisy poszczególnych pól nowego pliku JPK_VAT.

Ponadto Ministerstwo Finansów na bieżąco udziela odpowiedzi na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT. Odpowiedzi te są publikowane na stronie https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/jpk-vat-z-deklaracja/faq-jpk-vat-z-deklaracja/.

4. Warianty nowego pliku JPK_VAT

W związku z tym, że deklaracje VAT składane są za okresy miesięczne lub za okresy kwartalne, Ministerstwo Finansów opublikowało struktury dwóch wariantów nowego pliku JPK_VAT.

Pierwszym wariantem jest wariant JPK_V7M przeznaczony dla podatników rozliczających VAT miesięcznie (tj. składających deklaracje VAT za okresy miesięczne). Podatnicy przesyłający nowe pliki JPK_VAT w tym wariancie powinni za każdym razem wypełniać zarówno cześć ewidencyjną, jak i część deklaracyjną. A zatem podatnicy przesyłający pliki JPK_V7M obowiązani są do wypełniania wszystkich elementów w pliku XML, tj. Nagłówek, Podmiot1, Deklaracja, SprzedazWiersz, SprzedazCtrl, ZakupWiersz, ZakupCtrl.

Drugim wariantem nowego pliku JPK_VAT jest wariant JPK_V7K przeznaczony dla podatników rozliczających VAT kwartalnie (tj. składających deklaracje VAT za okresy kwartalne). Podatnicy tacy za pierwsze dwa miesiące przesyłać powinni nowy plik JPK_VAT w tym wariancie z wypełnioną jedynie częścią ewidencyjną. A zatem za dwa pierwsze miesiące podatnicy przesyłający pliki JPK_V7K obowiązani są do wypełniania następujących elementów w pliku XML: Nagłówek (z wyjątkiem elementów: Kwartał, KodFormularzaDekl, WariantFormularzaDekl), Podmiot1, SprzedazWiersz, SprzedazCtrl, ZakupWiersz, ZakupCtrl.

Natomiast po zakończeniu kwartału podatnicy rozliczający VAT kwartalnie przesyłać powinni nowy plik JPK_VAT w wariancie JPK_V7K z wypełnioną częścią ewidencyjną za trzeci miesiąc kwartału oraz częścią deklaracyjną za cały kwartał. A zatem za trzeci miesiąc podatnicy przesyłający pliki JPK_V7K obowiązani są do wypełniania wszystkich elementów w pliku XML (tj. Nagłówek, Podmiot1, Deklaracja, SprzedazWiersz, SprzedazCtrl, ZakupWiersz, ZakupCtrl), z zastrzeżeniem, że element Deklaracja dotyczy całego kwartału, zaś elementy części ewidencyjnej (SprzedazWiersz, SprzedazCtrl, ZakupWiersz, ZakupCtrl) dotyczą jedynie trzeciego miesiąca kwartału.

5. Terminy przesyłania nowego pliku JPK_VAT

W związku z wejściem w życie przepisów dotyczących nowego pliku JPK_VAT nie uległy zmianie terminy składania deklaracji VAT oraz przesyłania informacji o ewidencji VAT. A zatem:

1) termin składania deklaracji VAT za okresy miesięczne nadal upływa 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą (zob. art. 99 ust. 1 VATU),

2) termin składania deklaracji VAT za okresy kwartalne nadal upływa 25 dnia miesiąca następującego po kwartale, którego dotyczą (zob. art. 99 ust. 2 i 3 VATU),

3) termin przesyłania informacji o ewidencji VAT nadal upływa 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą (zob. art. 109 ust. 3b i 3c VATU).

Terminy te ustalane są z uwzględnieniem przepisów art. 12 OrdPU. Oznacza to, że jeżeli ostatni dzień terminu na przesłanie nowego pliku JPK_VAT przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważany jest następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy (zob. art. 12 § 5 OrdPU). Oznacza to również, że terminy przesyłania nowego pliku JPK_VAT uważane są za zachowane, jeżeli przed jego upływem plik został wysłany do organu podatkowego, a nadawca otrzymał urzędowe poświadczenie odbioru (zob. art. 12 § 6 pkt 1 OrdPU).

W związku z powyższym podatnicy składający deklaracje VAT za okresy miesięczne obowiązani są przesyłać nowe pliki JPK_VAT (w wariancie JPK_V7M) w pełnym zakresie (tj. z wypełnionymi zarówno częścią deklaracyjną, jak i ewidencyjną) co miesiąc, w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą (zob. art 109 ust. 3b VATU).

Natomiast podatnicy składający deklaracje VAT za okresy kwartalne:

1) za pierwszy miesiąc kwartału w terminie do 25 dnia drugiego miesiąca kwartału obowiązani są przesłać nowy plik JPK_VAT (w wariancie JPK_V7K) jedynie w części dotyczącej ewidencji VAT,

2) za drugi miesiąc kwartału w terminie do 25 dnia trzeciego miesiąca kwartału obowiązani są przesłać nowy plik JPK_VAT (w wariancie JPK_V7K) jedynie w części dotyczącej ewidencji VAT,

3) w terminie do 25 dnia miesiąca następującego po zakończeniu danego kwartału obowiązani są przesłać nowy plik JPK_VAT (w wariancie JPK_V7K) z wypełnionymi obiema częściami, z zastrzeżeniem, że w części deklaracyjnej obowiązani są wskazać dane dotyczące całego zakończonego kwartału, zaś w części ewidencyjnej jedynie trzeciego miesiąca tego kwartału.

6. Dane wykazywane w deklaracjach VAT oraz w ewidencji VAT

Dane wykazywane w deklaracjach VAT oraz w ewidencji VAT określa SzczegZakrDanDeklR, część którego stanowi załącznik zawierający objaśnienia co do sposobu wypełniania i miejsca składania deklaracji VAT oraz sposobu wskazywania danych w ewidencji VAT.

I tak dane zawarte w deklaracjach VAT określa § 2 SzczegZakrDanDeklR w sprawie danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji. Do danych tych należą, m.in.:

1) dane identyfikacyjne,

2) dane pozwalające na rozliczenie podatku należnego i naliczonego oraz obliczenie wysokości zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu podatku wraz z oznaczeniem sposobu dokonania tego zwrotu,

3) dodatkowe informacje dotyczące rozliczenia.

Dane te najczęściej odpowiadają danym wykazywanym obecnie w deklaracjach VAT-7/VAT-7K.

Z kolei dane zawarte w ewidencji VAT określają przepisy § 9-§ 11 SzczegZakrDanDeklR w sprawie danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji. Do danych tych należą:

1) dane identyfikacyjne,

2) dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku należnego,

3) dane pozwalające na prawidłowe rozliczenie podatku naliczonego.

W porównaniu z dotychczas przesyłanymi plikami JPK_VAT, ilość danych wykazywanych w ewidencji VAT (przesyłanych następnie w ramach nowego pliku JPK_VAT) znacznie się zwiększyła. Ma to na celu – jak czytamy w uzasadnieniu projektu rozporządzenia w sprawie danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji – „poprawę precyzji analiz dokonywanych z wykorzystaniem plików JPK_VAT, co umożliwi zwiększenie efektywności działania organów KAS”.

7. Treść nowego pliku JPK_VAT

Opublikowane przez Ministerstwo Finansów struktury logiczne JPK_VAT składają się z siedmiu elementów. Dwa z nich są wspólne dla deklaracji VAT oraz ewidencji przesyłanej w ramach nowych plików JPK_VAT, trzeci jest elementem deklaracyjnym, zaś cztery ostatnie stanowią elementy ewidencyjne.

Dodać należy, że treść poszczególnych elementów nowego pliku JPK_VAT odpowiada danym określonym przepisami SzczegZakrDanDeklR, a w konsekwencji w uproszczeniu można stwierdzić, że treść nowego pliku JPK_VAT wynika z tego właśnie rozporządzenia. W praktyce jednak kluczową rolę przy wypełnianiu nowego pliku JPK_VAT pełni opublikowana przez Ministerstwo Finansów Broszura informacyjna dotycząca struktury JPK_VAT z deklaracją.

7.1 Elementy wspólne

Nowy plik JPK_VAT składa się z dwóch elementów wspólnych dla części deklaracyjnej oraz części ewidencyjnej. Są to elementy Nagłówek oraz Podmiot1.

Element „Nagłówek” zawiera, między innymi, dane dotyczące okresu, za jaki jest składany nowy plik JPK_VAT, cel złożenia, urząd skarbowy, do którego adresowana jest deklaracja, data złożenia. Element ten stanowi jedyną część nowego pliku JPK_VAT, w którym istnieje różnica pomiędzy wariantami JPK_V7M i JPK_V7K. Wariant JPK_V7K zawiera bowiem dodatkowe pole „Kwartal”.

Z kolei w elemencie „Podmiot1” wskazywane są dane identyfikacyjne podatnika. Element ten dzieli się na dwie części, tj. część dotyczącą osób fizycznych oraz część dotyczącą podmiotów niebędącymi osobami fizycznymi.

7.2 Część deklaracyjna nowego pliku JPK_VAT

Dane wykazywane w części deklaracyjnej nowego pliku JPK_VAT pośrednio wynikają z przepisów § 2 SzczegZakrDanDeklR. Są to zarówno dane identyfikacyjne dotyczące, między innymi, informacji o tym do jakiego urzędu skarbowego, przez kogo (dane identyfikacyjne podatnika), za jaki okres, kiedy, na jakim kodzie formularza jest składana deklaracja, czy jest to pierwsza wersja czy też korekta deklaracji, jak i dane pozwalające na rozliczenie podatku należnego i naliczonego oraz obliczenie wysokości zobowiązania podatkowego lub kwoty zwrotu podatku wraz z oznaczeniem sposobu dokonania tego zwrotu. Ponadto dane te obejmują oznaczenia dodatkowych informacji dotyczących rozliczenia. Dane te najczęściej odpowiadać będą danym wykazywanym dotychczas w deklaracjach VAT-7/VAT-7K.

7.3 Część ewidencyjna

Dane zawarte w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT pośrednio wynikają z treści przepisów § 9 – § 11 SzczegZakrDanDeklR. Część ta dzieli się na ewidencję w zakresie podatku należnego oraz ewidencję w zakresie podatku naliczonego.

Na ewidencję w zakresie podatku należnego składa się pięć grup danych w ramach pól „SprzedazWiersz”, „SprzedazCtrl” (zob. tabelę poniżej).

Z kolei na ewidencję w zakresie podatku naliczonego składają się trzy grup danych z pól „ZakupWiersz”, „ZakupCtrl” (zob. tabelę poniżej).

W porównaniu z dotychczas przesyłanymi plikami JPK_VAT, ilość danych wykazywanych w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT znacznie się zwiększyła. Ma to na celu – jak czytamy w uzasadnieniu projektu rozporządzenia w sprawie danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji – „poprawę precyzji analiz dokonywanych z wykorzystaniem plików JPK_VAT, co umożliwi zwiększenie efektywności działania organów KAS”. W tym celu wprowadzony został:

1) obowiązek wskazywania oznaczeń identyfikujących niektóre towary lub usługi,

2) obowiązek oznaczania niektórych szczególnych rodzajów transakcji, oraz

3) obowiązek oznaczania niektórych dowodów sprzedaży i zakupu.

7.3.1 Oznaczenia identyfikujące niektóre towary lub usługi

W ramach nowego pliku JPK_VAT konieczne jest wskazywanie oznaczeń identyfikujących przedmiot opodatkowania z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług, których sprzedaż jest szczególnie narażona na nadużycia oraz oznaczenia pozwalające na identyfikację czynności podlegających opodatkowaniu objętych szczególnymi procedurami rozliczenia podatku przewidzianymi w ustawie. Oznaczenia te są w nowym pliku JPK_VAT prezentowane w polach od GTU_01 do GTU_13.

Pola te wypełniane są dla całej faktury poprzez zaznaczenie „1” we właściwych polach odpowiadających symbolom od GTU_01 do GTU_13, w przypadku wystąpienia dostawy towaru lub świadczenia usługi na ewidencjonowanym dokumencie, bez wyodrębniania poszczególnych wartości, kwot podatku, itp. Pola pozostawiane są puste, gdy dany towar lub usługa nie wystąpiły na dokumencie.

7.3.2 Oznaczanie niektórych rodzajów transakcji

W ramach nowego pliku JPK_VAT konieczne jest oznaczanie niektórych szczególnych rodzajów transakcji. Dotyczy to przede wszystkim transakcji sprzedażowych, jednak dwa oznaczenia przewidziane także zostały dla dokonywanych przez podatników zakupów.

Oznaczenia te są w nowym pliku JPK_VAT prezentowane w polach SW, EE, TP, TT_WNT, TT_D, MR_T, MR_UZ, I_42, I_63, B_SPV, B_SPV_DOSTAWA, B_MPV_PROWIZJA i MPP (dla transakcji sprzedażowych) oraz MPP i IMP (dla transakcji zakupowych). Pola te wypełniane są dla całego dokumentu poprzez wskazanie wartości „1” w polach charakteryzujących daną transakcję. Pola, których danej transakcji nie dotyczą, pozostawiane są puste.

7.3.3 Oznaczanie niektórych dowodów sprzedaży i zakupu

W ramach nowego pliku JPK_VAT konieczne jest oznaczanie niektórych dowodów sprzedaży oraz dowodów nabycia w polach, odpowiednio, „TypDokumentu” oraz „DokumentZakupu”. Jest to konieczne w przypadku trzech dowodów sprzedaży oraz trzech dowodów zakupu (zob. tabelę poniżej).

W praktyce w ten sposób oznaczana jest niewielka cześć wykazywanych w nowym pliku JPK_VAT dowodów sprzedaży i zakupu. Większość dowodów sprzedaży oraz zakupu (w szczególności większość faktur) wykazywanych w ewidencji VAT przesyłanej w ramach nowych plików JPK_VAT nie jest oznaczana za ich pomocą (z czym wiąże się pozostawianie pól „TypDokumentu” oraz „DokumentZakupu” pustych).

8. Wykazywanie w nowych plikach JPK_VAT niektórych rodzajów transakcji

Niektóre transakcje będą musiały być wykazywane w nowym pliku JPK_VAT w sposób szczególny. Poniżej omówione są niektóre z takich przypadków.

8.1 Sprzedaż bezfakturowa

W części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT wykazywać trzeba nie tylko sprzedaż udokumentowaną fakturami, ale również sprzedaż ewidencjonowaną za pomocą kas rejestrujących oraz sprzedaż nieudokumentowaną fakturami i nieobjętą obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Sprzedaż taką – jak wynika z Broszury informacyjnej dotyczącej struktury JPK_VAT z deklaracją – trzeba wykazać w ewidencji w wysokościach zbiorczych w podziale na stawki podatku oraz sprzedaż zwolnioną od podatku.

8.2 Czynności, dla których podatnikiem jest nabywca

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 VATU podatnikami z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych przez zagranicznych podatników są niekiedy polscy nabywcy towarów lub usług. Czynności takie wykazywane są zawsze w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT w zakresie podatku należnego (do czego służą pola od K_27 do K_33), a jeżeli podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia – jako kwot podatku naliczonego – podatku należnego z tytułu tych czynności, również w zakresie podatku naliczonego (na zasadach ogólnych w polach od K_40 do K_43). W przypadkach takich w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT (w polach dotyczących dowodów sprzedaży i zakupu) podatnicy wykazywać powinni faktury lub inne dokumenty potwierdzające dostawę towarów oraz świadczenie usług, dla których są podatnikami zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 i 5 VATU.

8.3 Świadczenie usług turystyki opodatkowanych według procedury marży

Sposób wypełniania części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT przez podatników świadczących usługi turystyki opodatkowane według procedury marży zależy od tego czy podatnicy ci ustalają kwotę VAT od sumy marż czy od marży jednostkowej.

I tak w pierwszym przypadku podatnicy w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT wykazują:

1) w polach dotyczących właściwej stawki VAT – łączną podstawę opodatkowania (tj. kwotę marży pomniejszoną o podatek należny) i łączną kwotę podatku na podstawie dokumentu wewnętrznego (ze wskazaniem oznaczenia WEW w polu TypDokumentu), ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_T),

2) w polu SprzedazVAT_Marza – kwoty brutto wynikające z faktycznych dokumentów sprzedaży, ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_T), z podaniem danych kontrahenta oraz daty i numeru dokumentu sprzedaży.

Z kolei podatnicy ustalający kwotę VAT od marży jednostkowej w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT wykazują:

1) w polach dotyczących właściwej stawki VAT – jednostkową podstawę opodatkowania (tj. kwotę marży pomniejszoną o podatek należny) i jednostkową kwotę podatku na podstawie faktycznego dokumentu sprzedaży, ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_T), z podaniem danych kontrahenta oraz daty i numeru dokumentu sprzedaży,

2) w polu SprzedazVAT_Marza – łączne kwoty brutto.

8.4 Dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków opodatkowane w procedurze marży

Podatnicy stosujący procedurę opodatkowania marży do dostaw towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT wykazują, co do zasady:

1) w polach dotyczących właściwej stawki VAT – podstawę opodatkowania (tj. kwotę marży pomniejszoną o podatek należny) i jednostkową kwotę podatku na podstawie faktycznego dokumentu sprzedaży, ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_U), z podaniem danych kontrahenta oraz daty i numeruu dokumentu sprzedaży,

2) w polu SprzedazVAT_Marza – łączne kwoty brutto.

Szczególna sytuacja ma miejsce w przypadkach, gdy w odniesieniu do przedmiotów kolekcjonerskich podatnik – za zgodą naczelnika urzędu skarbowego – oblicza różnicę pomiędzy łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich w okresie rozliczeniowym (zob. art. 120 ust. 5 VATU). Wówczas podatnicy w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT wykazują:

1) w polach dotyczących właściwej stawki VAT – łączną podstawę opodatkowania (tj. kwotę marży pomniejszoną o podatek należny) i łączną kwotę podatku na podstawie dokumentu wewnętrznego (ze wskazaniem oznaczenia WEW w polu TypDokumentu), ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_UZ),

2) w polu SprzedazVAT_Marża – kwoty brutto wynikające z faktycznych dokumentów sprzedaży, ze wskazaniem stosowanej procedury (poprzez wpisanie wartości 1 w polu MR_UZ), z podaniem danych kontrahenta oraz daty i numeru dokumentu sprzedaży.

8.5 Zakupy dotyczące sprzedaży opodatkowanej według procedury opodatkowania marży

Jak wynika z art. 119 ust. 3a VATU, podatnicy świadczący usługi turystyki opodatkowane według procedury opodatkowania marży są obowiązani prowadzić ewidencję VAT z uwzględnieniem kwot wydatkowanych na nabycie towarów i usług od innych podatników dla bezpośredniej korzyści turysty (oraz posiadać dokumenty, z których wynikają te kwoty). Z kolei z art. 120 ust. 15 VATU wynika, że jeżeli podatnik stosujący procedurę opodatkowania marży do dostaw towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków stosuje również ogólne zasady opodatkowania, to, między innymi prowadzona przez niego ewidencja musi zawierać w szczególności kwoty nabycia towarów niezbędne do określenia kwoty marży, o której mowa w przepisach art. 120 ust. 4 i 5 VATU.

Obowiązek wskazywania tych kwot przewiduje również § 11 ust. 1 pkt 4 SzczegZakrDanDeklR w sprawie danych zawartych w deklaracjach i w ewidencji. W części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT dane te wykazywane są w polu ZakupVAT_Marza. Zakupy takie ujmowane są w tym polu, co do zasady, w okresie rozliczeniowym, w którym powstanie obowiązek podatkowy z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług opodatkowanych na wskazanych zasadach.

W drodze wyjątku od powyższego, w przypadku art. 120 ust. 5 VATU (tj. jeżeli podatnik za zgodą naczelnika urzędu skarbowego oblicza marżę jako różnicę pomiędzy łączną wartością dostaw a łączną wartością nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich w okresie rozliczeniowym), faktury lub inne dokumenty trzeba ujmować w okresie rozliczeniowym w którym dokonano zakupu. Z kolei w przypadku, o którym mowa w art. 120 ust. 7 VATU (tj. jeżeli w przypadkach, o których mowa w art. 120 ust. 5 VATU, łączna wartość nabyć określonego rodzaju przedmiotów kolekcjonerskich jest w okresie rozliczeniowym wyższa od łącznej wartości dostaw takich przedmiotów, różnica ta podwyższa łączną wartość nabyć przedmiotów kolekcjonerskich w następnym okresie rozliczeniowym), jeżeli wartość dokonanych zakupów w okresie rozliczeniowym przewyższa wartość sprzedaży tego okresu, nadwyżkę zakupów w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT trzeba dodawać do zakupów dokonanych w następnym okresie rozliczeniowym. Czynić to należy na podstawie dowodu wewnętrznego, ze wskazaniem oznaczenia „WEW” w polu DokumentZakupu.

8.6 Korekty dokonywane w ramach ulgi na złe długi

Przepisy VATU pozwalają podatnikom skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona (zob. art. 89a ust. 1 VATU). Jest to tzw. ulga na złe długi.

Podatnicy tacy przesyłając nowy plik JPK_VAT wypełniają dla całego dokumentu pole KorektaPodstawyOpodt poprzez zaznaczenie „1” oraz wykazują pojedynczo korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego ze znakiem „in minus” z podziałem na stawki podatku. Następnie w polach P_68 i _P_69 nowego pliku JPK_VAT podają ze znakiem „in minus” odpowiednio zbiorczą wysokość korekty podstawy opodatkowania oraz zbiorczą kwotę podatku należnego w ramach ulgi na złe długi, która została uwzględniona w pozycjach od K_15 do K_20.

Wskazać przy tym należy, że gdy po skorzystaniu z ulgi na złe długi należność zastała uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie, podatnik (wierzyciel) obowiązany jest do zwiększenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana lub zbyta (zob. art. 89a ust. 4 VATU). W przypadkach takich w nowym pliku JPK_VAT podatnicy wypełniają dla całego dokumentu pole KorektaPodstawyOpodt poprzez zaznaczenie „1” oraz wykazują pojedynczo korekty podstawy opodatkowania oraz podatku należnego ze znakiem „in plus” z podziałem na stawki podatku.

8.7 Zakres stosowania oznaczeń GTU

Z 1.10.2020 r. wprowadzony został obowiązek wykazywania w ewidencji VAT oznaczeń liczbowych 01-13 dotyczących niektórych towarów i usług (zob. § 10 ust. 3 SzczegZakrDanDeklR). Podobne oznaczenia (symbole GTU_01 do GTU_13) wykazywane powinny być w nowym pliku JPK_VAT. Znaczna część problemów związanych z nowym plikiem JPK_VAT dotyczy właśnie stosowania tych oznaczeń.

Oznaczenia te należy stosować wyłącznie do sprzedaży dokumentowanej fakturami (jeżeli jest to sprzedaż określonych przepisami towarów i usług). W jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, „oznaczenia dostaw towarów i świadczenia usług GTU nie dotyczą zbiorczych informacji o sprzedaży ewidencjonowanej na kasie rejestrującej”, jak również że „oznaczenia dostaw towarów i świadczenia usług GTU nie dotyczą zbiorczych informacji o sprzedaży nieudokumentowanej fakturami”.

Stosowanie oznaczeń GTU konieczne może być również w przypadku wykazywania w ewidencji VAT oraz w nowym pliku JPK_VAT faktur korygujących (także – co wynika z jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT – w przypadku faktur korygujących wystawionych do faktur wystawionych przed 1.10.2020 r.). Jak czytamy w jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, „symbolami GTU należy oznaczać fakturę korygującą, w przypadku korekty dotyczącej towaru/usługi objętych oznaczeniami GTU. Natomiast gdy korekta dotyczy wyłącznie towaru/usługi nieobjętych oznaczeniami GTU, faktury korygującej nie należy oznaczać w ten sposób”.

Ponadto z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT wynika, że oznaczenia GTU należy również stosować, między innymi:

1) do faktur zaliczkowych,

2) eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów,

3) przy refakturowanie usług,

4) do faktur wykazywanych z oznaczeniem „FP”, a więc faktur dokumentujących sprzedaż zaewidencjonowaną również za pomocą kasy rejestrującej.

Podkreślić przy tym należy, że oznaczenia GTU stosowane muszą być wyłącznie do oznaczania dokonywanej przez podatników sprzedaży (o ile jest to sprzedaż określonych przepisami towarów i usług). Oznaczenia te nie są nigdy stosowane do oznaczania dokonywanych przez podatników zakupów.

Jest tak także w przypadku zakupów skutkujących pojawieniem się u nabywcy VAT należnego, tj. wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Również w tym zakresie oznaczenia GTU nie są stosowane, co wprost wynika z jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, w której czytamy, że „kody grup towarów i usług służące do oznaczania w nowym JPK_VAT z deklaracją pozycji w ewidencji sprzedaży (od GTU_01 do GTU_13), nie mają zastosowania do nabyć, które u podatnika będącego nabywcą, skutkują zapisami po stronie sprzedażowej (np. WNT czy import usług)”.

Ponadto z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT wynika, że oznaczeń GTU nie należy stosować, m.in.:

1) przy wykazywaniu podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT czynności nieodpłatnych (tj. nieodpłatnych dostaw towarów i nieodpłatnie świadczonych usług),

2) przy dokonywaniu korekt w ramach ulgi na złe długi.

8.7.1 Stosowanie oznaczenia GTU_01 a świadczenie usług gastronomicznych

Do towarów oznaczanych oznaczeniem GTU należą, m.in., napoje alkoholowe, tj. alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Towary takie powinny być w ewidencji VAT oznaczane symbolem 01, zaś w nowym pliku JPK_VAT poprzez wpisanie wartości 1 w polu GTU_01 nowego pliku JPK_VAT (zob. § 10 ust. 3 pkt 1 lit. a SzczegZakrDanDeklR).

Oznaczenia tego nie muszą stosować podatnicy świadczący usługi gastronomiczne, w których skład wchodzą napoje alkoholowe. Fakt, iż sprzedaż w ramach usług gastronomicznych jest opodatkowana VAT według stawki 23% (zob. art. 41 ust. 12f pkt 1 VATU) nie zmienia bowiem faktu, że sprzedaż ta stanowi część świadczenia usług gastronomicznych (tyle że opodatkowaną wyższą stawką VAT) lub stanowi usługę przygotowywania i podawania napojów. Sprzedaż w restauracjach napojów alkoholowych nie stanowi zatem dokonywania ich dostaw, a tym samym nie musi być oznaczana w nowym pliku JPK_VAT kodem GTU_01. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie o konieczność stosowania oznaczenia GTU_01 do alkoholu wydawanego w ramach usługi gastronomicznej. W odpowiedzi tej czytamy, że „oznaczenie GTU_01 dotyczy dostaw towarów: napojów alkoholowych – alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Zatem jeżeli alkohol jest wydawany w ramach usługi to oznaczenie nie ma zastosowania”.

8.7.2 Świadczenie usług naprawy pojazdów samochodowych a oznaczenie GTU_07

Do towarów oznaczanych oznaczeniem GTU należą również, m.in., pojazdy oraz części samochodowe o kodach CN 8701-8708 oraz CN 8708 10. Dostawy takich towarów w ewidencji VAT oznaczane powinny być liczbą 07 (zob. § 10 ust. 3 pkt 1 lit. c SzczegZakrDanDeklR), zaś w nowym pliku JPK_VAT oznaczane przez wpisanie wartości „1” w polu GTU_07.

Podatnicy często mają wątpliwości czy stosowanie tego oznaczenia jest konieczne w przypadku podatników świadczących usługi naprawy pojazdów samochodowych, którzy na wystawianych fakturach wykazują w odrębnych pozycjach wykorzystane do przeprowadzonych napraw części (co poniekąd stanowi powszechnie popełniany błąd – zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora KIS z 12.12.2019 r. 0112-KDIL2-1.4012.451.2019.1.MK). Według mnie nie, gdyż przyjmuje się, że w przypadku świadczenia usług naprawy pojazdów nie dochodzi do podlegających odrębnemu opodatkowaniu dostaw części wykorzystanych do naprawy, gdyż ich wartość stanowi element podstawy opodatkowania usług naprawy pojazdów (zob. przykładowo interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 1.2.2012 r. ILPP4/443-747/11-2/EWW). Nie zmienia tego wykazywanie zużytych do naprawy części zamiennych w odrębnych pozycjach faktur dokumentujących świadczenie takich usług, a w konsekwencji podatnicy w omawianych przypadkach nie dokonują dostaw części samochodowych oznaczanych symbolem GTU_07. A zatem uważam, że podatnicy świadczący usługi naprawy pojazdów samochodowych, którzy na wystawianych fakturach wykazują w odrębnych pozycjach wykorzystane do przeprowadzonych napraw części, nie muszą stosować oznaczenia 07/GTU_07.

8.7.3 Usługi oznaczanie oznaczeniem GTU_12

Do usług oznaczanych oznaczeniem GTU należą usługi o charakterze niematerialnym, tj. usługi doradcze, księgowe, prawne, zarządcze, szkoleniowe, marketingowe, firm centralnych (head offices), reklamowe, badania rynku i opinii publicznej oraz w zakresie badań naukowych i prac rozwojowych. Świadczenie tych usług oznaczane jest przez wskazanie liczby 12 w ewidencji VAT (zob. § 10 ust. 3 pkt 2 lit. b SzczegZakrDanDeklR) oraz wpisanie wartości 1 w polu GTU_12.

Pojawiają się często wątpliwości co do zakresu usług oznaczanych w ten sposób. W jednej z udzielonych odpowiedzi Ministerstwo Finansów wskazało, że „w ustawie o podatku od towarów i usług jak i w obowiązujących na jej podstawie rozporządzeniach brak jest definicji wymienionych w pytaniu usług o charakterze niematerialnym, które będzie należało oznaczać GTU_12. Zapis ten należy rozumieć względnie szeroko, uwzględniając faktyczną treść świadczonej usługi. Pomocne w tym przypadku może być:

Wydaje się w związku z tym, że oznaczenie GTU_12 należy stosować przy świadczeniu usług klasyfikowanych na gruncie PKWiU we wskazanych grupowaniach.

8.7.4 Oznaczenia GTU na fakturach

Wbrew przekonaniu wielu osób, oznaczeń GTU nie trzeba wskazywać na wystawianych fakturach. Oznaczenia te (jak również oznaczenia dotyczące transakcji oraz dokumentów) należy stosować wyłącznie w ewidencji VAT oraz w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów stwierdzając w jednej z udzielonych odpowiedzi, że „nie ma obowiązku aby na fakturze zawierać oznaczenia GTU_01-13. Przepisy w zakresie wystawiania faktur nie uległy zmianie”.

8.8 Zakres stosowania oznaczeń dotyczących transakcji

Z 1.10.2020 r. wprowadzony został obowiązek wykazywania w ewidencji VAT oznaczeń dotyczących niektórych transakcji (zob. § 10 ust. 4 oraz § 11 ust. 2 SzczegZakrDanDeklR). Analogiczne oznaczenia wskazywane powinny być również w nowym pliku JPK_VAT.

Według mnie inaczej niż w przypadku oznaczeń GTU, oznaczenia dotyczące transakcji wykazywane być powinny również w przypadku transakcji, które nie są udokumentowane fakturą. Za wnioskiem takim przemawia fakt, że omawianym obowiązkiem objęte są, m.in.i, transakcje stosunkowo rzadko dokumentowane fakturami (np. świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k VATU), jak również treść Broszury informacyjnej dotyczącej struktury JPK_VAT z deklaracją oraz odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, gdzie konsekwentnie mowa jest o oznaczeniach transakcji dotyczących dokumentów, a nie – jak rzecz się ma w przypadku oznaczeń GTU – faktur.

Dlatego też według mnie oznaczenia dotyczące transakcji powinny być stosowane w przypadku wszystkich dokumentów obejmujących określone przepisami transakcje. Do dokumentów tych należą według mnie również, przykładowo, dokumenty zbiorcze dotyczące sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieewidencjonowanej przy użyciu kasy rejestrującej czy dokumenty zbiorcze wewnętrzne zawierające informację o sprzedaży z kas rejestrujących.

Stosowanie oznaczeń dotyczących transakcji może być konieczne również w stosunku do transakcji dokonywanych przed 1.10.2020 r. Jak czytamy w jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, „oznaczenia wprowadzone w nowej strukturze dotyczą także dokumentów wykazywanych w czasie jej obowiązywania, a wystawionych wcześniej. Dotyczy to również np. faktur zakupowych wystawionych przed okresem obowiązywania nowej struktury, gdy podatnik będzie korzystać z prawa do odliczenia w okresie jej obowiązywania”.

8.8.1 Stosowanie oznaczenia EE

Jednym z wymaganych od 1.10.2020 r. oznaczeń transakcji jest oznaczenie „EE”. Oznaczeniem tym podatnicy są obowiązani oznaczać świadczenie usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, o których mowa w art. 28k VATU (zob. § 10 ust. 4 pkt 2 SzczegZakrDanDeklR), a więc świadczenie usług telekomunikacyjnych, usług nadawczych i usług elektronicznych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami.

Zwrócić należy uwagę, że stosowanie tego oznaczenia nie zostało ograniczone ze względu na pochodzenie nabywcy. W konsekwencji oznaczenie to stosowane powinno być w przypadku świadczenia wymienionych usług na rzecz wszelkich podmiotów niebędących podatnikami, a więc na rzecz podmiotów niebędących podatnikami z Polski, z innych niż Polska państw Unii Europejskiej oraz spoza Unii Europejskiej.

Oznaczenie EE powinno być stosowane również w przypadku obciążania pracowników kosztami używania telefonu na rozmowy prywatne, gdyż jest to świadczenie na rzecz podmiotów niebędących podatnikami usług telekomunikacyjnych. Wynika to z jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, w którym czytamy, że „oznaczenie EE dotyczy świadczenia usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych, do których ma zastosowanie art. 28k ustawy o podatku od towarów i usług, a więc świadczonych na rzecz podmiotów niebędących podatnikami. W przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Zatem to oznaczenie będzie mieć zastosowanie do refaktury przez pracodawcę na pracownika kosztów prywatnych rozmów – także w przypadku świadczenia tych usług na terytorium Polski”.

8.8.2 Oznaczenie MPP

Od 1.10.2020 r. w szczególny sposób oznaczane są również transakcje objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności muszą być (zarówno przez sprzedawców, jak i przez nabywców). Transakcje takie w ewidencji VAT powinny być oznaczane symbolem „MPP” (zob. § 10 ust. 4 pkt 13 oraz § 11 ust. 2 pkt 2 SzczegZakrDanDeklR), zaś w nowym pliku JPK_VAT przez wpisanie wartości „1” w polu MPP.

Przede wszystkim podkreślić trzeba, że w ten sposób oznaczane powinny być wyłącznie transakcje faktycznie objęte obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności na podstawie art. 108a ust. 1a VATU. Nie należy oznaczać symbolem „MPP” transakcji, które warunków tych nie spełniają, lecz mimo to zostały przez sprzedawcę udokumentowane fakturą oznaczoną wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”. Dotyczy to zarówno stosowania oznaczenia MPP przez sprzedawców, jak i przez nabywców.

Potwierdza to treść udzielonej przez Ministerstwo Finansów odpowiedzi na pytanie „Czy w przypadku gdy na fakturze zamieszczona jest adnotacja „mechanizm podzielonej płatności”, mimo braku takiego obowiązku w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług to należy ją oznaczyć MPP?”. W odpowiedzi Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że „Nie. Oznaczenie MPP dotyczy wyłącznie transakcji objętej obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Powyższe dotyczy faktur sprzedażowych (wystawianych) jak i zakupowych (otrzymanych od kontrahenta) niezależnie od tego czy na danej fakturze znajduje się wskazana adnotacja i niezależnie czy obowiązek podzielonej płatności dotyczy wszystkich czy tylko części pozycji na tej fakturze”.

Ponadto z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT wynika, że:

1) oznaczenie „MPP” stosuje się do faktury jako całości, bez rozbicia na wiersze,

2) oznaczenia „MPP” nie należy stosować w przypadku dobrowolnej zapłaty przez nabywcę z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności (a więc jeżeli nabywca nie miał takiego obowiązku na podstawie art. 108a ust. 1a VATU),

3) stosowanie oznaczenia „MPP” może być konieczne również w stosunku do faktur korygujących,

4) stosowanie oznaczenia MPP przez nabywców może być konieczne również, jeżeli po 30.9.2020 r. korzystają z prawa do odliczenia z faktury wystawionej przed 1.10.2020 r. (i w związku z tym wykazują tą fakturę w ewidencji VAT oraz w nowym pliku JPK_VAT).

8.9 Stosowanie oznaczenia WEW

Z 1.10.2020 r. wprowadzony został obowiązek wykazywania w ewidencji VAT oznaczeń niektórych dowodów sprzedaży i zakupu (zob. § 10 ust. 5 oraz § 11 ust. 3 SzczegZakrDanDeklR). Analogiczne oznaczenia powinny być wykazywane w nowym pliku JPK_VAT.

Do dowodów sprzedaży i zakupy, które należy w szczególny sposób oznaczać, należą oznaczane symbolem „WEW” dowody wewnętrzne. Z Broszury informacyjnej dot. struktury JPK_VAT z deklaracją oraz odpowiedzi Ministra Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT wynika, że dokumentami wewnętrznymi oznaczanymi w ten sposób są przykładowo:

1) dowody wewnętrzne dokumentujące nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa,

2) dokumenty zbiorcze dotyczące sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieewidencjonowanej za pomocą kasy rejestrującej,

3) dowody wewnętrzne dokumentujące korekty wynikające z art. 90a-90c oraz art. 91 VATU,

4) dowody dokumentujące sprzedaż zwolnioną, dla której nie wystawiono faktury,

5) dowody dokumentujące sprzedaż „bezrachunkową”,

6) dowody wewnętrzne lub noty dokumentujące rabaty pośrednie.

Oznaczenia „WEW” nie należy natomiast stosować w przypadku transakcji skutkujących pojawieniem się VAT należnego, tj. wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów, importu usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Wynika to wprost z jednej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, w której można przeczytać, że „transakcje, które dotyczą importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów czy dostaw, dla których podatnikiem jest nabywca, wykazuje się w ewidencji na podstawie dokumentu zakupu (bez oznaczenia „WEW”), jeżeli taki dokument został wystawiony”.

Oznaczenia „WEW” nie należy także stosować w przypadku wykazywania korekty przez podatników korzystających z ulgi na złe długi oraz odpowiadających im korekt dokonywanych przez dłużników. Wynika to z innej z odpowiedzi Ministerstwa Finansów na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, w której można przeczytać, że „w przypadku korekt, które wynikają z tzw. ulgi za złe długi, należy wprowadzać poszczególne faktury – na podstawie których podatnik wykonuje korekty – z uwzględnieniem danych kontrahenta i kwot. Dlatego do korekty z tytułu ulgi na złe długi po stronie wierzyciela i dłużnika nie stosuje się oznaczenia „WEW””.

8.10 Wykazywanie faktur wystawianych do sprzedaży ewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących

Od 1.10.2020 r. obowiązują zmienione zasady wykazywania w ewidencji VAT oraz nowym pliku JPK_VAT faktur dokumentujących sprzedaż zaewidencjonowaną również przy zastosowaniu kas rejestrujących. W efekcie dodania art. 109 ust. 3d VATU, w obecnym stanie prawnym:

1) faktury takie należy zawsze (a nie tylko – jak rzecz się miała do 30.9.2020 r. – niekiedy) w miesiącu ich wystawienia wykazywać w ewidencji VAT oraz w części ewidencyjnej nowego pliku JPK_VAT (z oznaczeniem „FP”), przy czym faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży i podatku należnego w okresie, w którym zostały wystawione;

2) dla celów prowadzonej ewidencji VAT oraz obowiązku przesyłania nowego pliku JPK_VAT przyjmuje się, że wartość sprzedaży i kwota podatku z tytułu sprzedaży, o której mowa, zostały wykazane w raporcie dobowym i miesięcznym z kasy rejestrującej; wyłączać to konieczność zmniejszania obrotu wykazanego w tych raportach o kwoty wynikające z ujmowanych w ewidencji VAT faktur wystawianych do sprzedaży udokumentowanej również przy zastosowaniu kas rejestrujących (co do 30.9.2020 r. miało miejsce w przypadku udokumentowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących oraz faktur sprzedaży na rzecz podatników).

Podkreślić należy, że zasady te obowiązują również w przypadku wystawiania faktur dokumentujących sprzedaż zaewidencjonowaną również przy zastosowaniu kas rejestrujących wystawianych osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej oraz rolnikom ryczałtowym. Wynika to wprost z udzielonych przez Ministerstwo Finansów odpowiedzi na pytania dotyczące nowego pliku JPK_VAT, w których można przeczytać można, że „faktury (z oznaczeniem „FP”), wystawione na żądanie osoby fizycznej, są objęte zakresem art. 109 ust. 3d ustawy o podatku od towarów i usług”, jak również że „faktury (z oznaczeniem „FP”) wystawione na rzecz rolników ryczałtowych są objęte zakresem art. 109 ust. 3d ustawy o podatku od towarów i usług”.