Nowe zasady przedawnienia zwrotu nienależnie pobranych świadczeń z ZUS

Osoba, która pobrała nienależnie świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu. Wynika to z art. 84 ust. 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 963 - dalej: SysUbSpołU).

Zgodnie z art. 84 ust. 3 SysUbSpołU nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych za okres dłuższy niż ostatnie 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenie zawiadomiła organ wypłacający świadczenia o zajściu okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty, a mimo to świadczenia były nadal wypłacane, a w pozostałych przypadkach za okres dłuższy niż 3 lata.

W obecnym stanie prawnym przepisy ustanawiają jedynie okres, za który ZUS może żądać zwrotu nienależnie pobranych świadczeń od osoby, która to świadczenie pobrała, tj. 3 lata wstecz od ostatniej wypłaty (pobrania) świadczenia. Obecnie przepisy nie przewidują natomiast okresu, po upływie którego ZUS nie ma możliwości żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia.

W rezultacie ZUS nie jest ograniczony jakimkolwiek terminem do wydania decyzji zobowiązującej do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń.

Co się zmieni?

W myśl znowelizowanych przez Sejm przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, decyzja zobowiązująca do zwrotu kwoty nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych nie może być wydana później niż w terminie 5 lat od ostatniego dnia okresu, za który pobrano nienależne świadczenie.

Zgodnie z przepisem przejściowym, od dnia wejścia w życie omawianej nowelizacji ustawy ZUS nie wydaje decyzji ustalającej należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, jeżeli od ostatniego dnia okresu, za który pobrano nienależne świadczenie, upłynął termin 5 lat. Ponadto nowelizacja reguluje przypadki, kiedy decyzja została już wydana, a świadczeniobiorca odwołał się do sądu. Zmienione przepisy będą miały zastosowanie do rozpoznawania odwołań od decyzji ustalających kwoty nienależnie pobranych świadczeń oraz kwot odsetek i kosztów upomnienia, wniesionych i nierozpatrzonych przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji ustawy.

Omawiana nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych trafiła do prac w Senacie.