1. Omówienie przepisów

Niepowtarzalne oznakowanie umożliwiające identyfikację jednostek organizacyjnych publicznej służby krwi, dawcy krwi oraz uzyskanej krwi i jej składników tworzy się przez sukcesywne dodawanie, w miarę wykonywanych czynności i procesów, w określonej kolejności, oznaczeń stanowiących ich odzwierciedlenie.

Niepowtarzalne oznakowanie obejmuje:

trzynastoznakowy numer pobranej krwi (numer donacji) składający się z trzech części:

  • pięcioznakowego kodu alfanumerycznego, identyfikującego państwo i jednostkę organizacyjną publicznej służby krwi, w której pobrano krew lub jej składniki (kod ten tworzy się z uwzględnieniem numeru rejestracji w bazie danych międzynarodowego systemu znakowania ISBT 128);
  • dwuznakowego kodu numerycznego, określającego rok pobrania (kod jest przypisany przez jednostki);
  • sześciocyfrowego kodu, określającego kolejny numer pobrania w danym roku dla danego miejsca pobrania (kod jest przypisany przez jednostki).

Numer ten jest nadawany dawcy krwi lub kandydatowi na dawcę krwi w chwili jego rejestracji

dwucyfrowy kod służący zidentyfikowaniu konkretnej etykiety i ułatwieniu kontroli oraz znak kontrolny

który jest przypisywany automatycznie przez system i służy sprawdzeniu poprawności ręcznie wpisywanego kodu numeru pobrania

datę pobrania

zapisaną w formacie RRRR-MM-DD albo DD-MMM-RRRR

datę preparatyki

zapisaną w formacie RRRR-MM-DD albo DD-MMM-RRRR

numer i opis krwi lub jej składników, zgodny z międzynarodowym systemem znakowania ISBT 128, uwzględniający:

  • rodzaj składnika krwi,
  • objętość składnika krwi,
  • typ pobrania (donacji),
  • informacje dla odbiorcy na temat specyficznego postępowania ze składnikiem krwi i ewentualnie warunków przechowywania

grupę krwi ABO i RhD

(słownie „RhD + (dodatni)” / „RhD – (ujemny)”)

datę ważności

zapisaną w formacie RRRR-MM-DD albo DD-MMM-RRRR, a w przypadku, gdy jest to wymagane, także zapisanie godziny ważności w formacie gg:mm

wyniki badań dodatkowych

(jeżeli dotyczy)

informacje dodatkowe

(jeżeli dotyczy)

przeznaczenie składnika krwi

(jeżeli dotyczy)

W razie pobrania autologicznego niepowtarzalne oznakowanie składnika krwi zawiera dodatkowe informacje umieszczone bezpośrednio pod oznakowaniem grupy krwi ABO i RhD:

  • „Pobranie autologiczne przeznaczone dla: ………………………………………….. (imię i nazwisko, data urodzenia lub numer PESEL dawcy/biorcy krwi, nazwa jednostki lub komórki organizacyjnej zakładu podmiotu leczniczego przetaczających krew lub jej składniki)”;
  • w przypadku obecności markerów biologicznych czynników chorobotwórczych przenoszonych drogą krwi – widoczną informację „Ryzyko zakażenia”.

Wszystkie czynności i procesy związane z krwią i jej składnikami w jednostkach wykonuje się z wykorzystaniem niepowtarzalnego oznakowania. Dokumentacja dotycząca dawcy krwi oraz wspomnianych wyżej czynności i procesów zawiera niepowtarzalne oznakowanie. Ponadto, niepowtarzalne oznakowanie umieszcza się na etykiecie w formie opisowej na zasadach określonych w § 6 rozporządzenia.

Ważne
Etykieta z naniesionym niepowtarzalnym oznakowaniem musi być trwała i odporna na zniszczenie pod wpływem warunków, w jakich jest przeprowadzane pobieranie, preparatyka, przechowywanie, wydawanie i przetaczanie krwi i jej składników. Etykietę nakleja się na pojemniku z krwią lub jej składnikiem.

2. Komentarz

Jak wynika z art. 4 ust. 3 pkt. 2-4 ustawy z 22.8.1997 r. o publicznej służbie krwi (j.t. Dz.U. z 2014 r. poz. 332 ze zm.; dalej: PublSłKrewU), wspomniane wyżej jednostki organizacyjne publicznej służby krwi to:

  • regionalne centra krwiodawstwa i krwiolecznictwa,
  • Wojskowe Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa,
  • Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa utworzone przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Natomiast zgodnie z obowiązującymi od 11.9.2016 r. przepisami art. 29a i 29b PublSłKrewU wymienione wyżej jednostki organizacyjne publicznej służby krwi prowadzą system czuwania nad bezpieczeństwem krwi i jej składników pobranych, badanych, przetwarzanych, przechowywanych, wydawanych lub rozprowadzanych na terytorium RP , który umożliwia prześledzenie drogi krwi i jej składników od dawcy krwi do biorcy krwi i odwrotnie. Systemem czuwania są objęte podmioty lecznicze, w których dokonuje się przetoczeń biorcom krwi.

Ważne
Na potrzeby systemu czuwania jednostki te prowadzą system jednoznacznej identyfikacji każdego dawcy krwi, każdej pobranej jednostki krwi i każdego przetworzonego składnika krwi, niezależnie od jego przeznaczenia.

Ponadto wymienione jednostki organizacyjne publicznej służby krwi:

  • prowadzą system rejestracji każdej jednostki krwi lub składnika krwi, niezależnie od miejsca ich pobrania oraz końcowego przeznaczenia, a także niezależnie od tego, czy krew lub jej składnik zostały przetoczone, wycofane lub zwrócone do nich;
  • posiadają niepowtarzalny numer identyfikacyjny, pozwalający na bezpośrednie ich powiązanie z każdą pobraną i poddaną preparatyce jednostką krwi lub składnikiem krwi.
Ważne

Podmiot leczniczy dokonujący przetoczenia krwi lub jej składników jest zobowiązany niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 24 godzin, zgłosić każde poważne niepożądane zdarzenie oraz każdą poważną niepożądaną reakcję do instytutu naukowo badawczego za pośrednictwem właściwej jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi.

Wspomniane wyżej jednostki oraz podmioty lecznicze mają obowiązek przechowywać dane niezbędne do monitorowania drogi krwi i jej składników przez okres30 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu, na zasadach określonych w ustawie z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 186).