Zmiany w zakresie świadectwa pracy to efekt obowiązujących od 1 stycznia 2017 r. dwóch aktów prawnych:
- ustawy z 16.12.2016 r. o zmianie niektórych ustaw w celu poprawy otoczenia prawnego przedsiębiorców (Dz.U. z 2016 r. poz. 2255), która art. 2 pkt 2 zmodyfikowała brzmienie art. 97 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm. – dalej: KP), oraz
- rozporządzenia MRPiPS z 30.12.2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 2292 – dalej: SwiadectwaR), wydanego na podstawie zmodyfikowanego art. 97 § 4 KP; zastąpiło ono rozporządzenie MPiPS z 15.5.1996 r. w sprawie szczegółowej treści świadectwa pracy oraz sposobu i trybu jego wydawania i prostowania (Dz.U. Nr 60, poz. 282 ze zm.), powielając wiele jego rozwiązań, ale też wprowadzając nowe.
Nowe elementy w świadectwie
Do tej pory treść świadectwa pracy była określona w dwóch miejscach: art. 97 § 2 KP w poprzednim brzmieniu (okres i rodzaj wykonywanej pracy, zajmowane stanowiska i pełnione funkcje, tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy, informacja o zajęciu wynagrodzenia za pracę oraz na żądanie pracownika – informacja o wysokości i składnikach wynagrodzenia oraz uzyskanych kwalifikacjach) oraz rozporządzeniu z 1996 r. Teraz wszystkie elementy są przeniesione do jednego aktu prawnego i wylistowane w § 2 ust. 1 ŚwiadectwaR. Jednocześnie lista ta została poszerzona o dwie informacje. Pierwsza dotyczy wykorzystanego urlopu ojcowskiego, rodzicielskiego (i podstawy jego udzielenia) a także wychowawczego (oraz podstawy jego udzielenia). Druga – ochrony stosunku pracy na podstawie art. 1868 § 1 pkt 2 KP, który przewiduje zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie od złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku o obniżenie wymiaru czasu pracy do dnia powrotu do zwykłego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.
Z KP do § 2 ust. 2 ŚwiadectwaR zostało też przeniesione pouczenie dla pracownika o możliwości wystąpienia o sprostowanie świadectwa pracy w ciągu 7 dni od jego otrzymania, a w razie nieuwzględnienia tego wniosku przez pracodawcę – o prawie do wystąpienia z żądaniem sprostowania świadectwa pracy do sądu pracy w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania.
Terminy wydania dokumentu
Świadectwo pracy nadal ma być wydane niezwłocznie, ale tylko wtedy, jeśli pracodawca nie zamierza zawierać nowego stosunku pracy w ciągu 7 dni od zakończenia poprzedniego. Ten warunek to nowość wprowadzona do art. 97 § 1 KP. W sytuacji kontynuacji zatrudnienia pracodawca ma obowiązek wystawić pracownikowi świadectwo pracy wyłącznie na jego wniosek, złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. W myśl art. 97 § 11 KP, wniosek może być przedłożony w każdym czasie i dotyczyć świadectwa pracy obejmującego poprzedni okres zatrudnienia albo wszystkich okresów zatrudnienia, za które dotychczas nie wydano świadectwa pracy. Pracodawca ma 7 dni od dnia jego złożenia na realizację żądania pracownika (art. 97 § 12 KP).
Tak jak dotychczas termin „niezwłocznie” oznacza, że pracownik powinien otrzymać świadectwo w dniu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Ale jeśli z obiektywnych powodów nie będzie to możliwe, pracodawca musi mu je wysłać w ciągu 7 dni, licząc od dnia zakończenia stosunku pracy, za pośrednictwem operatora pocztowego (nowość: dotychczas było za pośrednictwem poczty) albo doręcza w inny sposób (§ 4 ŚwiadectwaR). Również 7 dni ma na przekazanie świadectwa osobom uprawnionym, które wystąpiły z wnioskiem o jego wydanie po śmierci pracownika.
Krąg osób uprawnionych do odbioru
Nie zmieniła się zasada, że świadectwo pracy ma być wydane bezpośrednio pracownikowi albo osobie przez niego upoważnionej. Jednak upoważnienie może zostać przekazane pracodawcy nie tylko w formie papierowej, ale i elektronicznej (§ 3 ŚwiadectwaR).
Jeśli pracownik umrze i jego stosunek pracy wygaśnie, świadectwo pracy ma być włączone do jego akt osobowych. Ta reguła pozostała taka sama, jak dotychczas. Ale inaczej został ustalony krąg osób, które mogą wystąpić o jego wydanie. Zamiast członka rodziny zmarłego będzie to jego małżonek lub inna osoba uprawniona do ubiegania się o rentę rodzinną w myśl przepisów o emeryturach i rentach z FUS, a gdy nie będzie takich osób – inna osoba będąca spadkobiercą zmarłego (§ 5 ŚwiadectwaR).
Prostowanie i uzupełnianie treści
W procedurach prostowania i uzupełniania treści świadectwa pracy wprowadzono bardzo niewiele zmian. Dwie z nich dotyczą ustalenia 3-dniowego terminu. Po pierwsze, obowiązuje on obecnie przy uzupełnianiu świadectwa pracy o informacje o orzeczeniu o przywróceniu do pracy lub odszkodowaniu i jest liczony od dnia przedłożenia świadectwa pracy przez pracownika (§ 7 ust.3 ŚwiadectwaR). Po drugie, ma być stosowany przez pracownika, którego pracodawca chce uzupełnienia świadectwa pracy o informację o orzeczeniu o odszkodowaniu na rzecz tego pracodawcy ze względu na nieuzasadnione rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez tego pracownika. Musi przedłożyć świadectwo w takim przypadku właśnie w ciągu 3 dni od uprawomocnienia się orzeczenia, a jeśli tego nie uczyni – w terminie 3 dni od wezwania przez pracodawcę (§ 9 ŚwiadectwaR).
W związku z rozpatrywaniem wniosku pracownika o sprostowanie wydanego świadectwa pracy pracodawca zyskał nowe uprawnienie. Swoją negatywną decyzję w tej sprawie ma prawo przedstawić pracownikowi zarówno w postaci papierowej, jak elektronicznej (§ 7 ust.1 ŚwiadectwaR).