Ustawa ta wprowadza różne rozwiązania prawne dotyczące różnych grup społecznych. Co istotne, wprowadza także pewne znajome już rozwiązania (aczkolwiek zmodyfikowane), a dotyczące stosowania m.in. art. 242 i art. 243 FinPubU na rok budżetowy 2021. Wskazany art. 242 ust. 1 jest jedną z kluczowych regulacji z punktu widzenia stabilności gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego i przyjmowania budżetów na 2021 r. W aktualnym brzmieniu stanowi on, że:
1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8.
Na potrzeby roku budżetowego 2020 ww. regulacja uległa złagodzeniu wskutek zmian wprowadzonych tzw. tarczą antykryzysową, czyli KoronawirusU. Świadczy o tym jeszcze aktualny m.in. art. 15zoa KoronawirusU, z którego w szczególności wynika, że:
1. W roku 2020 jednostka samorządu terytorialnego, dokonując zmian budżetu, może przekroczyć relację, o której mowa w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, o kwotę:
1) planowanych wydatków bieżących ponoszonych w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 w części, w jakiej zostały sfinansowane dochodami majątkowymi lub przychodami, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 1-4 i 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
2) planowanego ubytku w dochodach będącego skutkiem wystąpienia COVID-19.
2. Ubytkiem w dochodach jednostki samorządu terytorialnego będącym skutkiem wystąpienia COVID-19, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jest zmniejszenie dochodów, obliczone jako różnica między dochodami jednostki planowanymi w zmianie budżetu, o której mowa w ust. 1, a planowanymi dochodami wykazanymi przez jednostkę w sprawozdaniu budżetowym za pierwszy kwartał 2020 r.
3. Przez dochody, o których mowa w ust. 2, rozumie się dochody podatkowe, o których mowa w art. 20 ust. 3, art. 22 ust. 3 i art. 24 ust. 3 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, powiększone o opłatę miejscową i uzdrowiskową.
Właśnie zbliżone regulacje „łagodzące” m.in. zasadę z art. 242 ust. 1 FinPubU przewiduje wspomniana na wstępie ustawa z 19.11.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021. Regulacje w tym zakresie przedmiotowym zostały zaś ujęte w art. 78. W ust. 1 tego artykułu postanowiono, że:
1. Ustalana przez jednostką samorządu terytorialnego na rok 2021 relacja, o której mowa w art. 242 ustawy o finansach publicznych, może zostać przekroczona o kwotę:
1) planowanych wydatków bieżących ponoszonych w celu realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVD-19 (……) w części, w jakiej zostały sfinansowane dochodami majątkowymi lub przychodami, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 1-4 i 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
2) planowanego ubytku w dochodach będącego skutkiem wystąpienia COVID-19.
W powyższym zakresie (ust. 1) istnieje więc niemal pełna zbieżność z zapisami ww. aktualnego art. 15zoa KoronawirusU. Różnice są już jednak widoczne w kontekście ust. 2 i 3, które dotyczą – wykazania samego sposobu ubytku w dochodach jednostki samorządu terytorialnego oraz rozszerzonego katalogu dochodów które będą liczone do wspomnianego ubytku. Ogólnie rzecz ujmując, te dwie zmiany w zakresie stosowania art. 242 FinPubU w 2021 r. wydają się być korzystne. Ich treść normatywna jest zaś następująca (ust. 2):
Ubytkiem w dochodach jednostki samorządu terytorialnego będącym skutkiem wystąpienia COVID-19 jest zmniejszenia dochodów, obliczone jako różnica między dochodami jednostki planowanymi w uchwale budżetowej na rok 2021 a prognozami dochodów na rok 2021 wykazanymi przez jednostkę w wieloletniej prognozie finansowej obowiązującej na dzień 31 marca 2020 r.
(ust. 3):
Przez dochody, o których mowa w ust. 2, rozumie się dochody bieżące, pomniejszone o dochody z tytułu subwencji ogólnej oraz dotacji i środków przeznaczonych na cele bieżące.
Podsumowując, procedowane zmiany legislacyjne podanej ustawy stanowią kontynuację rozwiązań luzujących politykę fiskalną jednostek samorządu terytorialnego, tyle że już w roku budżetowym 2021, wprowadzając przy tym większą elastyczność w kształtowaniu ich sfery wydatkowej. Rozwiązania te należy ocenić jako pozytywne.
