Delegacja ustawowa do wydania rozporządzenia znajduje się w art. 22aga SysOśwU, w brzmieniu ustalonym ustawą z 15.1.2015 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z przedmiotowym przepisem minister właściwy do spraw oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, wysokość wskaźników, o których mowa w art. 22ae ust. 5a, biorąc pod uwagę wyniki analiz kształtowania się cen podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów:
- z upośledzeniem umysłowym,
- niesłyszących,
- słabosłyszących,
- z autyzmem,
- niewidomych i słabowidzących,
a także możliwość zapewnienia tych podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych. Przewidywana data wejścia w życie rozporządzenia to 31.3.2015 r.
Przypomnijmy, że wyposażenie szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały ćwiczeniowe (dla klas I–III), szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe, dla klas IV-VI, gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum w podręczniki, materiały edukacyjne lub materiały ćwiczeniowe szkoły jest obowiązkiem zleconym z zakresu administracji rządowej. Organy prowadzące – JST oraz osoby fizyczne i osoby prawne inne niż JST na realizację zadania zleconego, o którym mowa w art. 22ae ust. 1 SysOśwU, otrzymują udzielaną przez wojewodę dotację celową z budżetu państwa. Wysokość dotacji celowej wynika z przepisu art. 22ae ust. 5 i wynosi:
- dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, dla klas I–III – do wysokości 25 zł na ucznia,
- dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w materiały ćwiczeniowe dla klas I–III – do wysokości 50 zł na ucznia,
- dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki lub materiały edukacyjne dla klas IV–VI – do wysokości 140 zł na ucznia,
- dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w materiały ćwiczeniowe dla klas IV–VI – do wysokości 25 zł na ucznia,
- dla gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum w podręczniki lub materiały edukacyjne – do wysokości 250 zł na ucznia,
- dla gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum w materiały ćwiczeniowe – do wysokości 25 zł na ucznia.
Z uwagi jednak na zwiększone potrzeby uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym, niedosłyszących, słabosłyszących, z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, niewidomych i słabowidzących, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego art. 22ae ust. 5 SysOśwU, w znowelizowanym brzmieniu, przewiduje możliwość zwiększenia dotacji na sfinansowanie podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych. Uczniowie niepełnosprawni powinni mieć możliwość korzystania z podręczników dostosowanych do ich potrzeb uwzględniających ograniczenia wynikające z niepełnosprawność np. podręczników i materiałów wydrukowanych w systemie Braille’a, druku powiększonym, podręczników w polskim języku migowym. Wymaga to przygotowania odrębnych podręczników i materiałów, które ze względu na ograniczoną grupę odbiorców (w danym roczniku do 3% populacji uczniów) są znacząco droższe od takich samych materiałów przygotowanych dla uczniów pełnosprawnych. Kwoty dotacji przewidzianych przez art. 22 ust. 5 SysOśwU w przypadku uczniów niepełnosprawnych są powiększane poprzez pomnożenie ich przez wskaźniki:
- nie mniejsze niż 2 i nie większe niż 3 – w przypadku uczniów z upośledzeniem umysłowym, niesłyszących, słabosłyszących, z autyzmem, niewidomych i słabowidzących, z zastrzeżeniem pkt 2 i 3, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów,
- nie mniejsze niż 5 i nie większe niż 10 – w przypadku uczniów słabowidzących posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów, wydrukowanych w druku powiększonym,
- nie mniejsze niż 10 i nie większe niż 25 – w przypadku uczniów niewidomych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o ile uczniowie ci będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych tych uczniów, wydrukowanych w systemie Braille’a.
Jeżeli rozporządzenie wejdzie w życie w planowanym kształcenie, to w przypadków uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenie specjalnego, dotacja celowa na wyposażenie szkoły podstawowej i szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej będzie wynosić:
- na podręczniki i materiały do zajęć z języka obcego nowożytnego dla klas I–III dwukrotność wysokości dotacji celowej na ucznia pełnosprawnego – 50 zł (wysokość wskaźnika 2,0),
- na podręczniki i materiały edukacyjne do kształcenia ogólnego w zakresie szkoły podstawowej dla klas IV–VI – 322 zł (wysokość wskaźnika 2,3),
- na podręczniki i materiały edukacyjne do kształcenia ogólnego w zakresie gimnazjum – 575 zł (wysokość wskaźnika 2,3),
- na materiały ćwiczeniowe w do kształcenia ogólnego w zakresie szkoły podstawowej dla klas I–III – 125 zł, (wysokość wskaźnika 2,5),
- na materiały ćwiczeniowe w do kształcenia ogólnego w zakresie szkoły podstawowej dla klas IV–VI – 62,50 zł,
- na materiały ćwiczeniowe w do kształcenia ogólnego w zakresie gimnazjum – 62,50 zł (wysokość wskaźnika 2,5) – (§ 2 projektu rozporządzenia w związku z art. 22ae SysOśwU).
Analogiczne wartości wskaźników zwiększających kwoty dotacji celowych zostały ustalone dla uczniów słabosłyszących posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych dostosowanych do ich potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych (§ 5 projektu rozporządzenia). Tożsamymi wartościami wskaźników posługuje sie również § 7 ust. 1 projektu w zakresie w jakim określa wskaźniki dotacji celowej w przypadków uczniów słabowidzących posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów, nie wydrukowanych w druku powiększonym. Dla uczniów słabowidzących, którzy pomimo zastosowania sprzętu optycznego nie są w stanie korzystać w procesie kształcenia z podręczników dostępnych na rynku, przygotowuje się adaptacje podręczników i książek pomocniczych w druku powiększonym.
W przypadku uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów, kwoty dotacji celowej będą zwiększone o 2,5 w zakresie zakupu materiałów ćwiczeniowych dla klas I–III szkół podstawowych (ostateczna wysokość dotacji 125 zł), dla klas IV–VI szkół podstawowych (ostateczna wysokość dotacji 62,5), dla klas gimnazjalnych (ostateczna wysokość dotacji 62,5). Z kolei na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych w zakresie szkoły podstawowej w klasach IV–VI oraz na zakup podręczników i materiałów edukacyjnych w zakresie gimnazjum dotacja zostanie zwiększona o wskaźnik 2,0 co daje ostatecznie 280 zł i 500 zł odpowiednio (§ 3 projektu rozporządzenia).
W porównaniu do wskazanych powyżej wskaźników, wskaźniki, przy pomocy których będzie się obliczać wysokość dotacji celowej dla uczniów niesłyszących posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych dla ich potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, zostały zwiększone (§ 4 projektu rozporządzenia). W przypadków uczniów niesłyszących, dla których język migowy jest pierwszym naturalnym językiem, komunikowanie się ze światem, w tym zdobywanie wiedzy o świecie, odbywa się za pośrednictwem tego języka. Sprawne posługiwanie się językiem migowym zmniejsza u dzieci niesłyszących narastanie problemów edukacyjnych. Z tego względu zwiększono kwoty dotacji tak, aby szkoły mogły zakupić dla uczniów niesłyszących dostępne na rynku podręczniki do kształcenia specjalnego oraz materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe w polskim języku migowym. Zwiększone wskaźniki dotacji wynoszą:
- 2,6 na zakup podręczników do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, dla klas I–III – (ostateczna wysokość dotacji 65 zł), podręczników i materiałów edukacyjnych w zakresie szkoły podstawowej w klasach IV–VI (ostateczna wysokość dotacji 364 zł), podręczników i materiałów edukacyjnych w zakresie gimnazjum (ostateczna wysokość dotacji 650 zł),
- 2,8 na zakup materiałów ćwiczeniowych dla klas I–III szkół podstawowych (ostateczna wysokość dotacji 140 zł), dla klas IV–VI szkół podstawowych (ostateczna wysokość dotacji 70 zł), dla klas gimnazjalnych (ostateczna wysokość dotacji 70 zł).
Analogicznie do ww. wskaźników zostały ukształtowane wskaźniki na zakup podręczników, materiałów ćwiczeniowych i materiałów edukacyjnych, które nie są wydrukowane w systemie Braille’a, dla uczniów niewidomych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego (§ 8 ust. 1 projektu rozporządzenia). Jednakże w przypadku uczniów niewidomych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów ćwiczeniowych lub edukacyjnych, dostosowanych do ich potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, wydrukowanych w systemie Braille’a, wysokość wskaźników dla wszystkich dotacji celowych przewidzianych w art. 22ae ust. 5 pkt 1–6 wynosi 20 (§ 8 ust. 2 projektu rozporządzenia). Rozróżnienie wysokości wskaźników wynika z odmiennych potrzeb edukacyjnych uczniów z dysfunkcją wzroku. Zatem maksymalne kwoty dotacji dla szkoły podstawowej i szkoły artystycznej realizujących kształcenia ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego dla klas I–III będą wynosić 500 zł, w materiały ćwiczeniowe dla klas IV–VI – 2800 zł, gimnazjum i szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum – 5000 zł. Maksymalne kwoty dotacji na wyposażenie w materiały ćwiczeniowe będą wynosić odpowiednio: dla szkoły podstawowej i szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w materiały ćwiczeniowe dla klas I–III – 1000 zł, szkoły podstawowej i szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej dla klas IV–VI, gimnazjum i szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum – 500 zł.
Warto zwrócić uwagę, że zwiększona dotacja na wyposażenie szkół w podręczniki, materiały edukacyjne i ćwiczeniowe w systemie Braille’a oraz w druku powiększonym zastąpi w przypadków uczniów objętych dotacją celową, o której mowa w art. 22ae, dotychczas funkcjonujące rozwiązania w tym zakresie tj. dofinansowanie podręczników w ramach programu rządowego „Wyprawka szkolna”.
W przypadków uczniów z autyzmem, w tym zespołem Aspergera, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy będą korzystać z podręczników, materiałów edukacyjnych lub materiałów ćwiczeniowych, dostosowanych do ich potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych kwoty dotacji celowej o których mowa w art. 22ae ust. 5 pkt 1, 3 i 5 będzie wynosić 2,4. W rezultacie dotacja celowa przyznawana dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego lub materiały edukacyjne do zajęć z zakresu danego języka obcego nowożytnego, dla klas I–III – będzie wynosić 60 zł. Dotacja celowa przyznawania dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w podręczniki lub materiały edukacyjne dla klas IV–VI będzie wynosić 336 zł. Dotacja celowa przyznawania dla gimnazjów i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum w podręczniki lub materiały edukacyjne będzie maksymalnie wynosić 600 zł. Z kolei przy pomocy wskaźnika o wysokości 2,6 będzie obliczana wysokość dotacji celowych, o których mowa w art. 22ae ust. 5 pkt 2, 4 i 6. Tym samym dotacja celowa dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w materiały ćwiczeniowe dla klas I–III maksymalnie będzie wynosić 130 zł, dla szkół podstawowych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej w materiały ćwiczeniowe dla klas IV–VI maksymalnie będzie wynosić 65 zł. Dla szkół gimnazjalnych i szkół artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie gimnazjum dotacja celowa na materiały ćwiczeniowe będzie mogła wynosić maksymalnie również 65 zł.