Nowe rozporządzenie zostało wydane na podstawie art. 44zb OświatU, zgodnie z którym minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki i sposób oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów w szkołach publicznych. W efekcie wydane zostało rozporządzenie MEN z 10.6.2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 843). Wśród kwestii regulowanych na mocy rozporządzenia należy wymienić:
1) przypadki, w których dostosowuje się wymagania edukacyjne, o których mowa w art. 44b ust. 8 pkt 1 OświatU, do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów oraz podstawę tego dostosowania, z uwzględnieniem konieczności właściwego zapewnienia procesu kształcenia uczniów, w tym słuchaczy szkół dla dorosłych funkcjonujących w zakładach karnych lub aresztach śledczych;
2) rodzaje obowiązkowych zajęć edukacyjnych, z których realizacji uczeń może być zwolniony, przypadki, w których to zwolnienie może nastąpić, rodzaje dokumentów będących podstawą zwolnienia oraz tryb i okres zwolnienia, uwzględniając indywidualne możliwości psychofizyczne ucznia, specyfikę danych zajęć edukacyjnych oraz celowość realizacji przez ucznia niektórych treści nauczania;
3) zakres projektu edukacyjnego oraz warunki jego realizacji, z uwzględnieniem konieczności ujęcia w kryteriach oceniania zachowania udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego;
4) skalę rocznych, semestralnych i końcowych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych wraz ze wskazaniem, które z ocen według tej skali uznaje się za oceny pozytywne, a które za negatywne, oraz podstawowe obszary, które bierze się pod uwagę przy ocenianiu zachowania ucznia, skalę rocznej i końcowej oceny klasyfikacyjnej zachowania, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia jednolitego systemu oceniania ucznia;
5) funkcje oceniania bieżącego ucznia, z uwzględnieniem konieczności przekazywania uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się;
6) warunki, tryb i formę przeprowadzania egzaminu klasyfikacyjnego, a w przypadku ucznia, o którym mowa w art. 16 ust. 8 OświatU – także rodzaje zajęć edukacyjnych, z których nie przeprowadza się egzaminu klasyfikacyjnego, skład komisji powołanej do przeprowadzenia egzaminu klasyfikacyjnego, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości przeprowadzenia tego egzaminu oraz odpowiedniego udokumentowania jego przebiegu;
7) tryb i formę przeprowadzania egzaminu poprawkowego, skład komisji powołanej do przeprowadzenia egzaminu poprawkowego, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości przeprowadzenia tego egzaminu oraz odpowiedniego udokumentowania jego przebiegu;
8) tryb i formę przeprowadzania sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, o którym mowa w art. 44n ust. 4 pkt 1, oraz ustalania rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, o której mowa w art. 44n ust. 4 pkt 2, skład komisji, o których mowa w art. 44n ust. 4, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości przeprowadzenia tego sprawdzianu lub prawidłowości ustalenia rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania oraz odpowiedniego udokumentowania pracy komisji;
9) warunki promocji ucznia do klasy programowo wyższej lub ukończenia szkoły z wyróżnieniem, z uwzględnieniem rocznych ocen klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych, które wlicza się do średniej ocen, oraz rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania;
10) tryb i formę przeprowadzania egzaminu semestralnego, z uwzględnieniem konieczności zapewnienia prawidłowości przeprowadzenia tego egzaminu oraz odpowiedniego udokumentowania jego przebiegu.
Chociaż regulacje prawne zawarte w nowym rozporządzeniu nie odbiegają w sposób znaczący od tych zastosowanych w starym rozporządzeniu MEN z 30.4.2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz.U. z 2007 r. Nr 83, poz. 562 ze zm.) to jednak pojawiło się kilka nowości. Najważniejsze ze nich zostały omówione poniżej.
Nowe rozporządzenie przewiduje możliwość zwolnienia ucznia przez dyrektora szkoły z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach W-F. Zwolnienie jest dokonywane na podstawie opinii o ograniczonych możliwościach wykonywania przez ucznia takich ćwiczeń. Opinia powinna być wydana przez lekarza, a zwolnienie obowiązuje przez czas w niej wskazany (§ 5 ust. 1 rozporządzenia). Zdaniem twórców zmiany, specyfika zajęć wychowania fizycznego polega na podejmowaniu przez ucznia określonej aktywności fizycznej, co powoduje, że ze względu na ograniczenia wynikające ze stanu zdrowia uczeń nie może wykonywać niektórych rodzajów ćwiczeń, bądź też nie może w ogóle uczestniczyć w zajęciach z W-F. W dotychczasowym stanie prawnym dyrektor, po przedstawieniu przez ucznia opinii lekarskiej o ograniczonych możliwościach uczestniczenia ucznia w zajęciach W-F – zwalniał go z realizacji tych zajęć w całości.
W obecnym stanie prawnym możliwe będzie rozwiązanie dwojakie . Po pierwsze – zwolnienie ucznia z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na zajęciach z WF, na podstawie opinii lekarskiej wskazującej, jakich dokładnie ćwiczeń dany uczeń nie może wykonywać i jak długo. Taki uczeń będzie w pozostałym zakresie oceniany i klasyfikowany przez nauczyciela. Jednocześnie, zgodnie z § 3 pkt 5 rozporządzenia, nauczyciel W-F będzie zobowiązany dostosować wymagania edukacyjne niezbędne do otrzymania przez ucznia oceny klasyfikacyjnej, do indywidualnych potrzeb i możliwości określonych w opinii lekarskiej o ograniczonych możliwościach wykonywania przez takiego ucznia określonych ćwiczeń fizycznych. Z drugiej strony, przepisy wciąż umożliwiają całkowite zwolnienie ucznia z realizacji zajęć wychowania fizycznego. Zwolnienia będzie dokonywał dyrektor szkoły na podstawie opinii lekarza o braku możliwości uczestniczenia danego ucznia w zajęciach z W-F – przez okres wskazany w opinii. W takim przypadku uczeń nie będzie uczęszczał na zajęcia i przez okres zwolnienia nie będzie z nich oceniany. W sytuacji, gdy okres zwolnienia z realizacji zajęć W-F uniemożliwia ustalenie śródrocznej, rocznej lub semestralnej oceny klasyfikacyjnej, uczeń nie będzie podlegał klasyfikacji, a w dokumentacji przebiegu nauczania trzeba będzie wpisać „zwolniony”, bądź „zwolniona”.
Nowe rozporządzenie doprecyzowało w § 9 ust. 2 i 3, które z rocznych ocen klasyfikacyjnych, ustalonych w stopniach według skali określonej w rozporządzeniu, są ocenami pozytywnymi, a które negatywnymi. Pozytywnymi ocenami są wszystkie oceny, oprócz oceny niedostatecznej.
W § 10 rozporządzenia doprecyzowano, że informacje, jakie powinna uwzględniać śródroczna i roczna opisowa ocena klasyfikacyjne, odnoszą się do uczniów uczących się na każdym etapie edukacyjnym , a nie wyłącznie do uczniów I etapu. Zmiana ta wiąże się z wprowadzeniem w art. 44i ust. 4 OświatU możliwości ustalania opisowej śródrocznej i rocznej oceny klasyfikacyjnej począwszy od IV klasy szkoły podstawowej.
W § 11 rozporządzenia wskazano, że przy ustalaniu oceny z W-F należy brać pod uwagę, oprócz wysiłku wkładanego przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej. Zmiana ma na celu zwiększenie motywacji uczniów do uczestnictwa w zajęciach z W-F.
W § 14 rozporządzenia określono, jakie funkcje spełnia ocenianie bieżące ucznia. Zgodnie z tym przepisem, ocenianie bieżące z zajęć edukacyjnych ma na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywanie uczniowi informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć. Powyższa zmiana wiąże się z wprowadzeniem w art. 44i ust. 4 OświatU możliwości ustalania ocen bieżących w formie opisowej na każdym etapie edukacyjnym.
W § 19 ust. 2 rozporządzenia doprecyzowano, że w przypadku plastyki, muzyki, zajęć artystycznych, zajęć technicznych, informatyki, zajęć komputerowych oraz wychowania fizycznego, sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia, o którym mowa jest w art. 44n ust. 4 pkt 1 OświatU, ma przede wszystkim formę zadań praktycznych.
Doprecyzowano, że ustalenie rocznej oceny zachowania następuje w terminie 5 dni od zgłoszenia ewentualnych zastrzeżeń. Dotychczas przepisy wskazywały jedynie, w jakim terminie jest przeprowadzany sprawdzian wiadomości i umiejętności ucznia, natomiast termin w przypadku zastrzeżeń zgłoszonych do trybu ustalania rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania nie był określony (§ 19 ust. 8 rozporządzenia).
Nowe rozporządzenie doprecyzowało, że w przypadku przeprowadzenia w szkołach prowadzących kształcenie zawodoweegzaminu klasyfikacyjnego i sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, o którym mowa w art. 44n ust. 4 pkt 1 OświatU, z zajęć praktycznych, zajęć laboratoryjnych i innych obowiązkowych zajęć edukacyjnych, których programy nauczania przewidują prowadzenie ćwiczeń lub doświadczeń, ma formę zadań praktycznych – § 17 ust. 3, § 19 ust. 3 rozporządzenia.
Nowe rozporządzenie wprowadziło także przepis, który reguluje skład komisji przeprowadzającej egzamin klasyfikacyjny w przypadku ucznia, który przeszedł z innego typu szkoły a następnie kontynuuje we własnym zakresie naukę języka obcego nowożytnego jako przedmiotu obowiązkowego lub uczęszcza do oddziału w innej szkole na zajęcia z tego języka – § 17 ust. 8 rozporządzenia. Jeżeli w szkole nie będzie nauczyciela języka obcego nowożytnego, dyrektor może w skład komisji powołać nauczyciela danego języka zatrudnionego w innej szkole, w porozumieniu z dyrektorem tej szkoły.
Zrezygnowano z konieczności powoływania w skład komisji powołanej do przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia dwóch nauczycieli prowadzących takie same zajęcia – § 19 ust. 5 rozporządzenia. Obecnie skład tej komisji został ujednolicony ze składem komisji przeprowadzającej egzamin poprawkowy, o której mowa w § 18 ust. 5 rozporządzenia.
Nowe rozporządzenie dookreśliło warunki promocji z wyróżnieniem ucznia realizującego obowiązek szkolny lub nauki w formie edukacji domowej – do klasy programowo wyższej lub w przypadku ukończenia szkoły (§ 20 ust. 4 oraz § 21 ust. 4 rozporządzenia). W przypadku takich uczniów nie ustala się oceny zachowania. Promocja z wyróżnieniem możliwa jest w przypadku uczniów, którzy w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskali z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75. Ukończenie szkoły z wyróżnieniem jest możliwe, jeżeli w wyniku klasyfikacji końcowej uczeń uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią końcowych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75.
Rozporządzenie poszerzyło zakres działań, które są podejmowane przy realizacji projektu edukacyjnego. Obecnie po publicznej prezentacji rezultatów projektu wprowadzone zostało podsumowanie pracy uczniów nad tym projektem – § 8 ust. 1 rozporządzenia. Obecnie zatem projekt jest realizowany w trakcie następujących etapów:
1) wybór tematu projektu edukacyjnego;
2) określenie celów projektu edukacyjnego i zaplanowanie etapów jego realizacji;
3) wykonanie zaplanowanych działań;
4) publiczną prezentację przez uczniów rezultatów projektu edukacyjnego;
5) podsumowanie pracy uczniów nad projektem edukacyjnym.
Rozporządzenie doprecyzowało także zasady określania ocen uczniów uczęszczających na zajęcia religii i zajęcia z etyki. W przypadku takich uczniów do średniej rocznych i końcowych ocen klasyfikacyjnych ucznia wlicza się ocenę ustaloną jako średnia ocen z odpowiednio rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych uzyskanych z tych zajęć. W przypadku, gdy ocena ustalona jako średnia ocen z rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych z zajęć religii i zajęć etyki nie jest liczbą całkowitą, ocenę należy zaokrąglić do liczby całkowitej w górę – § 20 ust. 3 oraz § 21 ust. 3 rozporządzenia.