1. Zadania centrum
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 25.1.2016 r. w sprawie centrum urazowego dla dzieci (Dz.U. z 2016 r. poz. 145) centrum urazowe zapewnia dostęp do sprzętu i aparatury medycznej umożliwiających całodobowe i niezwłoczne wykonywanie badań diagnostycznych, bez konieczności przewożenia pacjenta urazowego dziecięcego specjalistycznymi środkami transportu sanitarnego.
Szybkie diagnozowanie i leczenie pacjenta urazowego dziecięcego ma zapewnić m.in. niezbędny sprzęt i aparatura medyczna oraz środki techniczne i organizacyjne zapewniające łączność telefoniczną oraz radiową, a także bezprzewodowy system przywoływania osób (szczegółowo kwestie te reguluje art. 2 i 3 omawianego rozporządzenia).
2. Skład zespołu urazowego
Rozporządzenie określa skład zespołu urazowego dziecięcego oraz wskazuje obowiązki kierownika.
W skład zespołu urazowego dziecięcego wchodzą co najmniej:
1) lekarz szpitalnego oddziału ratunkowego będący lekarzem systemu;
2) lekarze posiadający tytuł specjalisty lub specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny mającej zastosowanie w leczeniu pacjenta urazowego dziecięcego, w szczególności chirurgii dziecięcej, ortopedii i traumatologii narządu ruchu oraz neurochirurgii;
3) lekarz posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii lub lekarz posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie anestezjologii lub anestezjologii i reanimacji, lub anestezjologii i intensywnej terapii.
W rozporządzeniu uregulowano, że pracami zespołu urazowego dziecięcego powinien kierować kierownik zespołu. Kierownik podmiotu leczniczego, w którym znajduje się centrum powinien zaś:
1) określać skład zespołu urazowego dziecięcego spośród lekarzy posiadających kwalifikacje;
2) wyznaczać kierownika zespołu urazowego dziecięcego;
3) zapewniać udział lekarza posiadającego tytuł specjalisty w dziedzinie chirurgii naczyniowej lub lekarza posiadającego specjalizację II stopnia w dziedzinie chirurgii naczyniowej w składzie zespołu urazowego w czasie nie dłuższym niż 1 godzina od chwili stwierdzenia okoliczności uzasadniających taką obecność.
3. Kwalifikacja do leczenia
Zgodnie z § 5 rozporządzenia w sprawie centrum urazowego dla dzieci osobę do ukończenia 18. roku życia w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego spowodowanego działaniem czynnika zewnętrznego, którego następstwem są ciężkie, mnogie lub wielonarządowe obrażenia ciała kwalifikuje się do leczenia w centrum.
Do leczenia kwalifikuje się ponadto osoby spełniające następujące kryteria:
1) występujące co najmniej jedno spośród następujących obrażeń anatomicznych:
a) penetrująca rana głowy lub tułowia lub uraz tępy z objawami uszkodzenia narządów wewnętrznych głowy, klatki piersiowej lub brzucha,
b) amputacja kończyny powyżej nadgarstka lub stawu skokowego,
c) rozległe zmiażdżenia kończyny,
d) uszkodzenie rdzenia kręgowego,
e) niestabilna klatka piersiowa,
f) złamanie kończyny z uszkodzeniem naczyń lub nerwów,
g) złamanie co najmniej dwóch proksymalnych kości długich kończyn lub miednicy;
2) towarzyszące co najmniej dwa spośród następujących zaburzeń parametrów fizjologicznych określonych w załączniku do omawianego rozporządzenia
a) spadek ciśnienia skurczowego krwi poniżej wartości wskazanej w tabeli nr 1 tego załącznika,
b) odchylenie częstości akcji serca poza zakres wskazany w tabeli nr 2 tego załącznika,
c) odchylenie liczby oddechów poza zakres wskazany w tabeli nr 3 tego załącznika,
d) stan świadomości oceniony według kryteriów Skali Śpiączki Glasgow (GCS) lub Dziecięcej Skali Śpiączki (CCS) w odniesieniu do dzieci do 3. roku życia na nie więcej niż 13 punktów,
e) saturacja krwi tętniczej nie więcej niż 90%.
Osobę do ukończenia 18. roku życia w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego kwalifikuje się do leczenia w centrum również w przypadku:
1) wystąpienia urazu wielonarządowego lub śmierci innej osoby w tym samym zdarzeniu;
2) wypadnięcia z pojazdu mechanicznego, przygniecenia lub upadku z wysokości powyżej 3 metrów;
3) gdy czas wydobywania tej osoby z pojazdu, zawaliska lub gruzowiska wynosi powyżej 20 minut – pomimo braku widocznych obrażeń anatomicznych oraz istotnych zaburzeń parametrów fizjologicznych obecnych u tej osoby, stwierdzonych na miejscu zdarzenia.
4. Uwagi proceduralne
Rozporządzenie w sprawie centrum urazowego dla dzieci nakłada na kierownika zespołu ratownictwa medycznego (lub wyznaczonego członka zespołu ratownictwa medycznego) obowiązek stwierdzenia wystąpienia kryteriów potwierdzających zakwalifikowanie pacjenta do leczenia w centrum. Ponadto rozporządzenie przewiduje także obowiązek pozostawania w kontakcie z lekarzem szpitalnego oddziału ratunkowego szpitala, w którym znajduje się centrum, do czasu przyjęcia pacjenta urazowego dziecięcego do tego oddziału.
Pozostałe kwestie proceduralne zawiera § 7 rozporządzenia w sprawie centrum urazowego dla dzieci, który stanowi o przeprowadzeniu wstępnej diagnostyki pacjenta. W przypadku rozbieżności pomiędzy członkami zespołu urazowego dziecięcego, co do kolejności udzielania świadczeń zdrowotnych – decyzję podejmuje kierownik zespołu.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1.6.2016 r., z wyjątkiem § 2 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia, który wchodzi w życie z dniem 1.1.2019 r.
