Przepisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 19.2. 2020 r. w sprawie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów (Dz.U. z 2020 poz. 296; dalej: PPożOdpadyR) minister zrealizował delegację ustawową zawartą w art. 43 ust. 8 OdpadyU. Wraz z ustawowymi wymaganiami określonymi w art. 43 ust. 7 OdpadyU przepisy PPożOdpadyR stanowią przepisy przeciwpożarowe w rozumieniu ustawy z 24.8.1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2019 r. poz. 1372 ze zm.; dalej: OchrPPożU).

Wprowadzenie

W zakresie nieuregulowanym w PPożOdpadyR, zgodnie z jego §3 stosuje się wymagania ochrony przeciwpożarowej określone w przepisach wydanych na podstawie:

  • art. 13 ust. 1 OchrPPożU, tj. w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7.6.2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz.U. z 2010 nr 109 poz. 719 ze zm.);
  • art. 13 ust. 3 OchrPPożU, tj. w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 24.7.2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz.U. z 2009 r. nr 124 poz. 1030);
  • art. 7 ust. 2 ustawy z 7.7.1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186 ze zm.; dalej: PrBud), tj. w rozporządzeniach określających warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane i ich usytuowanie.

Aspekty przeciwpożarowe w decyzjach z zakresu gospodarki odpadami 

Wnioski o wydanie wszystkich decyzji z zakresu gospodarki odpadami (zarówno na podstawie OdpadyU jak i PrOchrŚrod) wymagają załączenia operatu przeciwpożarowego, który zawiera warunki ochrony przeciwpożarowej instalacji, obiektu lub jego części lub innego miejsca magazynowania odpadów. Wyjątek dotyczy postępowań obejmujących wyłącznie odpady niepalne (art. 41a ust. 8 OdpadyU, art. 183c ust. 6 PrOchrŚrod).

Sporządzone operaty przeciwpożarowe podlegają uzgodnieniu z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej. Ponadto organ przed wydaniem zezwolenia/pozwolenia zwraca się z wnioskiem do komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej o przeprowadzenie kontroli instalacji, obiektu budowlanego lub jego części lub miejsc magazynowania odpadów, w których ma być prowadzona gospodarka odpadami, w zakresie spełniania wymagań określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej oraz w zakresie zgodności z warunkami ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w operacie przeciwpożarowym, oraz w wydanym na jego podstawie postanowieniu. Negatywna opinia pokontrolna dotycząca spełnienia wymagań określonych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej oraz zgodności z warunkami ochrony przeciwpożarowej, skutkuje odmową wydania zezwolenia/pozwolenia.

Ważne

Niespełnianie wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej, jakie mają spełniać obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów, określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej skutkuje odmową wydania decyzji z zakresu gospodarki odpadami.

Rodzaje odpadów, których magazynowanie jest objęte wymaganiami

PPożOdpadyR określa wymagania ochrony przeciwpożarowej dla miejsc magazynowania odpadów palnych, czyli takich które stwarzają ryzyko związane z zagrożeniem pożarowym. Zgodnie z § 4 pkt 1 PPożOdpadyR pod pojęciem odpadów palnych rozumie się odpady stałe, ciekłe i gazowe, inne niż odpady niepalne w rozumieniu art. 3 ust. 3a–3c OdpadyU.

Załącznik nr 2a OdpadyU zawiera następujący niewyczerpujący wykaz kategorii odpadów niepalnych:

  • odpady obojętne określone w przepisach wydanych na podstawie art. 118 OdpadyU
  • odpady spełniające kryteria dopuszczenia odpadów do składowania na składowisku odpadów obojętnych, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 118 OdpadyU; 
  • odpady budowlano-rozbiórkowe, z wyłączeniem odpadów drewna i odpadów tworzyw sztucznych; 
  • szkło; 
  • odpady zeszklone i z procesów zeszkliwiania; 
  • minerały (np. piasek i kamienie, kruszywo); 
  • gleba i ziemia, w tym urobek z pogłębiania; 
  • odpady metali; 
  • odpady fosfogipsów; 
  • odpady gipsów; 
  • żużle, popioły paleniskowe, pyły z kotłów, popioły lotne, w tym piaski ze złóż fluidalnych, mieszanki popiołowo-żużlowe; 
  • rdzenie i formy odlewnicze; 
  • odpady materiałów ceramicznych; 
  • odpady powstałe z materiałów ogniotrwałych; 
  • odpady spoiw mineralnych, w tym cementu, wapna i tynku.

Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 3b OdpadyU, za odpady niepalne mogą zostać uznane także odpady należące do kategorii innych niż wymienione w załączniku nr 2a do OdpadyU, jeżeli nie mogą one brać udziału w procesie spalania (nie są zdolne do palenia się), a przez to nie mogą wpływać na rozwój pożaru oraz jego moc, w szczególności ze względu na sposób magazynowania lub składowania tych odpadów, ich skład chemiczny lub postać, niezależnie od przyjętych kodów odpadów zawartych w rozporządzeniu Ministra Klimatu z 2.1.2020 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. z 2020 r. poz. 10). Uznania odpadów za niepalne dokonuje się indywidualnie w każdym przypadku w odniesieniu do określonego stanu faktycznego (art. 3 ust. 3c OdpadyU).

Zakres wymagań przeciwpożarowych dla magazynowania odpadów

Zgodnie z PPożOdpadyR stałe odpady palne, co do zasady magazynuje się w odrębnych strefach pożarowych, w budynkach lub poza budynkami. Dla niewielkich ilości odpadów dopuszczano możliwość ich gromadzenia przy ścianach zewnętrznych obiektów budowlanych (po spełnieniu określonych warunków) oraz w ramach stref pożarowych innych niż strefy pożarowe o innym przeznaczeniu niż do gromadzenia odpadów. Dla dużych ilości odpadów dopuszczano lokalizację stref pożarowych z odpadami stałymi w budynkach wyłącznie na pierwszej kondygnacji nadziemnej. Ponadto wyznaczono:

  • graniczne wielkości powierzchni strefy pożarowej z odpadami stałymi, która znajduje się poza budynkiem, z podziałem na sekcie magazynowania odpadów. Granicę strefy pożarowej z odpadami stałymi, która znajduje się poza budynkiem, oznacza się na powierzchni terenu, a w przypadku gdy jest to niemożliwe – oznacza się tablicami informacyjnymi, zamontowanymi przy tej granicy w sposób trwały. 
  • dopuszczalne ilości magazynowanych stałych odpadów palnych, z uwzględnieniem projektowanej gęstości obciążenia ogniowego. 
  • maksymalną wysokość magazynowania stałych odpadów palnych poza budynkami. Ograniczenia maksymalnej wysokości magazynowania stałych odpadów palnych nie stosuje się w przypadku stref pożarowych chronionych przez stałe samoczynne urządzenia gaśnicze wodne lub pianowe. 
  • minimalne odległości magazynowanych odpadów palnych w od przekrycia dachu lub sufitu;
  • minimalne odległości strefy pożarowej z odpadami stałymi od sąsiedniego budynku lub sąsiedniej strefy pożarowej z odpadami stałymi, która znajduje się poza budynkiem;
  • minimalne odległości strefy pożarowej z odpadami stałymi, która znajduje się poza budynkiem, od  granicy nieruchomości gruntowej, w której obrębie znajduje się ta strefa, od sąsiedniej działki budowlanej oraz granicy lasu. 

Generalnie dla ciekłych odpadów palnych w PPożOdpadyR przewidziano trzy sposoby magazynowania:

  • na otwartej przestrzeni w wydzielonym wyłącznie do tego celu miejscu przeznaczonym do magazynowania ciekłych odpadów palnych, 
  • w wydzielonym z przestrzeni, za pomocą przegród budowlanych, magazynie przeznaczonym wyłącznie do magazynowania ciekłych odpadów palnych, 
  • w stacjonarnym zbiorniku przeznaczonym do magazynowania cieczy palnych. 

Przy gromadzeniu niewielkich ilości ciekłych odpadów palnych dopuszczono możliwość odstąpienia od wymagań określonych w PPożOdpadyR.

Miejsce magazynowania ciekłych odpadów palnych oraz magazyn ciekłych odpadów palnych stanowią odrębne strefy pożarowe. W PPożOdpadyR określono maksymalną liczbę sekcji magazynowanych i maksymalne ilości odpadów jakie mogą być magazynowane w poszczególnych sekcjach, a także minimalne odległości między poszczególnymi sekcjami. Uregulowano również:

  • warunki przechowywania cieczy palnych w pojemnikach i zbiornikach przenośnych oraz określono maksymalne wysokości stosów przy tym sposobie magazynowania odpadów;
  • odległości miejsc magazynowania ciekłych odpadów palnych od obiektów budowlanych, granic działek i lasów oraz innych miejsc magazynowania tego rodzaju odpadów;
  • maksymalne ilości magazynowanych odpadów w strefie pożarowej;
  • obowiązek wyposażenia miejsca magazynowania ciekłych odpadów palnych w rozwiązanie ograniczające rozlewisko, w tym jego pojemność.

Obiekty budowlane lub ich części oraz inne miejsca przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów palnych w postaci gazowej lub gazu skroplonego spełniają wymagania określone w przepisach dotyczących magazynowania gazu płynnego w zbiornikach lub butlach, zawarte w przepisach wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 PrBud, w zakresie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie.

Ponadto w PPożOdpadyR uregulowano kwestie:

  • wyposażenia stref pożarowych  w system sygnalizacji pożarowej oraz urządzenia alarmowe zapewniające automatyczne przekazanie informacji o pożarze do osób, które są odpowiedzialne za jego weryfikację oraz niezwłoczne zawiadomienie centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostki ochrony przeciwpożarowej;
  • wyposażenia stref pożarowych w stałe urządzenia gaśnicze wodne lub pianowe, uruchamiane automatycznie lub ręcznie  oraz w punkty ze sprzętem gaśniczym;
  • zapewnienia wody do celów przeciwpożarowych do zewnętrznego gaszenia pożaru i wydajności wodociągu;
  • stosowania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego;
  • przeprowadzania ćwiczeń w zakresie postępowania na wypadek pożaru; 
  • doprowadzenia drogi pożarowej o utwardzonej nawierzchni. 
Ważne

W przepisach przejściowych określono liczne odstępstwa od stosowania wymagań określonych w PPożOdpadyR, przyznane w różnym czasie (od pół roku do lat 6-ciu) dla poszczególnych wymagań.