Nowe przepisy dotyczące prac uciążliwych, szkodliwych lub niebezpiecznych dla kobiet w ciąży i karmiących

Od lat w polskim prawie pracy funkcjonował zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac zawierało rozporządzenie RM z 10.9.1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2057 – dalej: PraceWzbrKobR). Pracodawcy częściowo wykazy te przenosili do regulacji wewnątrzzakładowych, wskazując na te z prac zabronionych, które występują w ich zakładach pracy.

Regulacje dotyczące pracy kobiet w ciąży i karmiących

Od sierpnia 2016 r. w art. 176 ustawy z 26.6.1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm. – dalej: KP) mamy już odniesienie tylko do kobiet w ciąży i karmiących dziecko piersią. Nie mogą one wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Wykaz tych prac wskazuje nowe rozporządzenie MRPiPS z 3.4.2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (Dz.U. z 2017 r. poz. 796), które zacznie obowiązywać od 1.5.2017 r.

Przepisy dotyczące kobiet w innym okresie niż macierzyństwo

Nie oznacza to, że w odniesieniu do prac kobiet w innym okresie niż macierzyństwo nie będzie żadnych regulacji odnoszących się do bhp. Oczywiście będą, tyle że rozrzucone po innych kilku aktach prawnych. Tak będzie m.in. w odniesieniu do ręcznych prac transportowych. Rozporządzenie MPiPS z 14.3.2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz.U. z 2000 r. Nr 26, poz. 313 – dalej: BHPPraceRęczneTransp) zostanie zmienione. Do tej pory obejmowało jedynie prace mężczyzn, ponieważ prace związane z transportem ręcznym wykonywane przez kobiety były uregulowane w PraceWzbrKobR. Z początkiem maja zaczną obowiązywać zmienione przepisy rozporządzenia, w którym pojawia się podział na dopuszczalne obciążenia przy określonych pracach wykonywanych przez mężczyzn i kobiety (na dzień przygotowywania tekstu zmiany rozporządzenia nie zostały jeszcze opublikowane).

Praca przy monitorze kobiet w ciąży

Ze względu na powszechność wykonywania pracy z użyciem komputera najbardziej istotna dla większości pracodawców będzie zmiana dotycząca pracy przy monitorze kobiet w ciąży.

Do tej pory dla kobiety w ciąży zakazana była praca przy obsłudze monitorów ekranowych powyżej 4 godzin na dobę. Regulacja ta była dosyć stara, od pewnego już czasu wskazywało się, że nie przystaje do obecnej jakości używanego sprzętu, który ma zdecydowanie mniejszy negatywny wpływ na zdrowie niż monitory „sprzed lat”. Od początku maja za pace zabronione uważa się prace na stanowiskach z monitorami ekranowymi w łącznym czasie przekraczającym 8 godzin na dobę, przy czym czas spędzony przy obsłudze monitora ekranowego nie może jednorazowo przekraczać 50 minut, po którym to czasie powinna nastąpić co najmniej 10-minutowa przerwa, wliczana do czasu pracy.

O ile zatem spełnione zostaną następujące warunki:

będzie mogła pracować przy komputerze cały dzień, ograniczony oczywiście przez zakaz zatrudniania pracownic w ciąży przez dłużej niż 8 godzin na dobę.

Obowiązek zmiany zapisów w regulaminie pracy

Nowe rozporządzenie oznacza obowiązek zmiany wewnętrznych regulacji dotyczących wykazów prac wzbronionych kobietom. Pracodawca ma obowiązek zamieścić w regulaminie pracy wykaz prac wzbronionych kobietom (art. 104 ¹ § 1 pkt 6 KP). Chodzi o wykaz prac realnie występujących u pracodawcy, z którym pracownice mogą się zapoznać na podstawie treści regulaminu. Pracodawca niezwłocznie powinien dostosować regulamin do nowych regulacji.