W kontekście działalności gmin w zakresie opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi na szczególną uwagę zasługują zapisy projekt przewidujące zmianę brzmienia art. 6j ust. 2a CzystGmU. Przepis ten w dotychczasowym brzmieniu umożliwiał radzie gminy wprowadzenie zróżnicowanych wysokości stawek ww. opłaty w zależności do różnych kryteriów. Aktualnie jego brzmienie jest następujące:

Rada gminy może zróżnicować stawki opłaty w zależności od powierzchni lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy. Rada gminy może stosować łącznie różne kryteria różnicujące stawki opłaty.

Co ciekawe, na kanwie ww. regulacji dotychczas gminy w wielu sytuacjach próbowały wprowadzać różnicowanie stawek opłat m.in. w zależności od ilości osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego. Taka metoda różnicowania była jednak powszechnie kwestionowana zarówno przez regionalne izby obrachunkowej, jak i przez sądy administracyjne. Potwierdzeniem tej tez może być fragment z uzasadnienie wyroku NSA z 3.2.2021 r. (III FSK 2349/21), gdzie m.in. wskazano, że: Katalog ujęty w art. 6j ust. 2a ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nie zawiera przesłanki różnicowania stawki opłaty w zależności od wielkości (liczebności) gospodarstwa domowego, gdyż liczba mieszkańców, o których mowa w tym przepisie, odnosi się do liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, a nie do liczby mieszkańców tworzących gospodarstwo domowe. Pojęcia „liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość” nie można utożsamiać z pojęciem „gospodarstwa domowego”, gdyż osoby zamieszkujące nieruchomość nie muszą tworzyć ze sobą gospodarstwa domowego. Przedmiotowa przesłanka znajduje więc zastosowanie w przypadku metody, o której mowa w art. 6j ust. 1 pkt 1 wskazanej ustawy, zgodnie z którym opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest obliczana jako iloczyn liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1 tego aktu. W konsekwencji, w przypadku wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, rada gminy może ustalić jedną stawkę opłaty od gospodarstwa domowego, bez jej różnicowania w zależności od wielkości (liczebności) gospodarstwa.

Wskazany projekt zawiera zaś zmodyfikowaną treść ww. regulacji art. 6j ust. 2a CzystGmU, właśnie uwzględniającą możliwość różnicowania stawki opłaty w zależności od liczebności danego gospodarstwa domowego. Jak bowiem zapisano w projekcie:

2a. Rada gminy może zróżnicować stawki opłat, o których mowa w ust. 1 i 2, w zależności od powierzchni użytkowej lokalu mieszkalnego, ilości zużytej wody z danej nieruchomości lub lokalu mieszkalnego, liczby mieszkańców zamieszkujących nieruchomość, liczby osób lub ilości zużytej wody w gospodarstwie domowym, odbierania odpadów z terenów wiejskich lub miejskich, a także od rodzaju zabudowy. Rada gminy może stosować łącznie różne kryteria różnicujące stawki opłat.

Analizując ww. zapisy projektu można stwierdzić, że jest to z pewnością rozwiązanie korzystne dla gmin. Zyskają one prawną możliwość ustanawiania w uchwałach różnych wysokości stawek ww. opłat za odpady – właśnie z uwzględnieniem kryterium ilości osób w gospodarstwie domowym. Zapis ten można uznać za przełomowy w perspektywie ostatnich lat funkcjonowania ww. opłat. Z pewnością zyska „popularność” wśród gmin, które wykorzystają go w procesie legislacyjnym.