Udzielanie dotacji według nowych zasad

Wśród najważniejszych zmian wprowadzanych nową ustawą z 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203) należy wymienić nowe zasady udzielania dotacji oświatowej. Zgodnie z nowymi przepisami naliczanie dotacji nie będzie uzależnione od rodzaju szkoły. Zamiast tego wprowadzona została zasada, zgodnie z którą dotacja będzie naliczana w odniesieniu do kwoty przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego. Zgodnie z dotychczasowym stanem prawnym dotacja była obliczana według wydatków bieżących zaplanowanych w danej jednostce samorządu terytorialnego na prowadzenie szkół danego typu i rodzaju, przy czym przepisy nie definiowały pojęcia „rodzaju szkoły”, co powodowało pewne problemy interpretacyjne. Nowe przepisy mają doprowadzić do uproszczenia systemu określania wysokości dotacji, a także usunięcia pojawiających się dotychczas wątpliwości i rozbieżności interpretacyjnych.

Dotacja podręcznikowa

W przypadku dotacji podręcznikowej tak jak obecnie będzie ona naliczana i przekazywana do wysokości maksymalnych kwot na ucznia danej klasy. Kwoty będą zróżnicowane w zależności od etapu edukacyjnego. Następnie dyrektor szkoły będzie podejmował decyzję o podziale środków na podręczniki, materiały edukacyjne i materiały ćwiczeniowe dla danej klasy. Zmianie ulegną terminy przekazywania informacji koniecznych do ustalenia wysokości dotacji i terminy udzielania dotacji. Zgodnie z nowymi przepisami:

1) dyrektorzy szkół będą przekazywać informacje (w przypadku szkół prowadzonych przez osoby prawne inne niż JST lub osoby fizyczne informacje wraz z wnioskiem o udzielenie dotacji) w terminie od 1 kwietnia do 10 września,

2) dotacja celowa przekazywana będzie w terminie od dnia 6 maja do dnia 15 października,

3) dyrektorzy szkół będą mieli obowiązek dokonywania aktualizacji informacji i wniosku na bieżąco (w związku ze zmianą prognozowanej liczby uczniów w danych klasach lub zmianą wyników postępowania rekrutacyjnego do szkół).

Nowa ustawa zakłada również zmianę w zasadach rozliczania dotacji. Uproszczony zostanie mechanizm wyliczania 1% kosztów obsługi zadania. Koszty obsługi zadania będą wynosiły 1% przekazanej JST kwoty dotacji celowej (obecnie koszty na obsługę wynosiły 1% wykorzystanej dotacji celowej).

Dotacja na uczniów uczących się w kilku szkołach

Nowa ustawa wprowadza mechanizm zapobiegający przekazywaniu dotacji na tego samego ucznia będącego uczniem więcej niż jednej dotowanej szkoły, w której nie jest realizowany obowiązek szkolny lub obowiązek nauki. W sytuacji, gdy dany uczeń będzie uczniem więcej niż jednej dotowanej szkoły, rodzic takiego ucznia będzie zobowiązany do przekazania organowi dotującemu pisemnego oświadczenia wskazania tylko jednej szkoły, do której uczeń uczęszcza, w terminie 30 dni od dnia wystąpienia przez organ dotujący o uzyskanie tej informacji.

Wypłata dotacji a przekazanie danych do SIO

Nowa ustawa zakłada, że wypłacenie dotacji będzie uzależnione nie tylko od podania planowanej liczby uczniów do dnia 30 września roku bazowego, ale także dodatkowo od przekazania danych do SIO według stanu na dzień 30 września roku bazowego. Dotychczas wystarczające było podanie wyłącznie planowanej liczby uczniów do 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji. W przypadku nieprzekazania danych do SIO szkoła musi liczyć się z tym, że subwencja oświatowa nie zostanie w jej przypadku naliczona.

Dotacja na faktyczną liczbę uczniów

Nowa ustawa zawiera doprecyzowanie, zgodnie z którym dotacje będą przekazywane na każdego ucznia będącego uczniem szkoły w danym miesiącu, w którym jest przekazywana dotacja (tj. na faktyczną liczbę uczniów w danym miesiącu). Należy bowiem pamiętać, że stan na 30 września roku poprzedzającego rok udzielenia dotacji (zarówno w starych, jak i nowych przepisach) jest wyłącznie informacją dla JST pozwalającą zaplanować budżet na następny rok (a w przypadku danych przekazywanych do SIO służy naliczeniu subwencji oświatowej dla JST). Natomiast liczba uczniów w przekazywanej do 30 września informacji nie jest liczbą uczniów, na których przysługuje dotacja w ciągu roku. W przypadku, gdy w ciągu roku budżetowego do dotowanej szkoły przybędzie nowy uczeń, JST będzie musiała przekazać dotację na tego ucznia, pomimo że nie był on uwzględniony w planowanej liczbie uczniów, ani w SIO w roku poprzednim. Oznacza to również, że uzyskanie przez ucznia niepełnosprawnego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego będzie wiązało się z koniecznością dotowania tego ucznia od momentu otrzymania takiego orzeczenia przez szkołę.

Kwota graniczna wykorzystania dotacji na wynagrodzenia

Nowa ustawa określa graniczną kwotę wykorzystania dotacji na wynagrodzenie osób zatrudnionych w niesamorządowych jednostkach oświaty. W przypadku szkół i placówek publicznych rozliczenie dotacji będzie mogło pokrywać 250% średniego wynagrodzenia nauczyciela dyplomowanego, a w przypadku szkół niepublicznych oraz niepublicznych placówek wychowania przedszkolnego – do wysokości 150%.

Przeznaczanie środków na dzieci niepełnosprawne

Zgodnie z nową ustawą dotacja przekazana na uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub posiadających orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych może być wykorzystana tylko na pokrycie wydatków związanych z realizacją zadań wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy oraz na realizację zadań związanych z organizacją zajęć rewalidacyjno-wychowawczych. W przypadku szkół ogólnodostępnych zaprojektowano, że z dotacji naliczonej na uczniów niepełnosprawnych można rozliczyć wydatki związane z realizacją zaleceń wynikających z orzeczeń oraz inne wydatki ponoszone na uczniów niepełnosprawnych ponoszone w związku z ich kształceniem i wychowaniem. To co istotne, doprecyzowano, że poszczególne szkoły rozliczają się z dotacji na uczniów niepełnosprawnych łącznie w danej szkole, a nie w odniesieniu do poszczególnych uczniów.

Pomoc materialna o charakterze socjalnym

Nowa ustawa wprowadza zmiany dotyczące wysokości wkładu własnego gminy – ustalając wysokość tego wkładu od pozycji finansowej gminy. W przypadku gminy, w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca jest równy lub niższy od 40% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin, wkład własny gminy będzie wynosił 5%. Natomiast w przypadku gminy, w której wskaźnik dochodów podatkowych na jednego mieszkańca w gminie jest wyższy od 40% i równy lub niższy od 75% wskaźnika dochodów podatkowych dla wszystkich gmin, wkład własny gminy będzie wynosił 10%. Jednocześnie samorząd uprawniony do przekazywania niższego wkładu, musiałby dodatkowo zapewnić przeznaczenie na stypendia szkolne co najmniej 95% środków naliczonych zgodnie z rozporządzeniem w sprawie terminów przekazywania dotacji celowej gminom na dofinansowanie świadczeń pomocy materialnej o charakterze socjalnym oraz sposobu ustalania wysokości tej dotacji (nowe rozporządzenie, które zostanie wydane na podstawie art. 70 ust. 6 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych).

Pozostałe zmiany

Wśród pozostałych zmian wprowadzanych ustawą o finansowaniu zadań oświatowych warto zwrócić uwagę na:

1) zapewnienie organom udzielającym dotacji oraz gminom w związku z pokrywaniem kosztów dotacji i kosztów wychowania przedszkolnego – uprawnienia do przetwarzania danych osobowych,

2) obowiązek zapłaty odsetek przez JST w przypadku, gdy pomimo ustawowego obowiązku JST nie przekazuje dotacji w terminie,

3) wprowadzenie regulacji, że dotacje nie podlegają egzekucji. Wyjątkiem będą przypadki stwierdzenia obowiązku zwrotu dotacji wykorzystanej niezgodnie z przeznaczeniem, pobranej nienależnie lub w nadmiernej wysokości,

4) doprecyzowanie, że w trakcie czynności kontrolnych organu dotującego w związku z udzieloną dotacją szkoła udostępnia dokumentację oraz listy obecności w terminie 14 dni od dnia z zwrócenia się przez osobę upoważnioną do przeprowadzenia kontroli o udostępnienie tej dokumentacji.