Większa zmiana, dotycząca bezpośredniego udziału finansowego podmiotu tworzącego, będzie miała zastosowanie do sprawozdań finansowych za 2017 r., a w przypadku samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których rok obrotowy nie jest rokiem kalendarzowym, ze sprawozdania finansowego za pierwszy rok obrotowy rozpoczęty po dniu wejścia w życie ustawy.
Dotychczasowe przepisy zakładały możliwość pokrycia straty (ujemnego wyniku finansowego) za poprzedni rok obrotowy przez podmiot tworzący w ciągu 3 miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. W przypadku niepokrycia straty przez podmiot tworzący były dotychczas możliwe dwie drogi – zmiana formy organizacyjno-prawnej (przekształcenie w spółkę prawa handlowego) lub likwidacja SPZOZ.
Po wejściu w życie przepisów nowelizujących ustawę o działalności leczniczej podmiot tworzący będzie miał dwie możliwości działania w przypadku, jeżeli strata netto za rok obrotowy nie może być pokryta przez SPZOZ oraz jeżeli po dodaniu kosztów amortyzacji ma wartość ujemną – będzie mógł pokryć tę stratę lub zlikwidować SPZOZ.
W pierwszym przypadku, podmiot tworzący, w terminie 9 miesięcy od upływu terminu do zatwierdzenia sprawozdania finansowego SPZOZ-u, pokrywa stratę netto za rok obrotowy tego zakładu w kwocie, jaka nie może być pokryta we własnym zakresie przez SPZOZ, czyli pozostałą część straty, która nie została pokryta z funduszu SPZOZ. Będzie to obowiązkiem podmiotu tworzącego, o ile kwota ta nie będzie wyższa niż suma straty netto i kosztów amortyzacji.
W drugim przypadku, obowiązkiem ciążącym na podmiocie tworzącym będzie wydanie w terminie 12 miesięcy od upływy pierwszych 9 miesięcy rozporządzenia, zarządzenia albo podjęcie uchwały o likwidacji samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej – jeżeli strata netto za rok obrotowy nie może być pokryta we własnym zakresie przez SPZOZ oraz po dodaniu kosztów amortyzacji ma wartość ujemną.
W uzasadnieniu do projektu ustawy zmieniającej wskazano, iż ta zmiana podyktowana jest małą popularnością dotychczasowych rozwiązań, a wydłużenie terminu do pokrycia straty przez podmiot tworzący do 9 miesięcy umożliwi zaplanowanie w budżetach właściwych organów (podmiotów tworzących) środków finansowych na pokrycie straty netto.
Niezależnie od podjętych działań przez podmiot tworzący, jeżeli w sprawozdaniu finansowym wystąpiła strata netto, kierownik samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w terminie 3 miesięcy od upływu terminu do zatwierdzenia sprawozdania finansowego, sporządza program naprawczy, z uwzględnieniem raportu, o którym mowa w art. 53a ust. 1 ustawy o działalności leczniczej, na okres nie dłuższy niż 3 lata, i przedstawia go podmiotowi tworzącemu w celu zatwierdzenia.