Kiedy można zastosować podwyższone koszty uzyskania przychodu?

Minister Finansów zauważył, że uzyskane w ramach umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych wynagrodzenie może stanowić honorarium autorskie, do którego przysługują 50% koszty uzyskania przychodów. Podatnicy, którzy chcą część wynagrodzenia zaliczyć do honorarium autorskiego i skorzystać z preferencyjnych kosztów powinni pamiętać o kilku zasadach.

Minister wyjaśnił, że zastosowanie 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego jest możliwe, gdy:

  1. powstanie w ramach stosunku pracy utwór będący przedmiotem prawa autorskiego,
  2. podatnik będzie dysponował obiektywnymi dowodami potwierdzającymi stworzenie przez pracownika utworu będącego przedmiotem prawa autorskiego;
  3. wyraźnie zostanie wyodrębnione honorarium autorskie od innych składników wynagrodzenia pracownika-twórcy.
Ważne

Dowodem potwierdzającym stworzenie przez pracownika utworu może być oświadczenie pracodawcy i pracownika stwierdzające, że została wykonana praca twórcza. Z oświadczenia powinno wynikać, jaki dokładnie utwór powstał.

Przeniesienie praw autorskich w ramach stosunku pracy

W interpretacji wyjaśniono także kwestie przeniesienia autorskich praw majątkowych w ramach stosunku pracy. W przypadku programistów, co do zasady pracodawca nabywa te prawa w całości już z chwilą ich powstania (pierwotne nabycie). Oznacza to, że twórca programu komputerowego nie korzysta z praw autorskich, ani nie rozporządza tymi prawami. Programista nie otrzymuje honorarium autorskiego, co wyklucza prawo do zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do wynagrodzenia programisty. Obowiązujące przepisy pozwalają odmiennie uregulować tę kwestię w umowie o pracę. W przypadku wtórnego nabycia praw autorskich, pracodawca, przyjmując od pracownika (programisty) utwór (program), jest obowiązany zastosować do wypłacanego z tego tytułu wynagrodzenia (honorarium autorskiego) 50% koszty uzyskania przychodów.

Obowiązki płatnika wypłacającego honorarium

Minister Finansów wskazał na wymogi dotyczące wypłacania honorarium autorskiego. Zgodnie z interpretacją, to płatnicy są zobowiązani do poboru miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy, a także ustalając dochód, od którego zostanie pobrana zaliczka na podatek – do określenia wysokości honorarium autorskiego, do którego będą mieć zastosowanie 50% koszty uzyskania przychodów. Pamiętając, że podwyższone koszty uzyskania przychodów mogą mieć zastosowanie wyłącznie do wynagrodzenia stanowiącego honorarium, nie zaś do całego przychodu ze stosunku pracy.

Ważne

MF dopuszcza, aby wypłata honorarium lub jego części za dany utwór nastąpiła przed powstaniem utworu (np. w dacie podpisania umowy). Szczegółowe zasady wypłaty tych należności może określać umowa (o pracę lub cywilnoprawna), regulamin wynagradzania oraz inne regulacje wewnątrzzakładowe.

Co z kosztami, gdy utwór nie powstał ?

Interpretacja odpowiada również na to pytanie. Z wyjaśnień w niej zawartych wynika, że utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Oznacza to, że podmioty wypłacające część należnego honorarium (nawet, gdy utwór nie powstał) nie mają obowiązku korygowania kwot wpłaconych zaliczek. MF wyjaśniło ponadto, że pracodawca w rocznej informacji PIT-11 ma obowiązek wykazać koszty uzyskania przychodów faktycznie zastosowane przez niego przy obliczaniu zaliczek na podatek. Natomiast jeżeli w rocznej deklaracji PIT-4R pracodawca wykazał przychody z uwzględnieniem 50% kosztów uzyskania przychodu (a dzieło nie powstało), to nie wykazał też poprawnej wysokości należnych zaliczek na podatek dochodowy, wobec czego jest obowiązany do dokonania korekty tej deklaracji.

Inne kwestie poruszone w interpretacji

W celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa MF poruszył w interpretacji także inne ważne kwestie. Organ wyjaśnił, kiedy płatnik nie może zastosować 50% kosztów uzyskania przychodów przy poborze zaliczki na podatek. Odniósł się także do obowiązku monitorowania przez płatnika kwoty przychodów objętych ulgą dla młodych oraz kwoty podwyższonych kosztów uzyskania przychodów. W interpretacji zauważono także, że zasady ustalania wysokości honorarium nie podlegają ustawie o podatku dochodowym, gdyż leży to w zakresie swobody kontraktowej. Minister udzielił także wyjaśnień dotyczących szczególnych uwarunkowań pracy twórczej wynikający z odrębnych ustaw (np. dotyczących nauczycieli akademickich, pracowników naukowych i pionów badawczych). Wyjaśnienia objęły swoim zakresem także problematykę odpowiedniego dokumentowania wysokości honorarium dla zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.