W ramach przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju pakietu: „Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju 100 zmian dla firm – Pakiet ułatwień dla przedsiębiorców” rząd planuje zreformować Kodeks postępowania administracyjnego.

Z propozycji zmian legislacyjnych szczególne zainteresowanie inwestorów powinno budzić wprowadzenie :

1) zasady rozstrzygania wątpliwości faktycznych i prawnych na korzyść strony,

2) obowiązku poinformowania strony o niespełnieniu warunków do uwzględnienia jej żądania przed wydaniem decyzji odmownej – celem umożliwienia uzupełnienia tych braków przez stronę,

3) możliwości dokonania uzgodnień przez różne organy w czasie wspólnego posiedzenia oraz zasad współpracy z europejskimi organami administracji,

4) możliwości wykorzystania mediacji w administracji (między stronami o spornych interesach bądź między organem a stroną) oraz zwiększenie efektywności postępowania mediacyjnego w postępowaniu sądowoadministracyjnym,

5) ostrzejszych przesłanek umożliwiających wydanie decyzji kasatoryjnej oraz możliwość zaskarżenia takiej decyzji do WSA w przyspieszonej procedurze, z możliwością wymierzenia organowi grzywny, jeśli nie zaistniały przesłanki do wydania decyzji kasatoryjnej.

Polubowne załatwianie sprawy administracyjnej

Przepisy ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm., dalej: KPA) jako sposób załatwienia sprawy administracyjnej, obok decyzji, przewidują również ugodę administracyjną. Niski odsetek spraw załatwianych w ten sposób niestety wskazuje, że ten koncyliacyjny tryb załatwiania sprawy okazał się niewystarczający. W związku z powyższym planuje się wprowadzić do KPA nowy rozdział – Rozdział 5a Mediacja, obejmujący przepisy od art. 96a do 96l.

Ważne
Celem mediacji będzie wyjaśnienie i rozważenie okoliczności faktycznych i prawnych sprawy oraz przyjęcie ustaleń co do sposobu jej załatwienia w granicach obowiązującego prawa, w tym poprzez zawarcie ugody lub umowy administracyjnej.

Mediacja ma stanowić istotny element postępowania wyjaśniającego w sprawach skomplikowanych; przykładowo ustalenie dopuszczalnego sposobu użytkowania obiektu budowlanego. W założeniu więc mediacja ma pomóc w tych sprawach, w których występuje wielość stron (przykładowo decyzja o warunkach zabudowy) lub w sprawach, w których organ ma zamiar wydać decyzję na niekorzyść adresata i może się spodziewać odwołania (organ będzie wówczas także stroną mediacji). Przepisy dotyczące mediacji będą tak skonstruowane, że mediacja będzie dopuszczalna zarówno między stronami postępowania, jak i między stronami postępowania a organem administracji publicznej, przed którym postępowanie się toczy .

Podkreślenia wymaga, że mediacja ma być dobrowolna. Choć skierowanie sprawy do mediacji może nastąpić na wniosekstrony albo z urzędu (art. 96b KPA) to jednak skierowanie sprawy do mediacji z urzędu nie będzie oznaczało przymusu mediacji. Strony postępowania po doręczeniu postanowienia o skierowaniu do mediacji będą mogły mogą nie wyrazić na nią zgody, a po drugie – na każdym etapie strony będą mogły mediację zakończyć bez negatywnych konsekwencji.

Mediacja będzie prowadziła osoba trzecia, co wyłącza pracowników organu. Oczywiście mediator musi zachować bezstronność. Z uwagi na fakt, że głównym zadaniem mediatora będzie ułatwienie komunikacji między stronami postępowania administracyjnego albo między stronami a organem, nie przewiduje się dla mediatora obowiązku posiadania specjalnych kwalifikacji.

Ważne
Mediatorem będzie mogła być osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych korzystająca z pełni praw publicznych, w szczególności mediator wpisany na listę stałych mediatorów lub do wykazu osób uprawnionych do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, prowadzonych przez prezesa sądu okręgowego.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych ustaw, został przesłany do uzgodnień z pozostałymi resortami i konsultacji publicznych. Planowany termin wejścia w życie nowelizacji KPA to 1.6.2017 r.