W kontekście podanej problematyki warto w pierwszej kolejności przytoczyć regulacje zawarte w PrOchrŚrod, szczególnie art. 403 ust. 4 i 5 tej ustawy.

 Z ust. 4 wynika, że  finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej, o którym mowa w ust. 1 i 2, może polegać na udzielaniu dotacji celowej w rozumieniu przepisów FinPubU z budżetu gminy lub budżetu powiatu na finansowanie lub dofinansowanie kosztów inwestycji:

1) podmiotów niezaliczonych do sektora finansów publicznych, w szczególności: 

a) osób fizycznych, 

b) wspólnot mieszkaniowych, 

c) osób prawnych, 

d) przedsiębiorców; 

2) jednostek sektora finansów publicznych będących gminnymi lub powiatowymi osobami prawnymi.

Z kolei, w ust. 5 podano, że zasady udzielania dotacji celowej, o której mowa w ust. 4, obejmujące w szczególności kryteria wyboru inwestycji do finansowania lub dofinansowania oraz tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania określa odpowiednio rada gminy albo rada powiatu w drodze uchwały.

W kontekście poruszonego zagadnienia warto odnotować stanowisko wyrażone w  rozstrzygnięciu nadzorczym Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu z 5.11.2022 r. (1/2022;  https://bip.wroclaw.rio.gov.pl).  Organ nadzoru zakwestionował zapis o treści: Dofinansowaniem mogą być objęte wydatki poniesione przez Wnioskodawcę w okresie ośmiu miesięcy poprzedzających złożenie wniosku. W podanym orzeczeniu organ nadzoru wskazał kilka ważnych aspektów:

1) ustawodawca nie dopuszcza możliwości finansowania lub dofinansowania kosztów zadań publicznych, które już zostały poniesione, gdyż wydatek ten miałby charakter refundacji poniesionych kosztów, nie zaś dotacji na realizację zadania (celu);

2) przepisy FinPubU i art. 403 ust. 4–6 PrOchrŚrod nie stwarzają żadnych podstaw prawnych do przyjęcia takiego rozwiązania;

3) każda dotacja zgodnie z definicją prawną określoną w FinPubU ma służyć finansowaniu lub dofinansowaniu realizacji zadań publicznych, a więc zadań, które istnieją w dacie przyznania prawa do ich finansowania lub dofinansowania. Dopiero po przyznaniu prawa do dotacji można mówić o realizacji zadania publicznego;

4) dotacja to wydatek redystrybucyjny, na coś przyszłego, a wyraźne odstępstwa, jeśli je dopuścić, muszą wynikać z przepisów ustawy. W praktyce finansowej zawierane są umowy o dotacje celowe, na podstawie których przyznana dotacja nie jest wypłacana beneficjentowi niezwłocznie po zawarciu umowy celem pokrycia z niej przyszłych wydatków, ale beneficjent finansuje zadanie ze środków własnych, po czym otrzymuje gwarantowane umową środki dotacji refinansującej uprzednio dokonane płatności. Takie refinansowanie otrzymywane jest jednak na zadanie publiczne (cel), którego realizacja dokonywała się w warunkach posiadania już przez wykonawcę prawa do otrzymania
 (wypłaty) dotacji.

Finalnie, organ nadzoru stwierdził nieważność całej uchwały rady gminy. Dodatkowo w argumentacji wskazał, że przepisy uchwały zakładają one, że dotacja zostanie przyznana na refinansowanie wydatków, które zostały już poniesione przed zawarciem umowy o dotację, czyli w sytuacji, w której w momencie przyznania dotacji przedsięwzięcie zostało już zrealizowane, a cel, na jaki miałaby ona zostać przyznana, osiągnięty.

Podsumowując, rozstrzygnięcie nadzorcze kolegium RIO jest prawnie uzasadnione. Wskazany typ refundacji wydatków w formie dotacji jest prawnie niedopuszczalny.