Realizacja inwestycji na podstawie ustawy z 10.4.2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 2031 ze zm., dalej: InwDrogPublU) najczęściej wiąże się z zajęciem nieruchomości na cele drogowe. Zajęta nieruchomość jest wywłaszczona na rzecz Skarbu Państwa lub JST . Oczywiście zajęcie nieruchomości dokonuje się za wypłatą odszkodowania.

Ważne
W myśl 18 ust. 1 InwDrogPublU, odszkodowanie ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ pierwszej instancji oraz według jej wartości z dnia wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania. Ustalenie wysokości odszkodowania dokonuje się na takich samych zasadach jak w przypadku wywłaszczeń dokonywanych na podstawie ustawy z 21.8.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2147). Co oznacza, że podstawą ustalenia wysokości odszkodowania jest opinia rzeczoznawcy majątkowego, określająca wartość nieruchomości, czyli operat szacunkowy.

Do powyższej ogólnej zasady InwDrogPublU wprowadza pewne modyfikacje. Mianowicie stosownie do art. 18 ust. 1f InwDrogPublU w przypadku, gdy decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny, wysokość odszkodowania, przysługującego dotychczasowemu właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu zamieszkałemu w tym budynku albo lokalu, powiększa się o kwotę 10 000 zł w odniesieniu do tej nieruchomości .

Ważne
Kwota 10 000 zł jest stała i ma charakter odszkodowania zryczałtowanego. Ma na celu zrekompensować właścicielowi budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego koszty poniesione z wyprowadzką z zamieszkiwanego budynku lub lokalu. Dodatkową kwotę wypłaca się tylko właścicielom budynków mieszkalnych, a nie właścicielom innych dowolnych budynków.

Do wypłaty dodatkowego odszkodowania trzeba wykazać, że właściciel budynku zamieszkuje w tym budynku. Przy czym podkreślenia wymaga, że InwDrogPublU posługuje się terminem „właściciel lub użytkownik wieczysty zamieszkały w tym budynku albo lokalu” nie odwołuje się do bardziej znanego terminu „miejsca zamieszkania” z art. 25 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 380 ze zm., dalej: KC). W świetle przepisów KC miejsce zamieszkania jest powiązane z miejscowością a nie z konkretnym budynkiem lub lokalem. Można zatem stwierdzić, że zakresy przedmiotowe InwDrogPublU i KC są inne. I tylko w drodze analogi można przyjąć sam zamiar stałego pobytu w danej miejscowości nie stanowi o zamieszkaniu, lecz musi być połączony z przebywaniem w danej miejscowości i to z takim przebywaniem, które ma cechy założenia tam ośrodka swoich osobistych i majątkowych interesów .

Ważne
Przy stosowaniu art. 18 ust. 1f InwDrogPublU trzeba bardziej uwzględniać fakt poniesienia przez właściciela dodatkowych kosztów związanych z przeprowadzką, a nie okoliczność fizycznego i stałego przebywania właściciela w tym budynku.

Nie są przecież obecnie rzadkie sytuacje, gdzie obywatele w związku z ogólną większą mobilnością społeczeństwa, posiadają kilka lokali mieszkalnych. Jak zauważył w swoim wyroku WSA w Białymstoku (sygn. II SA/Bk 401/16 z 6.9.2016 r.) w rezultacie nie można uzależniać przyznania odszkodowania z art. 18 ust. 1f InwDrogPublU od wykazania przez właściciela budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stałego i nieprzerwanego zamieszkiwania w tych obiektach .