Istotą rozwiązań podanych w projekcie jest:
1) Umożliwienie przepadku mienia pomimo braku wyroku skazującego;
2) Rozszerzenie podstaw przepadku przy zastosowaniu odwróconego ciężaru dowodu;
3) Wprowadzenie systemu umożliwiającego skuteczniejszy zarząd mieniem zajętym, z rozszerzeniem opcji jego sprzedaży przed zakończeniem postępowania karnego.
Orzeczenie przepadku praw majątkowych
W projekcie proponuje się dodanie do ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. Nr 88 poz. 553, ze zm.) art. 44a § 1: „W razie skazania za przestępstwo, z którego popełnienia sprawca osiągnął, chociażby pośrednio, korzyść majątkową znacznej wartości oraz w wypadkach przewidzianych w ustawie, sąd może orzec przepadek składników i praw majątkowych przedsiębiorstwa, które służyło lub było przeznaczone do popełnienia tego przestępstwa, chociażby nie stanowiło własności sprawcy, jeżeli jego właściciel lub inna osoba uprawniona na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach przewidywała albo mogła przewidzieć, że może ono służyć lub być przeznaczone do popełnienia przestępstwa” .
Proponowane zmiany dotyczące rozszerzonej konfiskaty mienia opierają się na domniemaniu przestępczego pochodzenia mienia sprawcy. W założeniach do tego projektu, podstawą instytucji konfiskaty rozszerzonej jest zastosowanie zespołu domniemań prawnych, których skutkiem jest przerzucenie ciężaru dowodu legalnego pochodzenia mienia zagrożonego przepadkiem na oskarżonego lub inną osobę, dysponującą tym mieniem.
Projektowane regulacje zawierają klauzulę gwarancyjną, umożliwiającą każdej zainteresowanej osobie przeprowadzenie dowodu legalności pochodzenia mienia i środków przeznaczonych na jego nabycie. Skuteczne przeprowadzenie takiego dowodu skutkuje zwrotem zajętego mienia uprawnionemu. Dowód taki może zostać przeprowadzony w ciągu 3 lat od prawomocnego zakończenia postępowania karnego.
Zmiany dotyczące orzeczenia przepadku składników i praw majątkowych będą zawarte również w:
– ustawie z 10.9.1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 186 ze zm.),
– ustawie z 6.6.1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. Nr 90 poz. 557 ze zm.),
– ustawie z 15.1.2015 r. o obligacjach (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 238),
– ustawie z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm.),
– ustawie z 29.7.2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 94 ze zm.),
– ustawie z 29.8.1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (t.j. Dz.U. z 2003 r. Nr 99 poz. 919 ze zm.),
– ustawie z 29.7.2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1382 oraz z 2015 r. poz. 978, 1260, 1844).
Ustanowienie zarządu przymusowego
Orzeczenie przepadku składników i praw majątkowych przedsiębiorstwa będzie mogło być, w razie potrzeby, poprzedzone zabezpieczeniem majątkowym połączonym z ustanowieniem zarządu przymusowego, który regulowany będzie dodanym art. 292a do ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 1997 r. Nr 89 poz. 555 ze zm.).
Nowe przepisy mają wejść w życie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Obecnie projekt z 23.5.2016 r. ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw jest na etapie opiniowania w Rządowym Centrum Legislacji pod numerem UC39.