W Dz.U. z 2020 r. pod poz. 2285 opublikowano rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 9.12.2020 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej.

Rozporządzenie określa:

  • organizację i tryb przeprowadzania kontroli i sprawowania nadzoru;
  • kwalifikacje inspektorów upoważnionych do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych;
  • kwalifikacje pozostałych pracowników wykonujących z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej;
  • wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych.

Kontrole prowadzi się zgodnie z rocznym planem kontroli opracowanym przez dyrektora właściwego do spraw pomocy społecznej wydziału urzędu wojewódzkiego (dalej: dyrektor), zatwierdzonym przez wojewodę. Wojewoda może zarządzić przeprowadzenie kontroli nieprzewidzianej w rocznym planie kontroli. W jednostkach podlegających kontroli przeprowadza się kontrole: kompleksowe, problemowe, doraźne.

Upoważnienie do przeprowadzenia kontroli powinno zawierać:

  • oznaczenie organu, który wystawia upoważnienie;
  • datę i miejsce wydania oraz numer upoważnienia;
  • podstawę prawną do przeprowadzenia kontroli;
  • imię, nazwisko i stanowisko służbowe osób upoważnionych do przeprowadzenia kontroli oraz numery legitymacji uprawniających do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych, a także wskazanie kierującego zespołem przeprowadzającym kontrolę;
  • nazwę jednostki podlegającej kontroli;
  • zakres kontroli oraz miejsce przeprowadzenia kontroli;
  • przewidywany termin, w którym będą przeprowadzane czynności kontrolne;
  • podpis osoby udzielającej upoważnienia.

O zakresie i przewidywanym czasie trwania czynności kontrolnych, w tym terminie rozpoczęcia kontroli, wojewoda powiadamia, co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem kontroli:

  • kierownika jednostki podlegającej kontroli;
  • podmiot prowadzący jednostkę podlegającą kontroli.

Przepisu tego nie stosuje się do kontroli doraźnej.

Czynności kontrolne:

  • przeprowadza się w dniach i godzinach pracy obowiązujących w jednostce podlegającej kontroli, a w jednostkach działających całodobowo w godz. od 7.00 do 17.00 (w razie potrzeby kontrole doraźne można przeprowadzać także w innych dniach i godzinach);
  • można przeprowadzać poza siedzibą jednostki podlegającej kontroli.

Kierownik jednostki podlegającej kontroli:

  • umożliwia zespołowi inspektorów wstęp do obiektów i pomieszczeń jednostki podlegającej kontroli, a także przeprowadzenie oględzin obiektów, składników majątkowych oraz przebiegu określonych czynności objętych obowiązującym standardem;
  • przedstawia na żądanie zespołu inspektorów informacje, dokumenty i dane dotyczące przedmiotu kontroli;
  • udziela zespołowi inspektorów informacji w formie ustnej lub pisemnej w zakresie objętym kontrolą;
  • zapewnia warunki i środki niezbędne do sprawnego przeprowadzenia kontroli;
  • umożliwia zespołowi inspektorów przeprowadzanie rozmów z pracownikami lub osobami korzystającymi z usług świadczonych w jednostce podlegającej kontroli w sprawach dotyczących przedmiotu kontroli. 

Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kierownika lub wyznaczonego przez niego pracownika jednostki podlegającej kontroli. W przypadku kontroli doraźnej czynności kontrolne mogą być dokonane w obecności znajdującego się na terenie jednostki podlegającej kontroli pracownika tej jednostki.

Dokonane w postępowaniu kontrolnym ustalenia zespół inspektorów opisuje w protokole kontroli, sporządzanym w postaci papierowej lub elektronicznej. Protokół powinien zawierać dane wymienione w § 16 ust. 2 rozporządzenia. Jeżeli protokół kontroli zawiera informacje niejawne, protokół lub jego fragment oznacza się odpowiednią klauzulą tajności.

Ważne

Protokół kontroli sporządza się w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach. Jeden egzemplarz protokołu kontroli przekazuje się, za poświadczeniem odbioru, kierownikowi kontrolowanej jednostki, a drugi włącza się do akt kontroli. W przypadku jednostek podlegających kontroli posiadających elektroniczną skrzynkę podawczą, protokół można przekazać w postaci elektronicznej.

Kierownik kontrolowanej jednostki może odmówić podpisania protokołu kontroli, składając, w ciągu 7 dni od dnia jego otrzymania, wyjaśnienie przyczyn tej odmowy, która nie stanowi przeszkody do podpisania protokołu przez zespół inspektorów i sporządzenia zaleceń pokontrolnych.

Kierownik jednostki ma prawo zgłoszenia, przed podpisaniem protokołu kontroli, umotywowanych zastrzeżeń dotyczących ustaleń zawartych w protokole. Zastrzeżenia zgłasza się na piśmie do dyrektora w ciągu 7 dni od dnia otrzymania protokołu kontroli. W razie zgłoszenia zastrzeżeń do protokołu kontroli, termin odmowy podpisania protokołu wraz z podaniem jej przyczyn biegnie od dnia doręczenia kierownikowi kontrolowanej jednostki stanowiska dyrektora wobec zastrzeżeń.

Pisemne zastrzeżenia do ustaleń zawartych w protokole kontroli są poddawane analizie przez kontrolujący daną jednostkę podlegającą kontroli zespół inspektorów. Zespół inspektorów przeprowadza dodatkowe czynności kontrolne, jeżeli z analizy zastrzeżeń wynika potrzeba ich podjęcia.

Jeżeli zespół inspektorów stwierdzi zasadność zastrzeżeń, dokonuje zmian w protokole kontroli w ten sposób, że dołącza do niego stosowny tekst w brzmieniu:

1) „Ustalenia na str. …….. skreśla się.”;

2) „Protokół kontroli na str. ……. uzupełnia się przez dopisanie …………….”;

3) „Treść ustaleń na str. …….. otrzymuje brzmienie: …………….”.

Zespół inspektorów zajmuje stanowisko wobec wniesionych w terminie zastrzeżeń na piśmie i przekazuje je do akceptacji dyrektora.

Stanowisko w sprawie zgłoszonych zastrzeżeń przekazuje się kierownikowi jednostki podlegającej kontroli. Zespół inspektorów ma prawo sprostowania w protokole, w każdym czasie, z urzędu lub na wniosek kierownika, błędów pisarskich oraz innych oczywistych pomyłek.

W ramach nadzoru sprawowanego przez wojewodę może być przeprowadzana kontrola. Czynności nadzorcze mogą obejmować w szczególności:

  • skierowanie wystąpienia w sprawie sposobu realizacji zadań i wykorzystania środków finansowych na ten cel;
  • uzyskiwanie informacji i wyjaśnień dotyczących sposobu realizacji poszczególnych zadań;
  • monitorowanie realizacji zadań poprzez sprawozdania;
  • rozpatrywanie skarg na działalność jednostki podlegającej kontroli, nad którą wojewoda sprawuje nadzór.

Inspektorem upoważnionym do wykonywania w jednostkach podlegających kontroli czynności związanych z nadzorem i kontrolą może być osoba posiadająca kwalifikacje wymienione w § 19 rozporządzenia. Wzór legitymacji uprawniającej do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych stanowi załącznik do rozporządzenia.

Tym samym traci moc rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z 23.3.2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz.U. z 2005 r. poz. 543 ze zm.).

Ważne

Do spraw wszczętych i niezakończonych przed 2.1.2021 r. stosuje się przepisy dotychczasowe. Osoby zatrudnione w dniu 2.1.2021 r. na stanowisku inspektora oraz pracownika wykonującego z upoważnienia wojewody zadania z zakresu pomocy społecznej uznaje się za spełniające wymogi określone w omawianym rozporządzeniu. Legitymacje uprawniające do wykonywania czynności nadzorczych i kontrolnych, wystawione przed 2.1.2021 r., zachowują ważność na czas w nich określony.