Z perspektywy jednostek samorządu terytorialnego o statusie gmin, na uwagę zasługuje art. 48 tej ustawy. Z jego treści wynika, że:
1. W roku 2022 wojewoda może udzielać gminom z budżetu państwa dotacji celowych na finansowanie kosztów zadań własnych, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1372 i 1834), w zakresie zakupu masztów i flag oraz ich instalacji, w związku z zakwalifikowaniem do udziału w projekcie „Pod Biało-czerwoną”, na ich wniosek.
2. Kwota dotacji celowej, o której mowa w ust. 1, może stanowić 100% kosztów realizacji zadania, jednak nie więcej niż 8 tys. zł na jedną gminę.
3. Udzielenie, rozliczenie i zwrot dotacji celowych, o których mowa w ust. 1, następuje na zasadach określonych w ustawie o finansach publicznych.
Jak więc wynika z powyższych zapisów, ustawodawca przewiduje wsparcie finansowe dla gmin w związku z realizacją zadania własnego, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 17 SamGminU. Z tej regulacji wynika zaś, że zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej.
Natomiast inicjatywa pod nazwą „Pod Biało-czerwoną” ma na celu właśnie wsparcie gmin w finansowaniu zakupu masztów i flag, o ile dana gmina będzie objęta programem. Szczegółowe informacje odnośnie programu są zawarte na stronie internetowej – https://www.gov.pl/web/bialoczerwona/opis-i-cel-projektu. Tamże m.in. wskazano, że „Pod biało-czerwoną” to projekt, który ma zjednoczyć nasz kraj i jego mieszkańców. Nie tylko uhonoruje poległych za wolność i niepodległość naszej Ojczyzny, ale także zachęci do patriotycznych postaw i dumy z bycia Polakami. Ta patriotyczna inicjatywa, realizowana pod honorowym patronatem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego, będzie się opierała o zapał i działanie mieszkańców naszych Małych Ojczyzn. Celem projektu jest także godne upamiętnienie zwycięstwa wojsk Rzeczypospolitej nad armią bolszewicką w Bitwie Warszawskiej 1920 roku. Umieszczenie flagi na maszcie w wyjątkowym miejscu to dowód na to, jak ważne są symbole narodowe w życiu Polaków.
Warto jednocześnie zauważyć, że środki mają być przekazane w formie dotacji celowej. Taka forma przekazania środków – jak zresztą wynika z ww. art. 48 ust. 3 ww. ustawy – obliguje gminę do rozliczenia i ewentualnego zwrotu dotacji (niewykorzystanej) na zasadach określonych w FinPubU. W konsekwencji, gmina musi się z podanych środków rozliczyć wobec budżetu państwa. Warto dodać, że nieprawidłowości w wykorzystaniu dotacji skutkują obowiązkiem zwrotu środków, co ma uzasadnienie w przepisach art. 169 tej ostatniej ustawy.
Podsumowując, niewątpliwie przewidziane na 2022 r. specjalne dotacje celowe dla gmin na zakup masztów i flag są rozwiązaniem korzystnym. Pozwoli to bowiem choć w niewielkim zakresie ograniczyć własne wydatki budżetowe związane z realizacją zadania własnego gminy.