Możliwość pomniejszenia dochodu dla celów świadczeń z pomocy społecznej o alimenty

Zgodnie z art. 8 ust. 1 PomSpołU prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, których dochód nie przekracza określonych limitów. Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób (art. 8 ust. 3 pkt 3 PomSpołU).

Zdaniem NSA świadczenie alimentacyjne należy traktować wyłącznie jako dostarczanie środków utrzymania osobie uprawnionej. Nie ma przy tym znaczenia, czy osoba ta otrzymuje świadczenie alimentacyjne, które płacone jest przez dłużnika alimentacyjnego dobrowolnie, czy też w drodze egzekucji komorniczej. Ściąganie tego świadczenia alimentacyjnego w drodze egzekucji na rzecz osoby uprawnionej nie zmienia bowiem jego podstawy prawnej.

W wydanym wyroku NSA stwierdza: „Skoro zatem obowiązek alimentacyjny realizowany jest w ramach nawiązanego stosunku alimentacyjnego, powstałego z mocy prawa, niezależnie od woli stron, wskutek istnienia określonych relacji rodzinnych, takich jak pokrewieństwo, powinowactwo czy przysposobienie, to zapłaty alimentów świadczonych przez zobowiązanego na rzecz tych osób uprawnionych nie można utożsamiać z kwotami należności wyegzekwowanych lub zwróconych przez dłużnika na rzecz funduszu alimentacyjnego w ramach nie prywatnoprawnego, lecz przecież, co istotne, publicznoprawnego zobowiązania.” (uchwała NSA z 8.11.2021 r., I OPS 2/21, Legallis).

Podsumowując, NSA rozwiał wątpliwości co do tego, jak traktować określenie alimenty, które mogą pomniejszać przychód ustalany dla możliwości przyznania prawa do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Takiego dochodu nie mogą pomniejszać świadczenia przekazywane do funduszu alimentacyjnego, bo to nie są alimenty w rozumieniu art. 8 ust. 3 pkt 3 PomSpołU. NSA zwrócił uwagę, że przeciwne stanowisko, czyli uznające za alimenty także świadczenia przekazywane do funduszu alimentacyjnego, spowodowałoby, że z wyjątkowego pomniejszenia przychodu w rozumieniu art. 8 ust. 3 PomSpołU korzystałyby osoby, które nie dostarczają uprawnionym środków utrzymania na bieżąco, doprowadzając do uruchomienia świadczeń z funduszu alimentacyjnego. Zobowiązany korzystałby dwukrotnie z naruszania przez siebie prawa: