W Dzienniku Ustaw pod pozycją 1964 ukazała się ustawa z 15.9.2022 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw. Na mocy podanego aktu prawnego doszło nie tylko do nowelizacji DochSamTerytU, ale również wprowadzono specjalne rozwiązania legislacyjne na czas kryzysu.

Jednym z takich rozwiązań jest przepis art. 6 (w projekcie ustawy był oznaczony jako art. 5), z którego treści wynika, że:

Do ustalenia na lata 2023–2025 relacji, o której mowa w art. 242 ust. 1 i 2 ustawy zmienianej w art. 2, dochody bieżące jednostki samorządu terytorialnego mogą być powiększone także o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 6 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.

Przepis ten, stanowi wyjątek od zasady wyrażonej w art. 242 FinPubU, który nadal będzie obowiązywał (poza latami 2023–2025):

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8.

2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

Przepis ten w praktyce samorządowej jest nieoceniony, umożliwia bowiem znacznej części JST zbilansowanie budżetu pod stronie bieżącej. Warto bowiem zauważyć, że co do zasady, ustawodawca w art. 242 FinPubU zrezygnował już ze stosowania tego rozwiązania budżetowego. Tym razem jednak uczyniono kolejny wyjątek, zresztą akcentując motywy wprowadzenia regulacji w uzasadnieniu projektu wspomnianej ustawy. Tamże zaś m.in. wskazano, że mając na uwadze obecną sytuację związaną ze wzrostem inflacji, co wpływa m.in. na wydatki bieżące JST, proponuje się wydłużanie okresu przejściowego do 2025 r. umożliwiającego dostosowanie się JST do wprowadzonych zmian ustawą z 14.12.2018 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych. Takie rozwiązanie czasowo uelastyczni regułę w zakresie zbilansowania części bieżącej budżetu. Okres ten będzie spójny z wprowadzoną w 2021 r. czasową zmianą podejścia do rozliczenia tej reguły – z rozliczenia jednorocznego, na średniookresowe.

Podsumowując, z pewnością opisane rozwiązanie legislacyjne jest korzystne dla JST. Wiele z nich mogłoby mieć problem ze spełnieniem reguły wydatkowej z art. 242 ustawy o finansach publicznych z braku środków finansowych po stronie bieżącej. Natomiast nowo projektowany przepis umożliwi im spełnienie tegoż wymogu, z wykorzystaniem wolnych środków w rozumieniu art. 217 ust. 2 pkt 6 FinPubU, gdzie zidentyfikowano wolne środki jako nadwyżkę środków pieniężnych na rachunku bieżącym budżetu jednostki samorządu terytorialnego, wynikającą z rozliczeń wyemitowanych papierów wartościowych, kredytów i pożyczek z lat ubiegłych.