W tym miejscu warto przypomnieć, że wspomniany art. 242 FinPubU ustanawia tzw. zasadę równowagi budżetowej. Warto więc przypomnieć jego treść:

1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego nie może uchwalić budżetu, w którym planowane wydatki bieżące są wyższe niż planowane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8.

2. Na koniec roku budżetowego wykonane wydatki bieżące nie mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o przychody, o których mowa w art. 217 ust. 2 pkt 5, 7 i 8, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4.

3. Wykonane wydatki bieżące mogą być wyższe niż wykonane dochody bieżące powiększone o nadwyżkę budżetową z lat ubiegłych jedynie o kwotę związaną z realizacją wydatków bieżących z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, w przypadku gdy środki te nie zostały przekazane w danym roku budżetowym.

(…)

Natomiast art. 243 FinPubU dotyczy tzw. indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Warto wspomnieć, że jest to przepis bezwzględnie obowiązujący. Wynikający z niego wskaźnik, indywidualny dla każdej jednostki samorządu terytorialnego, nie limituje wielkości długu, ale wielkości poziomu przypadających na dany rok spłat rat kredytów i pożyczek oraz wykupów papierów wartościowych. Ograniczenie zatem w sposób pośredni redukuje poziom zadłużenia w podmiotach samorządowych sektora finansów publicznych.

Co jednak istotne, ww. zasady przewidziane w art. 242 i art. 243 FinPubU ulegną zapewne korzystnym z punktu widzenia jednostek samorządów modyfikacjom. Na uwagę w tym zakresie zasługuje bowiem art. 101 omawianego projektu ustawy, zgodnie z którym:

1. Ustalając relację, o której mowa w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, planowane wydatki bieżące pomniejsza się o planowane wydatki bieżące ponoszone w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie są one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel.

2. Ocena spełnienia zasady określonej w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych następuje z uwzględnieniem wykonanych wydatków bieżących pomniejszonych o wykonane wydatki bieżące poniesione w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie były one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel.

3. Ustalając relację ograniczającą wysokość spłaty długu jednostki samorządu terytorialnego na rok 2023 i lata kolejne, wydatki bieżące budżetu tej jednostki podlegają pomniejszeniu o wydatki bieżące poniesione w celu realizacji zadań związanych z pomocą obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa w części, w jakiej nie są one finansowane środkami publicznymi otrzymanymi przez jednostkę na ten cel.

Projektowane przepisy wprowadzają więc korzystne dla samorządów wyłączenia w zakresie wydatków bieżących ponoszonych na cele związane z pomocą obywatelom Ukrainy – z reguł obliczania zasady równowagi budżetowej. Pozwoli to więc na większą elastyczność budżetową samorządów.

Podsumowując, wskazane regulacje prawne są korzystne dla samorządów z punktu widzenia zasady równowagi budżetowej i wskaźnika zadłużenia.