Nie można ograniczyć sądu w postępowaniu o wpis w księdze wieczystej do roli organu rejestrowego (post. SN z 6.7.2016 r., IV CSK 676/15).

Sąd Najwyższy rozpatrzył kwestię, która wynikła w sporze o wpis do księgi wieczystej na tle konfliktu we władzach spółki. Ponieważ różni szefowie zadysponowali w ciągu kilku dni tą samą nieruchomością do sądu wieczystoksięgowego trafiły, w ciągu kilku dni, jeden po drugim, dwa akty notarialne.

Sąd Najwyższy uznał, że „Kierowanie się kolejnością złożenia wniosków o wpis do księgi wieczystej jest, owszem, nakazem ustawowym, decyduje zatem stan rzeczy istniejący w chwili wpływu wniosku. Należy jednak odróżnić stan rzeczy rozumiany jako treść wniosku, księgi wieczystej, od stanu prawnego, który wymaga pełnego zbadania dokumentów stanowiących podstawę wpisu”.

Ważne
W postępowaniu wieczystoksięgowym kontroli sądu podlega również skuteczność czynności prawnej, która stanowi podstawę wpisu. Księgi wieczyste są publicznym rejestrem praw dotyczących nieruchomości, nie można tracić z pola widzenia interesu publicznego, tj. bezpieczeństwa obrotu prawnego.

Sąd wieczystoksięgowy ma obowiązek zapobiegać wpisom niezgodnym z rzeczywistym stanem prawnym, zwłaszcza gdy ma on stosowną wiedzę. Tym bardziej, że nie wyłącza to możliwości usunięcia tej niezgodności w innym postępowaniu (tj. o uzgodnienie stanu ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym).