Krótsze terminy przedawnienia roszczeń majątkowych wynikających z KC

Krótszy okres przedawnienia roszczeń majątkowych

Dotychczas, jak wynika z art. 118 ustawy z 23.4.1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 1024; dalej: KC) termin przedawnienia roszczeń majątkowych wynosił 10 lat, po zmianie termin ten wynosi 6 lat. Bez zmian pozostała regulacja tego przepisu w zakresie przedawnienia roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - termin przedawnienia wynosi trzy lata.

Ponadto analogiczna zmiana długości terminu przedawnienia została wprowadzona w art. 125 KC poprzez przyjęcie, iż roszczenia stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem 6 lat, a nie jak dotychczas z upływem lat 10.

Nowe liczenie terminu przedawnienia

Przewidziano także odmienny niż dotychczas, sposób liczenia upływu terminu przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia kończy się z upływem ostatniego dnia roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata.

Przedawnienie roszczeń przeciwko konsumentom

Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie odrębnych regulacji dotyczących przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. Dodano art. 117 § 21 KC, zgodnie z którym po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciw konsumentowi. Zatem już z chwilą upływu terminu przedawnienia następuje przekształcenie roszczenia w zobowiązanie niezupełne (naturalne), czyli powstaje niemożność jego przymusowej realizacji.

W wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Korzystając z tego uprawnienia sąd będzie zobowiązany rozważyć długość terminu przedawnienia, długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia oraz charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia (dodany art. 1171 KC).

Ponadto, zmieniono art. 568 § 2 KC, przyjmując iż w przypadku sprzedaży konsumenckiej używanych rzeczy ruchomych roczny termin przedawnienia roszczeń z rękojmi nie może zakończyć się przed upływem dwóch lat od dnia wydania rzeczy.

Przepisy przejściowe

Do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie obecnie uchwalonej ustawy (tj. przed 9.7.2018 r.) i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie ustawy nowe przepisy o przedawnieniu.

Jeżeli nowy termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpocznie się z dniem wejścia w życie ustawy, tj. 9.7.2018 r. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed 9.7.2018 r., nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie nastąpi z upływem tego wcześniejszego terminu.

Do przysługujących konsumentom roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, których terminy przedawnienia są określone w art. 118 i art. 125 § 1 KC, znajdą zastosowanie dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia, natomiast jeżeli konsument nie podniesie do dnia wejścia w życie ustawy zarzutu przedawnienia w stosunku do roszczenia przedawnionego, z dniem wejścia w życie ustawy sąd z urzędu uwzględni przedawnienie.