Omówienie przepisów

Ustawa określa zasady:

1) utworzenia i funkcjonowania Krajowego Zasobu Nieruchomości (dalej: KZN);

2) kwalifikowania i przekazywania nieruchomości, w tym nieruchomości budynkowych i lokalowych, do KZN (stanowiących własność Skarbu Państwa lub są przedmiotem użytkowania wieczystego Skarbu Państwa);

3) gospodarowania nieruchomościami wchodzącymi w skład KZN, a także mieszkaniami na wynajem.

Wspomniane wyżej mienie Skarbu Państwa przejęte w trybie KZNU tworzy Zasób Nieruchomości. Zasób ten tworzą również nieruchomości nabyte na rzecz Skarbu Państwa przez KZN, czyli państwową osobę prawną, która gospodaruje Zasobem .

KZNU podzielono na rozdziały, które zawierają regulacje dotyczące:

1) KZN – zakres zadań KZN określa art. 5 KZNU i obejmuje m.in. gospodarowanie nieruchomościami wchodzącymi w skład Zasobu, tworzenie warunków do zwiększania dostępności mieszkań, podejmowanie działań w celu realizacji inwestycji mieszkaniowych, tworzenie warunków ułatwiających powstawanie mieszkań socjalnych, tworzenie warunków do poprawy funkcjonowania społecznego budownictwa czynszowego itd.;

2) organów KZN – organami KZN są Rada Nadzorcza KZN oraz Prezes KZN; nadzór nad działalnością KZN sprawuje minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa;

3) gospodarki finansowej KZN – wynika z nich, że KZN prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na podstawie rocznego planu finansowego sporządzanego, zgodnie z KZNU oraz z uwzględnieniem przepisów ustawy o finansach publicznych, na okres roku obrotowego i dwa kolejne lata; rokiem obrotowym jest rok kalendarzowy;

4) gospodarowania nieruchomościami – nieruchomości wchodzące w skład Zasobu mogą być przedmiotem: umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste, sprzedaży, nieodpłatnego przekazania JST lub wniesienia, jako aportu, do spółki celowej z udziałem JST, zamiany nieruchomości (także na nieruchomość budynkową lub lokalową, oraz w miejsce odszkodowania); ponadto, nieruchomości wchodzące w skład Zasobu mogą być obciążane ograniczonymi prawami rzeczowymi;

5) operatora mieszkaniowego – zgodnie z art. 53 ust. 1 KZNU, realizując wspomniane wyżej zadania (art. 5 KZNU), Prezes KZN ogłasza w BIP KZN przetarg na zawarcie umowy o oddanie w użytkowanie wieczyste nieruchomości wchodzącej w skład Zasobu, z przeznaczeniem utworzenia na tej nieruchomości mieszkań na wynajem; natomiast minister budownictwa, na wniosek Prezesa KZN, może wyrazić zgodę na przeprowadzenie przetargu m.in. na sprzedaż nieruchomości, przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, jeżeli jest to uzasadnione względami społeczno-gospodarczymi (art. 53 ust. 2 KZNU); operatorem mieszkaniowym jest podmiot będący stroną wspomnianych umów, a także podmiot, który nabył od takiego podmiotu nieruchomość nabytą zgodnie z przepisami art. 53 ust. 1 lub 2 KZNU;

6) najmu i czynszu najmu – z art. 73 KZNU wynika, że przepisy tego rozdziału stosuje się do mieszkań, zrealizowanych przez operatora mieszkaniowego, przeznaczonych na wynajem z opcją oraz najem bez opcji; możliwość zawarcia umów najmu z opcją dotyczy wszystkich mieszkań przeznaczonych na wynajem realizowanych przez operatorów mieszkaniowych na zasadach określonych KZNU; najemcą może być wyłącznie osoba fizyczna, która nie może podnajmować mieszkania, chyba że podnajem dotyczy osoby, wobec której najemca jest obciążony obowiązkiem alimentacyjnym; ponadto, umowa sprzedaży mieszkania zawarta przez operatora mieszkaniowego przed upływem 15 lat od dnia zawarcia pierwszej umowy najmu dla danej inwestycji mieszkaniowej jest nieważna z mocy prawa; rozdział ten reguluje także zasady zawierania umów najmu z opcją oraz bez opcji;

7) kontroli dokonywanej przez Prezesa KZN;

8) administracyjnych kar pieniężnych, którą nakłada, w drodze decyzji, Prezes KZN; odwołanie od tej decyzji przysługuje do ministra budownictwa; wysokość administracyjnej kary pieniężnej ustala się zgodnie z zasadami określonymi w art. 110 KZNU.

Z dniem 11.9.2017 r. minister budownictwa powoła, w drodze zarządzenia, Pełnomocnika do spraw organizacji KZN, określając szczegółowy zakres jego zadań i środki niezbędne do ich realizacji. Pełnomocnik wykonuje zadania w zakresie tworzenia i organizacji KZN i może w tym celu wydawać zarządzenia.

Ważne

Starostowie wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej oraz prezydenci miast na prawach powiatu wykonujący zadania z zakresu administracji rządowej sporządzają pierwsze wykazy nieruchomości, o których mowa w art. 10 ust. 1 KZNU, i przekazują je wojewodom właściwym ze względu na miejsce położenia nieruchomości w terminie:

1) 60 dni od 11.9.2017 r. – w przypadku wykazów nieruchomości, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 KZNU (tj. położonych w granicach gmin miejskich, miast w gminach miejsko-wiejskich, dzielnic m.st. Warszawy, delegatur i dzielnic innych gmin miejskich);

2) 180 dni od 11.9.2017 r. – w przypadku wykazów nieruchomości, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2 KZNU (tj. położonych poza wymienionymi wyżej granicami, jeżeli przeznaczenie tych nieruchomości ustalone w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a w przypadku jego braku wynikające z funkcji terenu określonej w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy umożliwia ich zagospodarowanie na potrzeby realizacji inwestycji mieszkaniowych).

Komentarz

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu KZNU, głównym wyzwaniem polskiej polityki mieszkaniowej jest zwiększenie dostępności mieszkań dla grup społecznych o umiarkowanych dochodach. Osoby z tych grup w istniejących warunkach rynkowych nie mają wystarczających możliwości finansowych na wynajęcie mieszkania na potrzeby własne. W założeniu projektodawców uregulowania KZNU stanowią odpowiedź na wnioski wynikające z diagnozy sytuacji mieszkaniowej w kraju, dokonanej w kontekście prac nad Narodowym Programem Mieszkaniowym (NPM).

Podstawowym celem KZNU ma być zwiększenie podaży dostępnych nieruchomości pod budownictwo mieszkaniowe, w szczególności przez wykorzystanie w ramach realizacji celów NPM nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa, oraz budowa dostępnych mieszkań na wynajem (w tym z opcją stopniowego uzyskiwania własności przez najemcę). Jest to realizacja działania określonego w NPM jako Pakiet „Mieszkanie +.