W ramach nowelizacji, która wchodzi w życie 1.7.2022 r. zostały dokonane istotne zmiany w ramach podatkowych przepisów w Polsce. Są one ważne dla większości podatników, przede wszystkim pracowników, pracodawców, zleceniobiorców, przedsiębiorców i emerytów. Najważniejsze ze zmian to:

  • wprowadzenie 12% stawki PIT dla podatników na skali podatkowej zamiast obecnych 17%, czyli co do zasady dla pracowników, zleceniobiorców, emerytów i przedsiębiorców korzystających z tej formy opodatkowania,
  • likwidacja ulgi dla klasy średniej w ujęciu miesięcznym i rocznym – poza około 30/40 tysiącami podatników (według szacunków Ministerstwa Finansów), dla których zmiany mogłyby być korzystne, w 2022 r. zostanie dla nich zachowany mechanizm ulgi dla klasy średniej, ale będzie on stosowany w rozliczeniu rocznym za 2022 r. na początku 2023 r.,
  • zmiany w składce zdrowotnej dla części przedsiębiorców,
  • możliwość zmiany formy opodatkowania przez część przedsiębiorców w trakcie 2022 r.,
  • zmiany w PIT-2 – w ramach tego dokumentu podatnik będzie mógł składać inne dyspozycje poza kwotą zmniejszającą podatek,
  • możliwość składania PIT-2 w kilku miejscach – wbrew pierwszym zapowiedziom możliwość będzie funkcjonowała nie od 1.7.2022 r., tylko od 1.1.2023 r.,
  • zmiany dla samotnych rodziców – skorzystają z podwójnej kwoty wolnej,
  • zmiany w 0% PIT dla rodzica/rodziców co najmniej 4 dzieci,
  • zmiany w uldze na zabytki, od 2023 r. będzie już tylko na remont zabytku,
  • likwidacja mechanizmu podwójnego liczenia zaliczek na podatek już od 1.7.2022 r.

Wprowadzenie 12% stawki PIT dla podatników na skali podatkowej zamiast obecnych 17%

Pierwsza i najważniejsza z perspektywy lipcowej nowelizacji zmiana, to obniżenie z 17% do 12% PIT w pierwszym progu podatkowym. Zgodnie z ustawą z 9.6.2022 r., zmiany mają wejść w życie w miesięcznych zaliczkach już od wynagrodzeń wypłacanych w lipcu 2022 r., natomiast skutek tych zmian ma być w całym 2022 roku, co oznacza, że część podatników otrzyma zwrot zapłaconego podatku w rozliczeniu rocznym. W ujęciu miesięcznym zmiana oznaczać będzie przede wszystkim, że np. pracownik będzie korzystał z kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 300 zł a nie jak dotychczas 425 zł. Natomiast finalnie pracownicy mają na zmianach skorzystać bowiem zapłacą niższy PIT w pierwszym progu podatkowym.

Bez zmian pozostanie wysokość kwoty wolnej od podatku, która od 1.1.2022 r. wynosi dla podatników na skali podatkowej 30 tys. zł, bez względu na to jakie wynagrodzenie otrzymuje taka osoba. Podobnie, jak nie zmieni się wysokość drugiego progu podatkowego, czyli moment, od którego należy płacić (od nadwyżki ) 32% PIT, nadal będzie on wynosił 120 tys. zł. Pomimo zapowiedzi, finalnie mechanizm waloryzacji tej kwoty nie został wpisany do projektu ustawy, pojawiały się pomysły, żeby wysokość kwoty wolnej była powiązana z płacą minimalną (12-krotność), a drugi próg podatkowy z wielokrotnością płacy przeciętnej, ale rząd uznał, że obecnie takie zmiany nie będą wprowadzane.

Ustawodawca zlikwidował w ramach nowelizacji mechanizm podwójnego liczenia zaliczki czyli porównywanie zaliczki z 2021 i 2022 r., który został wprowadzony pierwotnie w rozporządzeniu Ministra Finansów z 7.1.2022 r. a następnie w ramach nowelizacji ustawy o PIT z 24.2.2022 r. Od lipca nie będzie on już funkcjonował.

Likwidacja ulg dla klasy średniej

Drugim ważnym elementem nowelizacji przepisów podatkowych jest likwidacja tzw. ulgi dla klasy średniej. Dość złożony mechanizm powodował konieczność weryfikacji i pilnowania przez pracowników czy mieszczą się w widełkach rocznych – 68 412 zł brutto a 133 692 zł brutto. Zamiast tego rozwiązania, rząd zdecydował się na wprowadzenie 12% PIT. W przeciwieństwie do ulgi dla klasy średniej, która była skierowana tylko do pracowników i przedsiębiorców na skali podatkowej, to 12% PIT będzie rozwiązaniem, które obejmie również np. zleceniobiorców i emerytów.

Ważne

Od lipca 2022 roku, pracodawcy nie będą tego wzoru do obliczania ulgi dla klasy średniej uwzględniali w obliczaniu wynagrodzeń pracowników, natomiast wszelkie wnioski dotyczące niestosowania ulgi dla klasy średniej przez pracowników, pracodawca powinien archiwizować, na wypadek ewentualnej kontroli.

Ministerstwo Finansów wskazuje, że ulga dla klasy średniej może być korzystniejsza od proponowanych rozwiązań dla około 30–40 tysięcy podatników i mają oni uzyskać możliwość skorzystania z niej podczas rozliczania 2022 r. na początku 2023 r. Szczegółów w tym zakresie na ten moment jeszcze nie ma, działanie w tym zakresie nie będzie obejmowało pracodawców, tylko pracowników/podatników, którzy będą się rozliczali z urzędem skarbowym w 2023 r.

Zmiany w składce zdrowotnej dla części przedsiębiorców

Zmiana, która została przyjęta ma objąć przedsiębiorców na podatku liniowym, ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych i karcie podatkowej. Będą oni mogli pomniejszać podstawę opodatkowania o zapłacone składki zdrowotne do określonego limitu. W zależności od tego w jakiej formie podatkowej jest prowadzona działalność, inną kwotę będzie można odliczać:

  • ✓ dla przedsiębiorców na podatku liniowym limit wyniesie 8,7 tys. zł (pomniejszenie dochodu).
  • ✓ dla przedsiębiorców na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych – 50% zapłaconych składek zdrowotnych (pomniejszenie przychodu).
  • ✓ dla podatników na karcie podatkowej – 19 proc. zapłaconej składki (pomniejszenie podatku).
Ważne

Warto przypomnieć, że od 2022 r. nie można już wybierać karty podatkowej jako formy prowadzenia działalności, obecnie w tej formie funkcjonują przedsiębiorcy, którzy prowadzili w tej formie działalność na dzień 31.12.2021 r.

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność w formie podatku liniowego, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych oraz karty podatkowej, z jednej strony przedsiębiorcy dostaną możliwość odliczania części składki zdrowotnej od podatku, inaczej w zależności od formy opodatkowania. Natomiast nowością, o którą lobbowali przedsiębiorcy na etapie konsultacji społecznych jest umożliwienie zmiany formy opodatkowania już w tym roku.

Możliwość wyboru rozliczenia (czyli zmiany formy opodatkowania) na skali podatkowej przez tych przedsiębiorców, którzy na początku roku wybrali podatek liniowy lub ryczałt. Przedsiębiorcy na podatku liniowym będą mogli się na to zdecydować ex post, czyli po zakończeniu roku podatkowego. Natomiast ryczałtowcy po zakończeniu roku lub w trakcie roku podatkowego, do 22.8.2022 r. W tym drugim przypadku będą płacić PIT na zasadach ogólnych za pół roku podatkowego.

Jest to kolejna zmiana, która w ramach Polskiego Ładu powoduje praktyczne problemy i konieczności dokonania szczegółowych analiz z perspektywy przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą. Warto pamiętać, że sytuacja każdego przedsiębiorcy w tym zakresie jest indywidualna i należy zweryfikować wszystkie elementy i koszty prowadzonej działalności.

Kolejna zmiana to ujednolicenie terminów na rozliczenia w PIT – zgodnie z tym rozwiązaniem wszystkie rozliczenia będą dokonywane do dnia 30 kwietnia, a nie w ramach kilku terminów.

PIT-2 u trzech pracodawców jednak od stycznia 2023 roku

Zgodnie z przyjętą propozycją, podatnik, będzie miał możliwość składania PIT-2 do jednego, dwóch lub trzech miejsc (pracodawca, zleceniodawca lub ZUS), dzięki temu osoby, które pracują w kilku miejscach będą mogły skorzystać z możliwości podzielenia kwoty zmniejszającej podatek na kilka miejsc. Tego rodzaju zmiana miała wejść w życie pierwotnie od lipca 2022 r. ale finalnie na wniosek księgowych została przesunięta na 1.1.2023 r.

Od 1.1.2022 r. kwota wolna od podatku wzrosła do 30 tys. zł, co w praktyce oznaczało, że kwota zmniejszająca podatek w skali roku wynosiła 5100 zł (czyli 425 zł miesięcznie). W przypadku osób, które świadczą pracę w ramach kilku stosunków np. umowa o pracę + umowa zlecenia lub umowa o pracę + umowa o pracę, możliwość skorzystania z tej kwoty obecnie jest tylko z umowy o pracę w jednym miejscu. Po zmianach osoby, które mają kilka źródeł zarobkowania będą mogli podzielić miesięczną kwotę zmniejszająca podatek na kilka źródeł (maksymalnie trzy). W związku z obniżeniem stawki podatkowej z 17% do 12%, kwota zmniejszająca podatek nie będzie już wynosiła 425 zł miesięcznie tylko 300 zł w skali miesiąca (3600 zł w skali roku):

  • w przypadku jednej umowy kwota zmniejszająca podatek wyniesie 300 zł (1/12 kwoty zmniejszającej podatek),
  • w przypadku dwóch umów – po 150 zł z każdej umowy (1/24 kwoty zmniejszającej podatek),
  • w przypadku trzech umów – po 100 zł (1/36 kwoty zmniejszającej podatek).

PIT-2 w szerszym zakresie

Ministerstwo finansów uznało, że w związku z tym, iż podatnicy znają już dobrze PIT-2 (po styczniowym zamieszaniu z tym dokumentem), to właśnie w ramach tego dokumentu podatnik będzie składał dyspozycja związanie z obliczeniem zaliczki na podatek w ujęciu miesięcznym, co w praktyce oznacza, że będzie mógł w nim wskazać np. wspólne rozliczenie bądź określić kwestie związane z kosztami uzyskania przychodu. W związku z tym konieczne będzie przygotowanie nowego wzoru PIT-2, nad którym obecnie trwają pracę.

Zmiany dla rodziców

Inne ważne zmiany, które mają wejść w życie w ramach nowelizacji Polskiego Ładu to, między innymi, przywrócenie mechanizmu wspólnego rozliczania rodziców samotnie wychowujących dzieci, dzięki przyjętej zmianie, samotni rodzice będą mogli skorzystać z podwójnej kwoty wolnej – 60 tys. w skali roku. Od 2022 r. mieli oni otrzymać tylko ulgę podatkową w wysokości 1500 zł rocznie, ale po fali krytyki przywrócono mechanizm wspólnego rozliczenia, taki, który obowiązywał do 2021 r. Na etapie prac Sejmowych pojawiły się pomysły dwóch progów kwoty wolnej (45 tys. oraz 60 tys. dla rodziców dzieci niepełnosprawnych), ale finalnie po uwzględnieniu poprawek Senatu wszyscy samotni rodzice skorzystają z wyższej kwoty w wysokości 60 tys. zł.

Druga rodzinna zmiana to większa elastyczność dla rodzica/rodziców co najmniej czwórki dzieci i zmiany w ramach ulgi 0% PIT. Dorosłe dzieci będą mogły zarobić ponad 16 tys. zł a nie ponad 3 tys. zł jak pierwotnie przewidywały przepisy. Pierwotnie limit roczny wynosił tylko 3089 zł. Była to bardzo niska kwota, co rodziło ryzyko, że w sytuacji, kiedy dziecko zarobi np. 3200 zł, to ulga w postaci 0% PIT dla takich rodziców przepadanie. W związku z tym, Ministerstwo Finansów wsłuchało się w głosy ekspertów i rodziców, czego konsekwencją było podwyższenie wspomnianego limitu do kwoty 16061, 28 zł (czyli 12-krotności renty socjalnej). Wraz ze wzrostem renty socjalnej w kolejnych latach wzrastać będzie również powyższa kwota.

Nowelizacja nie przewiduje innych zmian w 0% PIT dla seniorów, chociaż pierwotnie takie zapowiedzi się pojawiały.

Ustawa z częścią poprawek Senatu została przez Sejm przyjęta 9.6.2022 r., 13 czerwca Prezydent podpisał ustawę, która już 15 czerwca została opublikowana w Dzienniku Ustaw. Większość zmian podatkowych będzie obowiązywała od 1.7.2022 r., część z nich ze skutkiem za cały 2022 rok. Część zmian takich jak możliwość składnia PIT-2 do trzech podmiotów zatrudniających będzie obowiązywała od 1.1.2023 r. Należy podkreślić, że rząd nie planuje większych zmian w ramach tej części przepisów. Co oznacza, że obowiązujące od 1.7.2022 r. zasady, takie jak 12% PIT zamiast 17% PIT, brak ulgi dla klasy średniej oraz nowy mechanizm składki zdrowotnej dla przedsiębiorców będą rozwiązaniem docelowym.