W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują regulacje prawne art. 21 ust. 1 pkt 2 oraz ust. 3 OchrLokU. Z podanych regulacji wynika, że rada gminy uchwala zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, w tym zasady i kryteria wynajmowania lokali, których najem jest związany ze stosunkiem pracy, jeżeli w mieszkaniowym zasobie gminy wydzielono lokale przeznaczone na ten cel.

Nadto, zasady wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy powinny określać w szczególności:

1) wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą oddanie w najem lub podnajem lokalu na czas nieoznaczony i najem socjalny lokalu oraz wysokość dochodu gospodarstwa domowego uzasadniającą stosowanie obniżek czynszu;

2) warunki zamieszkiwania kwalifikujące wnioskodawcę do ich poprawy;

3) kryteria wyboru osób, którym przysługuje pierwszeństwo zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony i umowy najmu socjalnego lokalu;

4) warunki dokonywania zamiany lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy oraz zamiany pomiędzy najemcami lokali należących do tego zasobu a osobami zajmującymi lokale w innych zasobach;

5) tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali oraz sposób poddania tych spraw kontroli społecznej;

6) zasady postępowania w stosunku do osób, które pozostały w lokalu opuszczonym przez najemcę lub w lokalu, w którego najem nie wstąpiły po śmierci najemcy;

6a) warunki, jakie musi spełniać lokal wskazywany dla osób niepełnosprawnych, z uwzględnieniem rzeczywistych potrzeb wynikających z rodzaju niepełnosprawności;

6b) zasady przeznaczania lokali na realizację zadań, o których mowa w art. 4 ust. 2b.

W kontekście podanej problematyki na szczególną uwagę zasługuje rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z 30.9.2022 r. (Nr NPII.4131.1.781.2022), opublikowane w wojewódzkim dzienniku urzędowym 5.10.2022 r. W podanym orzeczeniu organ nadzoru podważył m.in. zapis o treści:
5. Kwalifikacji wniosków dokonuje Komisja Mieszkaniowa Rady Miejskiej w (…..) w oparciu o kryteria przyjęte w niniejszej uchwale.

Organ nadzoru ustalił dodatkowo, że komisji mieszkaniowej przyznano prawo przydziału lokali z mieszkaniowego zasobu gminy spośród wnioskodawców umieszczonych w wykazie osób zakwalifikowanych do zawarcia umowy najmu lokalu na czas nieoznaczony lub najmu socjalnego.

W uzasadnieniu organ nadzoru wskazał kilka aspektów prawnych:

1) ustawodawca w art. 21 ust. 3 pkt 5 OchrLokU nie określił, w jaki sposób ma być uregulowany tryb rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali, pozostawiając organom stanowiącym gminy w tym zakresie swobodę. Powyższe nie oznacza jednak, że rada miejska jest upoważniona do powołania komisji mieszkaniowej, której powierzy dokonywanie oceny wniosków o przydział lokali mieszkalnych oraz podejmowanie decyzji, w zakresie wyboru osób, którym będą one przyznawane;

2) zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy, tworzenie warunków do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej – a tym samym proces przyznawania lokali mieszkalnych z zasobu mieszkaniowego gminy jej mieszkańcom, należy do zadań własnych tej gminy. Stosownie do treści przepisu art. 30 ust. 1 SamGminU to wójt gminy wykonuje zadania gminy określone przepisami prawa (jak również uchwały rady gminy). Ponadto, zgodnie z art. 30 ust. 2 pkt 3 SamGminU to do zadań wójta należy w szczególności gospodarowanie mieniem komunalnym, jak również zgodnie z art. 25 ust. 1 GospNierU zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta;

3) to wójt gminy, wykonujący zadanie własne gminy jest uprawniony do przeprowadzenia procesu weryfikacyjnego wniosków mieszkaniowych i będzie decydował o szczegółowych kwestiach organizacyjnych przy wykonywaniu tego zadania – w tym w szczególności o powołaniu komisji mieszkaniowej dokonującej kwalifikacji wniosków lub powierzeniu tych zadań pracownikowi urzędu. Jak zaznaczono, rada gminy nie posiada upoważnienia do powołania komisji mieszkaniowej. Powyższe nie mieści się w ramach upoważnienia ustawowego z art. 21 ust. 3 pkt 5 OchrLokU do określenia trybu rozpatrywania i załatwiania wniosków o najem lokali zawierany na czas nieoznaczony i najem socjalny lokali.

Podsumowując, stanowisko organu nadzoru jest prawnie uzasadnione. Rada gminy nie może w ramach uchwały w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy, wkraczać w sferę przyznaną wójtowi gminy, związaną m.in. z przydziałem lokali i procedury z tym powiązanej.

Źródło: http://dzienniki.slask.eu/actbymonths.