W kontekście podanej problematyki na uwagę zasługują regulacje prawne obwieszczenia Ministra Finansów z 8.4.2022 r. w sprawie stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych, obniżonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych oraz podwyższonej stawki odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych (M.P. z 2022 r. poz. 398).

Z treści ww. aktu prawnego wynika, że:

Na podstawie art. 56d ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, 1598, 2076, 2105, 2262 i 2328) ogłasza się, że:

1) stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych wynosi 12,00% kwoty zaległości w stosunku rocznym;

2) obniżona stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych wynosi 6,00% kwoty zaległości w stosunku rocznym;

3) podwyższona stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych wynosi 18,00% kwoty zaległości w stosunku rocznym.

Wskazana regulacja prawna nawiązuje m.in. do art. 56 OrdPU, gdzie postanowiono, że stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%

Opisane wyżej zmiany w systemie odsetkowym mają zaś bezpośrednie przełożenie na gospodarkę finansową jednostek samorządu terytorialnego. Samorządy wszystkich szczebli, w tym samorządy gminne, mają bowiem prawny obowiązek stosowania odsetek w zakresie różnego typu należności. Przede wszystkim dotyczy to zaległości podatkowych w podatku od nieruchomości, podatku rolnym, podatku leśnym, czy w podatku od środków transportowych. Wskazane odsetki stosowane są również do różnych opłat pobieranych przez gminy, w tym do opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Podsumowując, zmiana stawek odsetek od zaległości podatkowych jest bardzo ważną kwestię, w kontekście gospodarki finansowej samorządów. Jednostki sektora finansów publicznych zobligowane są bowiem do dochodzenia przysługujących im należności, co wprost wynika z art. 44 ust. 2 FinPubU. W sytuacji więc, w której np. gmina nie będzie dochodzić należności z tytułu odsetek w podwyższonej wysokości, narusza ww. przepisy, co z pewnością wykaże jako nieprawidłowość właściwa dla danego samorządu regionalna izba obrachunkowa.