Jeżeli w umowie nie ma korzystniejszych postanowień, stosuje się przepisy kodeksowe

Stan faktyczny

Jacek Z. był zatrudniony w firmie M. na stanowisku dyrektora finansowego. W związku z reorganizacją w firmie i likwidacją jego stanowiska otrzymał wypowiedzenie umowy o pracę. Jednak zatrudniając się w firmie wynegocjował szczególne warunki dotyczące zwolnienia – zgodnie z umową o pracę ustalono mu 6-miesięczny okres wypowiedzenia umowy, w dodatku wypowiedzenie obejmowało 2 pełne kwartały w roku kalendarzowym. W efekcie, gdy pracodawca złożył dyrektorowi Z. wypowiedzenie w styczniu, bieg wypowiedzenia rozpoczął się dopiero z początkiem kwietnia, a umowa uległa rozwiązaniu dopiero z końcem września. W odpowiedzi Jacek Z. skierował przeciwko pracodawcy pozew o odszkodowanie za niezgodne z przepisami wypowiedzenie umowy o pracę.

Orzeczenia sądów i rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego

Sąd I instancji zasądził na rzecz Jacka Z. odszkodowanie, ale ustalił je w kwocie równej 3-miesięcznemu wynagrodzeniu, zgodnie z art. 47¹ KP. Przepis ten stanowi, że odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Były dyrektor złożył jednak apelację, twierdząc, że skoro okres wypowiedzenia w jego przypadku wynosił 6 miesięcy, to należy mu się odszkodowanie właśnie za ten okres.

Sąd II instancji apelację oddalił. Sprawa trafiła do Sądu Najwyższego. Jednak SN, w zakresie dotyczącym wysokości odszkodowania, skargę kasacyjną Jacka Z. oddalił.

Uzasadniając wyrok SN wskazał, że prawo pracy ustala minimalne standardy warunków zatrudnienia i wynagradzania. Pewne aspekty zatrudnienia mogą podlegać negocjacjom, w celu uzyskania przez pracownika lepszych warunków niż określone ustawowo. Umowa o pracę może przewidywać dłuższy okres wypowiedzenia niż kodeksowy. Ale to nie przesądza z kolei o wysokości odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie stosunku pracy. Artykuł 47¹ KP wyraźnie wskazuje, że maksymalny okres, za jaki przysługuje odszkodowanie, to okres 3-miesięcznego wypowiedzenia. Jeżeli strony umowy o pracę chciałyby podwyższyć wspomnianą wysokość odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy, to takie postanowienia powinny być wpisane do umowy o pracę. Jeżeli takich postanowień w umowie brak – stosować należy przepisy kodeksowe.

Wnioski z orzeczenia

Kodeks pracy zawsze powinien być stosowany w przypadkach, w których jakiś element stosunku pracy nie jest „doregulowany” lub budzi wątpliwości. Wynika to z faktu, że przepisy prawa pracy stanowią minimalny poziom uprawnień pracowniczych. Tylko konkretny zapis umowny daje możliwość uzyskania przez pracownika świadczeń w wyższej kwocie lub uprawnień w szerszym zakresie. Tak było w przypadku opisywanej sprawy – samo ustalenie dłuższego okresu wypowiedzenia nie oznacza, że odszkodowanie też może być wyższe. Przy braku zapisu umownego – stosuje się wyłącznie KP, a więc pracownik-powód nie mógł uzyskać więcej uprawnień (wyższego świadczenia) niż to jest określone kodeksowo.

Podstawa prawna: