Rozpoczęta międzynarodowa kontrola jakości powietrza wykaże, jak poszczególne decyzje i działania prawne wpływają na spadek zanieczyszczeń.

1. Międzynarodowa kontrola jakości powietrza

Najwyższa Izba Kontroli koordynuje polski udział w kontroli, która obejmuje 15 europejskich państw. Są to kraje zarówno z największymi problemami tego typu, jak Polska czy Bułgaria, jak i te, w których problem jakości powietrza udało się w znacznej mierze rozwiązać m.in. w Hiszpanii, Wielkiej Brytanii czy Szwajcarii.

Ważne
Prezes NIK zauważył, że mimo zaawansowanych już działań w tym zakresie wielu polskim samorządom, nie uda się w istotny sposób poprawić jakości powietrza bez niepopularnych decyzji podejmowanych przez rządzących – związanych z wprowadzeniem m.in. norm jakości paliw stałych.

Najwyższa Izba Kontroli chce wskazać, jak w poszczególnych krajach zmieniano przepisy prawa wprowadzając normy emisyjne, np. zakazując sprzedaży kotłów, które umożliwiają spalanie paliwa złej jakości; decyzje związane z ograniczaniem ruchu w centrach miast, etc. Najwyższa Izba Kontroli chce uwypuklić na osi czasu, jakie decyzje były podejmowane w poszczególnych krajach i poszczególnych miastach i jak one powodowały spadek poziomu zanieczyszczeń.

2. Efektywność poszczególnych działań ekologicznych

Najwyższa Izba Kontroli przypomniała ogłoszony raport dotyczący działań na rzecz ograniczenia niskiej emisji podejmowanych w latach 2013-2015 przez wybrane gminy i instytucje woj. śląskiego. Znalazła się tam m.in. informacja na temat efektywności ekonomiczno-ekologicznej poszczególnych działań na rzecz ograniczania niskiej emisji.

W porównaniu efektywności poszczególnych działań NIK określiła wartość nakładów potrzebnych dla osiągnięcia redukcji emisji jednej tony pyłu zawieszonego PM10 :

– dla instalacji kolektorów słonecznych średni koszt wyliczono tam na 3,98 mln zł;

– dla termomodernizacji (bez wymiany kotła) na 2,76 mln zł;

– dla wymiany kotła na 102-347 tys. zł;

– dla podłączenia do sieci ciepłowniczej – na 245 tys. zł.

3. Brak środków?

Obecnie każdy wniosek o redukcję emisji zanieczyszczeń, jeśli spełnia wymogi, dostaje w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowanie . Biorąc pod uwagę to, że w samym woj. śląskim pozostaje ok. 600 tys. indywidualnych kotłów do wymiany, to po wprowadzeniu norm na poziomie ustawodawcy, wkrótce może powstać pytanie, czy przeznaczane na ten cel środki są wystarczające?

Prezes NIK zauważył, że „jeżeli nie umożliwimy, a to trzeba działaniami legislacyjnymi, takiego ruchu, który umożliwi kolejne inwestycje, np. poprzez dofinansowanie wymiany kotłów, ale także paliwa, to będziemy mieli problem. Duża część Polaków nie ma na to pieniędzy. Musimy rozmawiać, jakie zorganizować programy dofinansowania tych, którzy palą paliwem złej jakości ze względów finansowych?”

Ważne
Wojewódzkie Fundusze zmieniły swoją podległość w zakresie nadzoru. Obecnie te kompetencje przechodzą z zakresu województw na administrację rządową. Trudno przewidzieć czy i jaki wywrze to wpływ na skuteczność podejmowanych działań w tym zakresie.