W czwartek Sąd Najwyższy podjął uchwałę niekorzystną dla użytkowników wieczystych. Przesądził, że sąd nie ma prawa rozpatrywać sporu dotyczącego sposobu zaliczenia na poczet aktualizacji rocznej opłaty części nakładów poniesionych przez użytkownika wieczystego.

Uchwała odnosi się do sporów, do których dochodziło na tle przepisów obowiązujących do 22 sierpnia 2017 r. Po tej dacie weszła w życie nowela ustawy o gospodarce nieruchomościami, która wprowadziła zakaz uwzględniania nakładów poniesionych przez inwestora z własnych środków. Spraw prowadzonych na podstawie starych przepisów wciąż jednak jest wiele.

Czwartkowa uchwała jest odpowiedzią na pytanie sądu okręgowego. Rozpatrywał on spór o rozliczenie nakładów między użytkownikiem a starostą. W grę wchodziły ogromne pieniądze, a mianowicie 890 mln zł. Tyle bowiem użytkownik zainwestował w uzbrojenie gruntu.

W latach 2010–2015, uwzględniając poniesione nakłady, potrącano mu 24,8 mln zł z rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Użytkownik płacił więc 11,4 mln zł. W 2015 r. starosta postanowił zaktualizować opłatę. Do pisma w sprawie podwyżki, które przesłał użytkownikowi, dołączył zestawienie opłat z odliczeniem nakładów. Wynikało z niego, że od 2016 r. co roku będzie potrącane tylko 1,1 mln zł. Roczna opłata wyniesie więc 36,3 mln zł.

Wyliczenia nie zaakceptował użytkownik. Zakwestionował zasadność aktualizacji opłaty rocznej. W tym celu wniósł odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego. SKO oddaliło jego wniosek, więc wniósł sprzeciw do sądu. Sąd oddalił i tę skargę. Jego zdaniem spór nie dotyczy nowych nakładów, tylko tych poniesionych przed pierwszą aktualizacją. Załącznik z zestawieniem opłat dołączony do pisma o podwyżce nie wiąże stron. Wiąże je za to ugoda zawarta przy poprzedniej aktualizacji przed SKO.

Użytkownik wniósł odwołanie do sądu okręgowego, a ten zapytał Sąd Najwyższy, czy sąd cywilny może w ogóle rozstrzygać spór o sposób rozliczenia nierozliczonych wcześniej nakładów poniesionych przez użytkownika wieczystego przed podwyżką rocznej opłaty. Sąd miał też wątpliwości, jak interpretować przepisy dotyczące nakładów.

Chodzi konkretnie o art. 77 ust. 4 ustawy o gospodarce nieruchomościami (w brzmieniu obowiązującym do 22 sierpnia 2017 r.). Przepis ten przewiduje dodatkową przesłankę potrącania nakładów od rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego. Prawo stanowi, że muszą one być poniesione po dniu ostatniej aktualizacji.

Zdaniem pytającego sądu interpretacja tego przepisu w praktyce jest bardzo trudna. Przy tak dużych nakładach jak w tym wypadku zaliczenie 1 mln zł na poczet rocznej opłaty jest obejściem przepisów. Nakłady musiałyby być w sumie rozliczanie przez ponad 70 lat. W praktyce niweczy to użytkownikowi prawo potrącenia nakładów z rocznej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego.

W czwartek SN udzielił odpowiedzi. Uznał, że sąd cywilny nie rozstrzyga tego typu sporów dotyczących sposobu rozliczania nakładów na uzbrojenie nieruchomości.

—Renata Krupa-Dąbrowska

sygnatura akt: III CZP 52/17