Tymczasem od liczby członków związku zawodowego będących pracownikami zależy wiele przywilejów związkowych, zarówno dotyczących sfery indywidualnych stosunków pracy – m.in. objęcie szczególną ochroną stosunku pracy, częściowe lub całkowite zwolnienie od obowiązku świadczenia pracy, jak i zbiorowych – status organizacji związkowej, cecha reprezentatywności. Na przykład gdy dany związek liczy 150 członków będących pracownikami, to ma prawo do skierowania jednego ze swoich działaczy wyłącznie do pracy związkowej.
Deklaracje związkowców
Związkowcy są zatem bardzo zainteresowani zwiększaniem liczby członków związku, a pracodawca właściwie nie ma żadnej możliwości sprawdzenia prawdziwości ich deklaracji w tym zakresie. Najczęściej informacja ta jest pozyskiwana z listy płac, gdy z wynagrodzenia potrącana jest składka na związek. Często jednak pracownicy ukrywają swoją związkową przynależność, wpłacają składki bezpośrednio do kasy związku, a nierzadkie są przypadki indywidualnego zwolnienia z obowiązku opłacania składki przez zarząd związku z powodu trudnej sytuacji materialnej danego pracownika.
Jeśli związek deklaruje zrzeszanie 151 członków, to pracodawca nie ma właściwie możliwości sprawdzenia, czy jest to zgodne z prawdą. Kilka lat temu głośny był przypadek znanego producenta chipsów, który – mając uzasadnione wątpliwości co do liczebności związku – zaangażował notariusza, aby ten pytał poszczególnych pracowników o przynależność związkową. Na podstawie deklaracji pracowników stwierdzono, że deklarowana liczba związkowców jest znacznie zawyżona, a w konsekwencji zwolniono dyscyplinarnie przewodniczącego związku i oskarżono o wyłudzenie wynagrodzenia za okres nienależnego zwolnienia od obowiązku świadczenia pracy. Pracownik odwołał się do sądu, jednak sąd przyznał rację pracodawcy, ponieważ przewodniczący związku odmówił ujawnienia deklaracji członkowskich pracowników, obawiając się ich ujawnienia pracodawcy. Tak dramatyczne zdarzenia nie miały by pewnie miejsca, gdyby Państwowa Inspekcja Pracy dysponowała prawem kontroli deklaracji członkowskich związku zawodowego.
Aktualnie projekt jest jeszcze na wstępnym etapie. Cieszy jednak zauważenie potrzeby zmiany w omawianym zakresie.
