Dla przypomnienia, zgodnie z art. 6 ust. 12 PodLokU rada gminy może zarządzać pobór podatku od nieruchomości od osób fizycznych w drodze inkasa oraz wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso.

Stanowisko to ma bardzo istotne znaczenie praktyczne dla samorządów gminnych. Warto bowiem mieć na uwadze fakt, że podatek od nieruchomości jest zasadniczo głównym źródłem dochodów budżetowych gminy. W konsekwencji gminy starają się w maksymalny sposób zwiększyć ściągalność tej daniny publicznoprawnej. W podanym stanowisku poddano ww. kwestię szczegółowej analizie prawnej, w tym w szczególności przez pryzmat różnych regulacji prawnych OrdPU. I tak, w pierwszej kolejności zwrócono uwagę na art. 9 OrdPU. Z jego treści wynika, że inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Z kolei, z art. 47 § 4a OrdPU wynika, że terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić, chyba że organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy. W dalszej kolejności zwrócono uwagę na art. 6 OrdPU, gdzie zdefiniowano – podatek. Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.

Jednocześnie zwrócono uwagę na fakt, że odrębnie ustawodawca zdefiniował pojęcie zaległości podatkowej. W tym zakresie miarodajne są regulacje zawarte w art. 51 OrdPU. Z jego treści wynika zaś, że zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Nadto, za zaległość podatkową uważa się także niezapłaconą w terminie płatności zaliczkę na podatek, w tym również zaliczkę, o której mowa w art. 23a OrdPU, lub ratę podatku. Przepisy § 1 i 2 stosuje się również do należności z tytułu podatków, zaliczek na podatki oraz rat podatków niewpłaconych w terminie płatności przez płatnika lub inkasenta.

Bazując na ww. regulacjach prawnych regionalna izba obrachunkowa przyjęła m.in., że: Z uregulowań powołanych powyżej przepisów wynika, że inkasent jest uprawniony wyłącznie do poboru podatku, a więc należności, która powinna być uiszczona przez podatnika do upływu terminu płatności. Po upływie terminu płatności podatku powstaje zaległość podatkowa, której nie można utożsamiać z podatkiem. Jak podkreśla się w doktrynie sam fakt niezapłacenia podatku, bez względu na inne okoliczności, skutkuje powstaniem zaległości podatkowej. Powstaje ona z mocy prawa następnego dnia po dniu, w którym upłynął termin płatności. 

Finalnie w podanym stanowisku podano, że inkasent nie jest uprawniony do poboru i wpłaty organowi podatkowemu niezapłaconych w terminie płatności podatków, tj. zaległości podatkowych. Pozostaje to bowiem poza jego ustawowymi kompetencjami. W konsekwencji, dopuszczalność pobrania przez inkasenta od podatnika należności podatkowej wygasa z upływem ostatniego dnia, w którym zobowiązany powinien tę należność uregulować.

Podsumowując, wskazane na wstępie stanowisko regionalnej izby obrachunkowej jest bardzo istotne z punktu widzenia działań organów podatkowych. Inkasenci podatku od nieruchomości nie mogą więc pobierać zaległości podatkowych od mieszkańców gminy, a jedynie podatki. Powinności te muszą być przestrzegane przez gminne organy podatkowe, bowiem ich przekroczenie będzie wiązało się z zarzutami ze strony właściwej miejscowo regionalnej izby obrachunkowej. 

Źródło: http://www.rio.opole.pl/