W kontekście podanej problematyki należy zwrócić uwagę w pierwszej kolejności na art. 14 PomocUkrainaU, w którym przewidziano utworzenie tzw. Funduszu Pomocy. Wskazane środki mogą być przeznaczone na:
1) finansowanie, dofinansowanie lub zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację zadań, o których mowa w ust. 6 pkt 1 i 4,
2) finansowanie i zwrot wydatków, o których mowa w ust. 6 pkt 6,
3) finansowanie lub zwrot wydatków lub kosztów poniesionych na realizację zadań, o których mowa w ust. 6a
– również w przypadku, gdy ustawa lub przepisy odrębne przewidują finansowanie tego rodzaju zadań z budżetu państwa, w tym w formie wpłat lub dotacji z budżetu państwa.
Wskazane środki w założeniu mogą być przeznaczone na różne cele, w tym również na wydatki związane z edukacją dzieci ukraińskich w RP. W praktyce okazuje się niekiedy, że są one niewystarczające, podobnie jak środki z rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej.
W kontekście powyższej problematyki warto odnotować stanowisko wyrażone w piśmie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach z 12.5.2022 r. (Nr WI.54.26.2022)
W podanym piśmie analizowano dopuszczalność przeznaczenia na ww. cele edukacyjne, środków z rezerwy na zarządzanie kryzysowe utworzonej w ramach budżetu gminy. Wskazano m.in., że pojęcie „zarządzania kryzysowego” określa art. 2 ZarządKryzysU – jako działalność organów administracji publicznej będącą elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Dalej podano, że istota rezerwy na zarządzanie kryzysowe jest związana z wydatkami nieprzewidzianymi, nieplanowanymi, które mogą powstać w sytuacji kryzysowej, wpływającej negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach. Wreszcie podkreślono, że: (…) zapewnienie (…) pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, poprzez realizację dodatkowych zadań oświatowych związanych z kształceniem, wychowaniem i opieką nad dziećmi i uczniami będącymi obywatelami Ukrainy może być potraktowane jako element działań w ramach zarządzania kryzysowego. Skutkiem tego jest możliwość by wydatki wskazane we wniosku, uznać jako podlegające pokryciu z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe.
Podsumowując, stanowisko regionalnej izby obrachunkowej ma prawne uzasadnienie. Środki z rezerwy celowej na zarządzanie kryzysowe mogą służyć realizacji różnych celów, w tym mogą być przeznaczone na realizację dodatkowych kosztów powstałych w związku z organizacją edukacji jak: media, woda, prąd, gaz, czy zakup środków czystości i materiałów dydaktycznych ponoszonych w celu zapewnienia pomocy obywatelom Ukrainy.
Źródło: RIO w Kielcach