Podmioty realizujące zadania w zakresie świadczenia wychowawczego

Realizacja świadczenia wychowawczego jest obowiązkiem gminy. Zadanie to zostało nałożone na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie wychowawcze (dalej: organ właściwy). Organ właściwy może upoważnić swojego zastępcę, pracownika urzędu albo kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy, a także inną osobę na wniosek kierownika ośrodka pomocy społecznej lub innej jednostki organizacyjnej gminy do prowadzenia postępowania w sprawach z zakresu świadczenia wychowawczego.

W przypadku świadczenia wychowawczego realizowanego w związku z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego właściwym organem będzie marszałek województwa. W tym przypadku organ ten wydawał będzie decyzje w sprawach dotyczących świadczenia wychowawczego, natomiast wypłacać świadczenie będzie gmina.

Dodatek wychowawczy przysługujący rodzinom zastępczym i osobom prowadzącym rodzinne domy dziecka wypłacany będzie przez powiat (jednostkę samorządu terytorialnego odpowiedzialną za organizację pieczy zastępczej).

Warto podkreślić, że przepisy WychDzU znowelizowały również art. 299 ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, ze. zm.). Przepis ten, po znowelizowaniu, przewiduje że organy podatkowe udostępniają informacje zawarte w aktach spraw podatkowych oraz informacje o numerach rachunków bankowych również wójtom, burmistrzom, prezydentom miast lub marszałkom województw w zakresie prowadzonych postępowań o przyznanie świadczenia wychowawczego. Rozwiązanie to jest konieczne dla prawidłowej realizacji obowiązków przez organy właściwe.

Finansowanie podmiotów realizujących świadczenie wychowawcze

Zgodnie z art. 29 WychDzU realizowanie zadań z zakresu świadczenia wychowawczego jest zadaniem zleconym z zakresu administracji rządowej. Świadczenie wychowawcze i koszty jego obsługi są finansowane w formie dotacji celowej z budżetu państwa. Należy więc podkreślić, że zarówno samo świadczenie, jak i koszt obsługi, które poniosą organy właściwe, pochodzą z tej samej dotacji celowej. W przypadku gmin i powiatów, czyli jednostek, które wypłacają odpowiednio świadczenie wychowawcze i dodatek wychowawczy, koszty zostały określone jako procent od wypłaconych środków, zaś w przypadku marszałka województwa, który wydaje decyzje w sprawach związanych z koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego, ale nie wypłaca świadczeń, koszty będą określane indywidualnie. Decyzja w tym zakresie podejmowana będzie przez Ministra Finansów, na podstawie przeprowadzonej przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej analizy danych pochodzących z zebranego od marszałków zapotrzebowania na środki. Przepisy WychDzU przewidują, że w 2016 r. na koszty obsługi przeznacza się 2% kwoty dotacji przekazanych do gmin a w kolejnych latach 1,5%. Powiaty natomiast otrzymają na obsługę 1% kwoty dotacji przekazanych na realizację wypłat dodatku wychowawczego dla rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. Koszty obsługi dla powiatów są procentowo mniejsze, ze względu na brak konieczności weryfikowania dochodów rodzin wnioskujących o dodatek wychowawczy. Jednocześnie realizacja dodatku wychowawczego będzie łączona z realizacją świadczenia głównego dla rodzin zastępczych. Warto podkreślić, że zwroty nienależnie pobranych świadczeń wychowawczych w trakcie danego roku budżetowego nie mają wpływu na wysokość kosztów obsługi.

Obowiązki sprawozdawcze

Przepisy WychDzU nakładają na jednostki samorządu terytorialnego również obowiązki sprawozdawcze w związku z realizacją programu. Organy właściwe oraz marszałkowie województwa, zgodnie z art. 30 WychDzU, sporządzają sprawozdania rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego i przekazują je właściwemu miejscowo wojewodzie, zaś wojewoda sporządza zbiorcze sprawozdanie rzeczowo-finansowe z wykonywania zadań z zakresu świadczenia wychowawczego i przekazuje je ministrowi właściwemu do spraw rodziny (obecnie: Ministrowi Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej).