Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowałoprojekt nowelizacji ustawy z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 561 ze zm.). Ma zwiększyć ich kompetencje kontrolne i zapobiec nadmiernemu zadłużaniu się spółek komunalnych.

Najwięcej kontrowersji wywołują następujące propozycje zmian:

  1. Ustawodawca zaproponował kontrolę spółek z udziałem jednostek samorządu terytorialnego, do których te drugie przenoszą wykonanie zadań publicznych. Spółki te odgrywają coraz ważniejszą rolę w wykonywaniu zadań publicznych. Nie mając potencjału finansowego, są jednak zmuszone zaciągać kredyty . Samorządy corocznie podwyższają kapitał spółek, by te mogły spłacać ten dług.
  2. Kolejna zmiana dotyczy narzędzi oceny gospodarki finansowej. Do kryterium legalności, na podstawie którego izby pracują obecnie, dodano kryterium gospodarności. Projekt dopuszcza go do stosowania w kontroli kredytów, pożyczek lub umów nienazwanych o terminie dłuższym niż rok, związanych z finansowaniem usług, dostaw i robót budowlanych. Regionalna Izba Obrachunkowa oceni więc, czy dług zaciągnięty przez gminę spełnia oba kryteria.
  3. Kontrolowane mają być też udzielane przez samorządy poręczenia i ulgi w opłatach i podatkach.

Pozostałe propozycje nie wywołują już takich emocji. Chodzi m.in. o wprowadzenie dwuetapowej procedury nadzorczej uchwały budżetowej. Do tej pory RIO badały tylko uchwały budżetowe. Teraz nadzorem zostanie objęta także uchwała zmieniająca budżet. Proponuje się też dwuetapowy nadzór nad uchwałami w sprawie wieloletniej prognozy finansowej i jej zmiany.