Egzekucja komornicza i kwota wolna od zajęcia z rachunków bankowych

Przepisy dotychczas obowiązujące

Do 8.9.2016 r. niezależnie, czy środki pieniężne znajdowały się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych, czy na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych, niezależnie od liczby posiadanych rachunków dłużnika, wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego były środki do wysokości 3-krotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku. Było to wynagrodzenie ogłaszane co miesiąc przez GUS. W lipcu 2016 r. wynosiło ono 4285,73 zł (Dz.Urz. GUS z 2016 r. poz. 32), zatem 3-krotność tej kwoty tj. 12 857,19 zł była do 8.9.2016 r. wolna od zajęcia. Wszelkie wpływy na zajęte rachunki (lub rachunek) do tej kwoty były wolne od egzekucji, natomiast przewyższające tę kwotę – podlegały zajęciu. Był to limit jednorazowy i nieodnawialny, do wyczerpania i niezależny od liczby zawartych z bankami umów, a przepis brzmiał następująco: Środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego.

Nowelizacja ustawy Prawo bankowe

Od 8.9.2016 r. weszła w życie nowelizacja art. 54 ustawy z 29.8.1997 r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 128 ze zm. – dalej: PrBank) odnosząca się do kwoty wolnej od zajęcia z rachunków bankowych. Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych umów, są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego, w każdym miesiącu kalendarzowym, w którym obowiązuje zajęcie, do wysokości 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. Nr 200, poz. 1679 ze zm.), przysługującego pracownikowi zatrudnionemu w pełnym miesięcznym wymiarze czasu pracy.

Powyższe oznacza, że kwota wolna od zajęcia z rachunku bankowego od września jest ustalana miesięcznie i do końca 2016 r. wynosi 1387,50 zł (75% z 1850 zł płacy minimalnej).

Podsumowując, dotychczas ochrona kwoty wolnej od zajęcia była jednorazowa, tj. jedynie do jej wyczerpania natomiast po 8.9.2016 r. kwota wolna od zajęcia egzekucyjnego obowiązuje w każdym miesiącu kalendarzowym.

Uproszczenie procedur zajmowania rachunku bankowego

Dotychczas organ egzekucyjny w celu zajęcia rachunku bankowego składał w banku tytuł wykonawczy i czekał na odpowiedź banku. Obecnie na podstawie art. 893 ^2a ustawy z 17.11.1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 101 ze zm. – dalej: KPC) komornik doręcza pisma bankowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego, a bank wnosi pisma do komornika wyłącznie za pośrednictwem tego systemu. Komornik ma możliwość elektronicznego zajęcia rachunku i może przesłać zawiadomienie o zajęciu rachunku podpisane podpisem elektronicznym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcia rachunków bankowych. Sposób ten jest zdecydowanie szybszy, a po wpłynięciu takiego zawiadomienia rachunek dłużnika od razu zostanie zablokowany.

Przepisu z art. 893^2a KPC nie stosuje się do egzekucji z rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.