W postępowaniu o dział spadku i zniesienie współwłasności rolą sądu jest szczegółowe zbadanie, czy nieruchomość podlegająca podziałowi stanowi gospodarstwo rolne, z uwagi na szczególne regulacje prawne dotyczące zniesienia współwłasności gospodarstw rolnych (post. SN z 5.4.2017 r., II CSK 406/16).

Sąd rejonowy przeprowadził postepowanie o dział spadku i zniesienie współwłasności. Orzeczenie to zostało praktycznie powtórzone przez sąd okręgowy. Uczestnik wniósł skargę kasacyjną z uwagi na naruszenie przepisów prawa.

Sąd Najwyższy uznał skargę kasacyjną za zasadną, uchylił zaskarżone postanowienie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania. Decyzja SN była spowodowania ustaleniem, że SO nie zbadał, czy stanowiąca przedmiot działu nieruchomość rolna jest gospodarstwem rolnym.

Ważne
Sąd z urzędu ustala skład i wartość spadku, a zatem obowiązany jest również ustalić, czy przedmiotem działu jest gospodarstwo rolne, które podlega szczególnym regułom działu i zniesienia współwłasności.

W rozpoznawanej sprawie zarówno SR jak i SO nie zajęły się kwestią tego, czy stanowiąca przedmiot działu nieruchomość rolna jest gospodarstwem rolnym . Oba sądy poprzestały na ustaleniu, że obecnie nieruchomość ta nie jest wykorzystywana do celów rolniczych i na tej podstawie dokonały działu spadku oraz zniesienia współwłasności z pominięciem regulacji szczególnej. Powyższe zaniedbania skutkować musiały uchyleniem zaskarżonego orzeczenia i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.