Pracodawca macierzysty to osoba prawna lub jednostka posiadająca zdolność prawną mimo braku osobowości prawnej, z siedzibą poza UE i Europejskim Porozumieniem Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, która zatrudnia pracownika przenoszonego do jednostki przyjmującej przed jego przeniesieniem wewnątrz przedsiębiorstwa i w czasie tego przeniesienia. Jednostka przejmująca to osoba prawna lub jednostka posiadająca zdolność prawną mimo braku osobowości prawnej, do której przenoszony jest pracownik wewnątrz przedsiębiorstwa, a która jest zwłaszcza oddziałem lub przedstawicielstwem pracodawcy macierzystego będącego przedsiębiorcą zagranicznym lub należy do tej samej grupy przedsiębiorstw co pracodawca macierzysty. To są dwie z 10 nowych definicji, jakie zostały dodane do art. 3 ustawy z 12.12.2013 r. o cudzoziemcach (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2206 ze zm., dalej CudzU). Nastąpiło to na mocy ustawy z 24.11.2017 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach i niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 107), dalej ustawa zmieniająca. To ta ustawa przyniosła także dwa nowe zezwolenia na pracę, wdrażając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/66/UE z 15.5.2014 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (Dz.Urz. UE L 157 z 27.05.2014, str. 1).

Dokument dla wybranych

Zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa (dalej zezwolenie) będzie wydawane przez właściwego wojewodę na wniosek jednostki przyjmującej. Zostanie wystawione jedynie takiemu cudzoziemcowi, który w tej jednostce (mającej siedzibę w Polsce) ma wykonywać pracę jako pracownik kadry kierowniczej, specjalista lub pracownik odbywający staż. To nie koniec wymogów. Taka osoba musi ponadto spełniać warunki określone w nowym art. 139a CudzU, tj. m.in. posiadać:

  • odpowiednie doświadczenie i kwalifikacje,
  • zagwarantowane miejsce zamieszkania w Polsce,
  • pisemną umowę, na podstawie której będzie wykonywana praca lub dokument wydany przez pracodawcę macierzystego stanowiący podstawę przeniesienia – w ich treści mają być określone okres przeniesienia, siedziba jednostki przyjmującej i stanowisko, które cudzoziemiec w niej zajmie oraz jego wynagrodzenie i inne warunki pracy.

Na czas określony

Zezwolenie zostanie wydane na czas określony. Jego maksymalny okres w odniesieniu do pracownika odbywającego staż to 1 rok. Natomiast w pozostałych przypadkach – 3 lata.

Wniosek o kolejne zezwolenie jednostka przyjmująca powinna złożyć nie później niż w ostatnim dniu legalnego pobytu cudzoziemca na terytorium Polski (art. 98 ust. 2 oraz nowe art. 139c ust. 1 i art. 139l ust. 1 CudzU).

Decyzje negatywne

Wojewoda odmówi wszczęcia postępowania w sprawie wydania zezwolenia w okolicznościach wymienionych w nowym art. 139e CudzU. Uczyni to np. gdy cudzoziemiec w dniu złożenia wniosku posiada albo ubiega się o zezwolenie na pobyt czasowy w celu kształcenia się na studiach. Z kolei w razie ustalenia, że jednostka przejmująca została ustanowiona tylko po to, by cudzoziemcy mogli wjeżdżać do Polski, odmówi wydania zezwolenia. To tylko jedna z kilku przesłanek odmowy, których pełna lista jest zawarta w nowym art. 139f CudzU.

Cudzoziemiec i jednostka przyjmująca muszą się liczyć z jeszcze jednym rodzajem decyzji negatywnej: o cofnięciu wydanego zezwolenia. Jej przyczyny wymienia nowy art. 139g CudzU. Dojdzie do takiej sytuacji np., jeśli okoliczności sprawy będą wskazywać na wykorzystywanie zezwolenia w innym celu niż zostało udzielone.

Mobilność regulowana

Według dodanego do art. 3 pkt 7a CudzU, mobilność to uprawnienie cudzoziemca do wjazdu i pobytu na terytorium państw członkowskich UE w celu wykonywania pracy w jednostce przyjmującej mającej siedzibę w danym państwie członkowskim w charakterze pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, wynikające z posiadania ważnego dokumentu pobytowego, z adnotacją „ICT”, wydanego przez inne państwo członkowskie niż to, w którym cudzoziemiec korzysta z tego uprawnienia. Może mieć charakter krótkoterminowy, czyli do 90 dni w dowolnym okresie liczącym 180 dni w każdym państwie UE albo długoterminowy – powyżej 90 dni.

Wystarczy zawiadomienie

W przypadku mobilności krótkoterminowej, Szef Urzędu ds. Cudzoziemców musi otrzymać od jednostki przyjmującej z siedzibą w innym kraju UE, która wydała dokument pobytowy z adnotacją ICT, zawiadomienie o zamiarze korzystania przez cudzoziemca z tej mobilności. W jego treści mają się znaleźć dane dotyczące cudzoziemca (m.in. obywatelstwo i stanowisko pracy), jednostki przyjmującej i planowanego pobytu w Polsce (nowy art. 139n CudzU).

Konieczne zezwolenie

Aby korzystać z mobliności długoterminowej, cudzoziemiec musi uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy wydane w tym celu. Otrzyma je, jeśli będzie spełniać warunki wskazane w nowym art. 139o CudzU (np. posiadać odpowiednie kwalifikacje). Z wnioskiem o wydanie tego dokumentu ma wystąpić jednostka przyjmująca tego obcokrajowca. Jego pozytywne rozpatrzenie spowoduje wydanie zezwolenia na okres nie dłuższy niż okres ważności dokumentu pobytowego, ale w przypadku pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa na okres do 1 roku.

Podobnie jak przy zezwoleniu na pracę w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa, tak i przy zezwoleniu na korzystanie z mobilności długoterminowej może nastąpić odmowa wszczęcia postępowania w sprawie jego wydania albo odmowa jego wydania. Zestawienia okoliczności wywołujących ten efekt są zamieszczone w nowych art. 139r i art. 139s CudzU (np. gdy dokument pobytowy straci ważność).

Termin wejścia w życie

Większość przepisów ustawy zmieniającej zacznie obowiązywać od 12.2.2018 r., w tym przedstawione wyżej. Jednak część wejdzie w życie 1.1.2019 r. (w tym o możliwości ustalenia limitu zezwoleń w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa wydawanych po raz pierwszy), a jeden dotyczący podmiotów uprawnionych do uzyskiwania danych z rejestru cudzoziemców – 1.1.2020 r.