Analizując podaną kwestię warto przede wszystkim przypomnieć o kwestii fundamentalnej, a związanej właśnie z ww. aspektem bilansowania dochodów i wydatków. Na uwagę zasługują regulacje art. 6r CzystGmU. Z tego artykułu wynika m.in., że
Środki z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie mogą być wykorzystane na cele niezwiązane z pokrywaniem kosztów funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.
Z dalszych regulacji prawnych wynika m.in., że z pobranych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi gmina pokrywa koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, które obejmują koszty:
1) odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych;
2) tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych;
3) obsługi administracyjnej tego systemu;
4) edukacji ekologicznej w zakresie prawidłowego postępowania z odpadami komunalnymi.
Niezależnie od powyższego, z ww. opłat można finansować także inne enumeratywnie wskazane koszty w regulacjach art. 6r ust. 2a-2b CzystGmU.
We wspomnianym na wstępie piśmie, RIO wskazała, że aby uzyskać ww. stopień bilansowania dochodów i wydatków systemu, gmina powinna w odpowiedni sposób skalkulować wysokość opłaty, która jest przyjmowana na mocy upoważnienia ustawowego z art. 6k ust. 1 CzystGmU. Dla przypomnienia, z tej regulacji wynika, że rada gminy, w drodze uchwały dokona wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 oraz ustali stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy.
Jednocześnie RIO w podanym piśmie zwróciła uwagę na dwie istotne okoliczności:
1) po pierwsze, rada gminy przyjmując stawki musi dokonać rzetelnej i wnikliwej kalkulacji jej wysokości, tak aby pobierane opłaty pokrywały rzeczywiste koszty związane z funkcjonowaniem systemu zagospodarowania odpadami na terenie gminy,
2) po drugie, wskazano, że w sytuacji, gdy będzie niedobór środków z opłaty, wówczas powstałą różnicę należy pokryć z innych środków budżetowych.
Wskazane podejście RIO jest racjonalnym rozwiązaniem stanowiącym wypośrodkowanie istoty finansowania systemu wynikającego z ww. regulacji prawnych, a z drugiej strony jest rozwiązaniem „bezpiecznym” dla gminy z punktu widzenia niedopuszczenia do powstania zobowiązań wymagalnych, które mogłyby obciążać gminę w sytuacji, gdyby nie skorzystano z ww. innych środków budżetowych. Jak wskazano w podanym piśmie: (…) sytuacja (niepożądana z punktu widzenia ekonomicznego) związana z występowaniem niedoboru środków pochodzących z tej opłaty, wówczas niestety różnica powinna zostać pokryta z innych środków budżetowych. Takie działanie będzie konieczne, ponieważ w przeciwnym razie doszłoby do powstania zobowiązań wymagalnych i dodatkowych kosztów związanych np. z odsetkami za zwłokę w regulowaniu zobowiązań. Jednakże trwałe występowanie takiego niedoboru winno skutkować przeanalizowaniem wysokości ustalonej stawki opłaty.
Podsumowując, wskazane stanowisko jest korzystnym rozwiązaniem dla wielu gmin, które mają problem ze zbilansowaniem kosztów całego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.