W Dz.U. z 2022 r. pod poz. 350 opublikowano ustawę z 27.1.2022 r. o dokumentach paszportowych (dalej: DokPaszportU).

Z DokPaszportu wynika, że:

  • dokument paszportowy jest dokumentem uprawniającym do przekraczania granicy oraz potwierdzającym obywatelstwo polskie i tożsamość posiadacza;
  • dokumenty paszportowe stanowią własność Rzeczypospolitej Polskiej;
  • prawo do posiadania dokumentu paszportowego przysługuje każdemu obywatelowi polskiemu (obywatel polski może posiadać jeden ważny dokument paszportowy, chyba że ustawa stanowi inaczej, natomiast pozbawienie lub ograniczenie prawa do posiadania dokumentu paszportowego może nastąpić wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie);
  • paszporty i paszporty tymczasowe wydają wojewoda i konsul, przy czym, paszporty dyplomatyczne oraz paszporty służbowe Ministerstwa Spraw Zagranicznych wydaje minister spraw zagranicznych; w wyjątkowych przypadkach, jeżeli przemawia za tym ważny interes państwa, paszport i paszport tymczasowy może wydać minister spraw wewnętrznych;
  • paszporty, paszporty dyplomatyczne i paszporty służbowe personalizuje minister spraw wewnętrznych (paszporty tymczasowe personalizują: konsul, wojewoda lub minister spraw wewnętrznych);
  • blankiety dokumentów paszportowych oraz blankiety naklejek personalizacyjnych zapewnia minister spraw wewnętrznych.

Ponadto, DokPaszportU reguluje zagadnienia z zakresu, po pierwsze, formy dokumentów paszportowych, zakresu danych zamieszczanych w dokumentach paszportowych oraz okresu ważności dokumentów paszportowych, zob. art. 10–19 DokPaszportU, z których wynika m.in., że:

  • dokumenty paszportowe mają formę książeczki, która składa się z okładki, ze stron przeznaczonych na wpisy i informacje urzędowe oraz stron przeznaczonych na zamieszczanie wiz i stempli kontroli granicznej oraz odpowiednio – strony przeznaczonej do personalizacji, albo strony przeznaczonej na wklejenie naklejki personalizacyjnej (książeczka paszportu, paszportu dyplomatycznego i paszportu służbowego posiada stronę personalizacyjną, natomiast książeczka paszportu tymczasowego posiada stronę przeznaczoną na wklejenie naklejki personalizacyjnej);
  • paszport, paszport dyplomatyczny i paszport służbowy posiadają warstwę graficzną i warstwę elektroniczną (wiarygodność danych zamieszczonych w warstwie graficznej można potwierdzić przez porównanie tych danych z danymi zamieszczonymi w warstwie elektronicznej, zaś paszport tymczasowy posiada wyłącznie warstwę graficzną);
  • paszport wydany osobie, która ukończyła 12. rok życia, jest ważny przez 10 lat od daty jego wydania, osobie, która nie ukończyła 12. roku życia, jest ważny przez 5 lat od daty jego wydania; drugi paszport wydany tej samej osobie jest ważny przez 3 lata od daty jego wydania; paszport dyplomatyczny i paszport służbowy są ważne przez okres w nich wskazany, nie dłużej jednak niż przez 10 lat od daty ich wydania, zaś paszport tymczasowy jest ważny przez okres w nim wskazany, nie dłużej jednak niż przez 365 dni od daty jego wydania.

Po drugie, z zakresu opłat za wydanie dokumentów paszportowych (art. 20–26 DokPaszportU), ponieważ wydanie paszportu jest odpłatne, poza wymienionymi przypadkami opłat pomniejszonych albo odstąpienia od opłat. Opłatę za paszport lub za paszport tymczasowy wydawane przez konsula wnosi się w wysokości i w sposób określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 118 ustawy z 25.6.2015 r. – Prawo konsularne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 823 ze zm.).

Po trzecie, z zakresu zasad wydawania dokumentów paszportowych (art. 27–55 DokPaszportU). Dokument paszportowy wydaje się na wniosek. Wojewoda, konsul i minister właściwy do spraw wewnętrznych mogą z urzędu wydać paszport tymczasowy, jeżeli przemawiają za tym ważne okoliczności.

Po czwarte, z zakresu odbioru dokumentów paszportowych (art. 56–61 DokPaszportU). Dokument paszportowy odbiera się osobiście w organie paszportowym, w którym został złożony wniosek o jego wydanie. Dokument paszportowy osoby nieposiadającej zdolności do czynności prawnych lub posiadającej ograniczoną zdolność do czynności prawnych odbiera matka, ojciec, opiekun prawny lub kurator. Odbiór dokumentu paszportowego wydanego osobie nieposiadającej zdolności do czynności prawnych wymaga obecności tej osoby, z wyjątkiem sytuacji, w której osoba ta: nie ukończyła 5. roku życia albo była obecna przy składaniu wniosku. Zgodnie z art. 31 ust. 3 DokPaszportU, wniosek o wydanie paszportu lub paszportu tymczasowego osobie do 12. roku życia można złożyć przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji po uwierzytelnieniu, z tym, że przepis ten wchodzi w życie 30.9.2022 r.

Po piąte, z zakresu utraty, uszkodzenia, zgłoszenia nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych, unieważnienia i fizycznego anulowanie dokumentu paszportowego (art. 62–77 DokPaszportU). Posiadacz paszportu lub paszportu tymczasowego zgłasza niezwłocznie do dowolnego wojewody lub konsula fakt utraty lub uszkodzenia paszportu lub paszportu tymczasowego. Posiadacz paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego zgłasza niezwłocznie do ministra właściwego do spraw zagranicznych fakt utraty lub uszkodzenia paszportu dyplomatycznego lub paszportu służbowego. Zgłoszenia utraty lub uszkodzenia dokumentu paszportowego posiadacza dokumentu paszportowego nieposiadającego zdolności do czynności prawnych lub posiadającego ograniczoną zdolność do czynności prawnych niezwłocznie dokonuje matka, ojciec, opiekun prawny lub kurator.

Po szóste, z zakresu Rejestru Dokumentów Paszportowych, który będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym na zasadach określonych w art. 78–85 DokPaszportU. W związku z utworzeniem Rejestru Dokumentów Paszportowych, z dniem 27.3.2022 r. ulegną likwidacji prowadzone na podstawie poprzedniej ustawy o dokumentach paszportowych ewidencje paszportowe oraz centralną ewidencję wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych, na zasadach i w trybie określonych w ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach. Dane zgromadzone w centralnej ewidencji wydanych i unieważnionych dokumentów paszportowych przekazuje się do Rejestru Dokumentów Paszportowych. Zapisy w dziennikach ewidencji są przechowywane przez 2 lata od dnia wejścia w życie DokPaszportU, czyli do 27.3.2024 r. DokPaszportU uchyla ustawę 13.7.2006 r. o dokumentach paszportowych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 197 ze zm.).

Po siódme, z zakresu udostępniania danych (art. 86–96 DokPaszportU). Minister informatyzacji udostępnia dane zgromadzone w Rejestrze Dokumentów Paszportowych, z wyłączeniem danych biometrycznych w postaci odcisków palców, 19 służbom państwowym (m.in. Policji, Straży Granicznej, służbom bezpieczeństwa publicznego, ZUS, sądom, prokuraturze, Krajowej Administracji Skarbowej, służbom wywiadu i kontrwywiadu, Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej, dyrektorom urzędów morskich, Służbie Więziennej itd.). Ponadto, każdy może uzyskać informację o ważności dokumentu paszportowego przy użyciu usługi udostępnionej przez ministra informatyzacji, po uwierzytelnieniu, pod warunkiem wskazania serii i numeru sprawdzanego dokumentu paszportowego. Dostęp do tej usługi jest rejestrowany i nieodpłatny.

Ważne

Dokumenty paszportowe wydane przed 27.3.2022 r. zachowują ważność do upływu terminów w nich określonych.