Instytucja przedawnienia została unormowana w przepisach art. 117 i n. KC.

Zgodnie z art. 117 § 2 KC po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednak zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Upływ terminu przedawnienia nie skutkuje wygaśnięciem roszczenia o zapłatę świadczenia pieniężnego, roszczenie to nie może być jednak dochodzone w trybie przymusowym. Sąd w przypadku podniesienia zarzutu przedawnienia nie uwzględni roszczenia, tym samym wierzyciel nie uzyska tytułu wykonawczego, a następnie egzekucyjnego. Procesowym następstwem skutecznego podniesienia zarzutu przedawnienia przez dłużnika będzie oddalenie przez sąd powództwa wniesionego przez wierzyciela. Jeżeli jednak dłużnik nie podniósł zarzutu przedawnienia, to pomimo upływu terminu przedawnienia sąd uwzględni roszczenie wierzyciela w sytuacji, jeżeli zachodzą pozostałe przesłanki do zasądzenia roszczenia (zob. A. Jedliński, Komentarz do art. 117 Kodeksu cywilnego, Lex/el.).

Dłużnik może natomiast, pomimo upływu terminu przedawnienia, spełnić swoje świadczenie.

Roszczenie o świadczenie okresowe

Stosownie do art. 118 KC, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Jednak koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata.

Roszczenie o świadczenie okresowe musi charakteryzować się następującymi cechami:

1) przedmiotem świadczenia są pieniądze lub rzeczy oznaczone rodzajowo,

2) w ramach jednego i tego samego stosunku prawnego dłużnik ma spełnić wiele świadczeń jednorazowych,

3) spełnienie tych świadczeń następuje w określonych regularnych odstępach czasu,

4) świadczenia te nie składają się na pewną z góry określoną całość (zob. A. Jedliński, Komentarz do art. 118 Kodeksu cywilnego, Lex/el.).

Cechy te spełniają w szczególności świadczenia z tytułu umowy najmu, dzierżawy, użytkowania, użytkowania wieczystego. Świadczeniem okresowym są także odsetki (umowne lub ustawowe) należne za opóźnienie w zapłacie ww. należności.

Bieg przedawnienia

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia (art. 120 KC).

Bieg przedawnienia przerywa się:

1) przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;

2) przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje;

3) przez wszczęcie mediacji (art. 123 KC).

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat 10, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu (art. 125 KC).