W mojej ocenie dochód ten nie podlega utracie, jak również wliczeniu do dochodu rodziny. Dochód osiągnięty był przez zmarłego męża, który nie jest już członkiem rodziny. Argumentacja w uzasadnieniu.
Warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadczeń określono w ustawie o świadczeniach rodzinnych (dalej: ŚwRodzU). Wprowadzając w przepisach kryteria, ustawodawca wskazał między innymi katalog osób mogących ubiegać się o świadczenia rodzinne.
Z treści pytania wynika, iż wdowa ubiega się o zasiłek rodzinny oraz dodatki do zasiłku rodzinnego na okres zasiłkowy 2024/2025. Współmałżonek zmarł 22.11.2023 r., a z pozyskanych informacji z urzędu skarbowego wynika, iż żona rozliczyła dochód zmarłego męża. Co do zasady, w sytuacji śmierci małżonka owdowiała osoba zobowiązana jest do rozliczenia podatku dochodowego od osiągniętych przychodów swoich oraz swojego zmarłego małżonka. Przepisy umożliwiają dokonanie rozliczenia z uwzględnieniem zmarłego małżonka. Ponadto, z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż zainteresowana w 2023 r. nie osiągnęła własnego dochodu.
Kwestią sporną podniesioną w pytaniu jest ustalenie prawidłowego dochodu rodziny, a w szczególności czy dochód wykazany przez zmarłego męża w kwocie 13 457,85 zł podlega utracie. Podkreślenia wymaga, że śmierć podmiotu nie została wskazana jako przyczyna utraty dochodu. Zatem w omawianym przypadku nie będzie mieć zastosowanie art. 3 pkt 23 ŚwRodzU.
W tym miejscu należy wskazać, że w roku 2023 stanowiącym podstawę do wyliczenia miesięcznego dochodu rodziny, mąż strony zmarł i przestał być członkiem wskazanej rodziny. Zatem zmiana składu rodziny (jej zmniejszenie) nastąpiło w roku kalendarzowym stanowiącym podstawę do wyliczenia miesięcznego dochodu rodziny. W świetle art. 3 pkt 16 ŚwRodzU powoduje to, że nie można uznać tej osoby w bieżącym okresie zasiłkowym 2024/2025 za członka rodziny – w konsekwencji jego dochód z roku bazowego nie może podlegać zsumowaniu z dochodem innych członków rodziny. W takiej sytuacji zmiana dochodu po tym roku, a także zmiana składu osobowego rodziny, to również istotne okoliczności przy ustalaniu wysokości dochodu, ale nie powinny być one oceniane w aspekcie utraty dochodu, o którym mowa w art. 5 ŚwRodzU, ponieważ dochód dotyczy osoby, która aktualnie nie występuje w składzie osobowym rodziny.
W myśl art. 3 pkt 2a ŚwRodzU dochód członka rodziny oznacza przeciętny miesięczny dochód członka rodziny osiągnięty w roku kalendarzowym poprzedzającym okres zasiłkowy, z zastrzeżeniem art. 5 ust. 4, art. 5 ust. 4a, art. 5 ust. 4b, art. 5 ust. 4c ŚwRodzU. Na gruncie art. 3 pkt 2 ŚwRodzU dochód rodziny oznacza to sumę dochodów członków rodziny. Do członków rodziny nie można zaliczyć zmarłego męża jak i również samych dochodów, które uzyskał w 2023 r. Sytuacja, w której wdowa rozlicza dochód zmarłego współmałżonka, nie oznacza, że osiągnięcie tego dochodu należy przypisać owdowiałej osobie. Organ w tym zakresie powinien uczynić odpowiednie ustalenia, które powinny znaleźć się w aktach sprawy – potwierdzenie, że rozliczony dochód był dochodem osiągniętym przez zmarłego współmałżonka. Dochód ten nie podlega utracie, jak i również wliczeniu do dochodu rodziny.
