Konieczność przeliczenia kwoty na zfśs wynika z art. 2 ustawy z 11.9.2019 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019, ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych oraz ustawy o Karcie Dużej Rodziny (Dz.U. z 2019 r. poz. 1907), który nowelizuje art. 5h ustawy z 4.3.1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1352; dalej: FundŚwSocU). Ustawa zacznie obowiązywać od 23.10.2019 r. Kogo dotyczy ten akt prawny i jak należy zrealizować jego nakazy?
Krok 1. Sprawdź, czy jesteś w grupie adresatów
Zadania wynikające ze zmienianego art. 5h FundŚwSocU nie są kierowane do wszystkich pracodawców prowadzących zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (dalej: zfśs). Ich adresatami są ci z nich, którzy mają taki obowiązek z powodu:
- prowadzenia działalności w formie jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych i to bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników (art. 3 ust. 2 FundŚwSocU),
- zatrudniania na dzień 1.1.2019 r. co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty (art. 3 ust. 1 FundŚwSocU),
- wniosku zakładowej organizacji związkowej, która mogła zażądać utworzenia funduszu przy zatrudnieniu na dzień 1.1.2019 r. co najmniej 20 a nie więcej niż 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty (art. 3 ust. 1c FundŚwSocU).
Dodatkowy warunek w dwóch ostatnich przypadkach to naliczanie odpisów podstawowych i fakultatywnych (zwiększeń) w wysokościach ustawowych, a nie określonych na innym poziomie po uzgodnieniu ze związkami zawodowymi, a gdy ich u pracodawcy nie ma – z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów (art. 4 FundŚwSocU).
Z racji odrębnych uregulowań co do wysokości odpisów dodatkowym obowiązkom ze zmodyfikowanego art. 5h FundŚwSocU nie będą podlegać uczelnie wyższe działające na podstawie przepisów o szkolnictwie wyższym i nauce, a także szkoły i placówki oświatowe w stosunku do nauczycieli podlegających Karcie Nauczyciela (art. 5 ust. 8 FundŚwSocU). Zwolnienie dotyczy także pracodawców dobrowolnie prowadzących zfśs, ponieważ oni nie muszą mieć odrębnego rachunku zfśs i tym samym nie obejmuje ich nakaz przestrzegania przelewów transz odpisów w ustawowych terminach (art. 6 ust. 2a FundŚwSocU). Ewentualne przeliczenie odpisów może ich czekać, jeśli korzystają z ustawowych wskaźników ich ustalania (zasadniczo są one maksymalnym pułapem, zgodnie z art. 3 ust. 3 FundŚwSocU), a nie określonych przez siebie.
Krok 2. Przelicz wartość odpisów metodą proporcjonalności
Dotychczasową podstawę odpisów za cały 2019 r., którą stanowiło przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2013 r. (3278,14 zł), trzeba zastosować jedynie do okresu 1.1.–31.7.2019 r. (art. 5h ust. 1 FundŚwSocU po zmianie). Z kolei za okres od 1.8. do 31.12.2019 r. odpisy należy policzyć w odniesieniu do podwyższonej podstawy, tj. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2014 r., czyli 3389,90 zł (art. 5h ust. 2 FundŚwSocU po zmianie). Przeliczeń dokonuje się proporcjonalnie do okresu obowiązywania danej podstawy i wartości odpisu, tj:
- planowane przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty x 1229,30 zł (odpis podstawowy do 31.7.2019 r.) x 7/12,
- planowane przeciętne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty x 1271,21 zł (odpis podstawowy od 1.8.2019 r.) x 5/12.
Jeśli pracodawca zatrudnia pracowników młodocianych albo pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze, wówczas w stosunku do każdej z tych grup musi dokonać osobnych przeliczeń. Tak samo ma postąpić, jeśli stosuje zwiększenia na pracowników niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym lub znacznym, na emerytów i rencistów albo ze względu na prowadzony zakładowy żłobek lub klub dziecięcy.
Planowane przeciętne zatrudnienie na 2019 r. u pracodawcy obowiązkowo prowadzącego zfśs, to 67 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty, w tym 11 pracowników młodocianych: 2 w pierwszym roku nauki, 5 – w drugim roku nauki oraz 4 – w trzecim. Suma odpisów ustalona pierwotnie, to 71 069, 95 zł [(56 pracowników w tzw. normalnych warunkach x 1229,30 zł) + (2 młodocianych x 163,91 zł) + (5 młodocianych x 196,69 zł) + (4 młodocianych x 229,47 zł) = 68 840,80 zł + 327,82 zł + 983,45 zł + 917,88 zł]. W październiku dokonywane są następujące przeliczenia:
1) za okres 1.1.–31.7.2019 r.:
– na pracowników zatrudnionych w tzw. normalnych warunkach: 68 840,80 zł x 7/12 = 40 157,13 zł
– na pracowników młodocianych: (327,82 zł + 983,45 zł + 917,88 zł) x 7/12 = 1300,34 zł
– łącznie: 40 157,13 zł + 1300,34 zł = 41 457,47 zł
2) za okres 1.8.–31.12.2019 r.:
– na pracowników zatrudnionych w tzw. normalnych warunkach: (56 pracowników x 1271,21 zł) = 71 187,76 x 5/12 = 29 661,57 zł
– na pracowników młodocianych: (2 młodocianych x 169,50 zł) + (5 młodocianych x 203,39 zł) + (4 młodocianych x 237,29 zł) = 339 zł + 1016,95 zł + 949,16 zł = 2305,11 zł x 5/12 = 960,46 zł
– łącznie: 29 661,57 zł + 960,46 zł = 30,622,03 zł
3) za cały 2019 r. po przeliczeniu:
– 41 457,47 zł + 30,622,03 zł = 72 079,50 zł
4) różnica między uzyskanym wynikiem po przeliczeniu a dokonanymi wpłatami:
– 1009,55 zł (72 079,50 zł – 71 069, 95 zł).
Krok 3. Wpłać różnicę na rachunek zfśs do 31.10.2019 r.
Do 31.5.2019 r. pracodawca musiał przelać na rachunek zfśs co najmniej 75% naliczonych odpisów za 2019 r., a do 30.9.2019 r. – pozostałą kwotę. To są bowiem standardowe terminy i wartości transz w poszczególnych latach, do których powrót nastąpi w 2020 r. (art. 6 ust. 2 FundŚwSocU). Natomiast w 2019 r. został przewidziany wyjątkowo trzeci termin: do 31 października trzeba dokonać przelewu różnicy między wpłaconą a należną po przeliczeniu proporcjonalnym wartością odpisów i zwiększeń (art. 5h ust. 3 FundŚwSocU po zmianie).
Jeśli wynik korekty dokonywanej w odniesieniu do rzeczywistego średniego stanu zatrudnienia na koniec 2019 r. będzie wyższy niż wartość odpisów po przeliczeniu proporcjonalnym, pracodawca będzie musiał wpłacić tę różnicę.
Odpisy na zfśs w 2019 r.
Odpisy podstawowe |
||
Rodzaj odpisu |
Od 1.1.2019 do 31.7.2019 |
Od 1.8.2019 do 31.12.2019 |
Na jednego zatrudnionego w tzw. normalnych warunkach |
1229,30 zł (37,5% x 3278,14 zł) |
1271,21 zł (37,5% x 3389,90 zł) |
Na jednego pracownika młodocianego |
w pierwszym roku nauki 163,91 zł (5% x 3278,14 zł) |
w pierwszym roku nauki 169,50 zł (5% x 3389,90 zł) |
w drugim roku nauki 196,69 zł (6% x 3278,14 zł) |
w drugim roku nauki 203,39 zł (6% x 3389,90 zł) |
|
w trzecim roku nauki 229,47 zł (7% x 3278,14 zł) |
w trzecim roku nauki 237,29 zł (7% x 3389,90 zł) |
|
Na jednego pracownika wykonującego prace w szczególnych warunkach lub prace o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach pomostowych |
1639,07 zł (50% x 3278,14 zł) |
1694,95 zł (50% x 3389,90 zł) |
Zwiększenia odpisów podstawowych |
||
Rodzaj zwiększenia |
Od 1.1.2019 do 31.7.2019 |
Od 1.1.2019 do 31.7.2019 |
Na każdą zatrudnioną osobę, w stosunku do której orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności |
204,88 zł (6,25% x 3278,14 zł) |
211,87 zł (6,25% x 3389,90 zł) |
Na każdego emeryta i rencistę uprawnionego do opieki socjalnej u pracodawcy |
204,88 zł (6,25% x 3278,14 zł) |
211,87 zł (6,25% x 3389,90 zł) |
Na każdą zatrudnioną osobę u pracodawcy prowadzącego zakładowy żłobek lub klub dziecięcy oraz przeznaczą na ten cel z odpisu podstawowego kwotę odpowiadającą 7,5 punktu procentowego tego odpisu |
245,86 zł (7,5% x 3278,14 zł) |
254,24 zł (7,5% x 3389,90 zł) |