Coroczny odpis podstawowy to środki pieniężne naliczone w wysokości wskazanej w art. 5 ustawy z 4.3.1994 r., które pracodawca ma obowiązek przekazać na rachunek bankowy zfśs. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy z 4.3.1994 r. przekazanie środków nastąpić może w 2 ratach: do 31 maja danego roku 75% równowartości odpisu, do 30 września – pozostałe 25% równowartości odpisu.

W 2020 r. podstawą naliczania odpisu podstawowego i zwiększeń na zfśs jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie z drugiego półrocza roku 2018 (art. 5i FundŚwSocjU), które wynosi 4134,02 zł. W stosunku do roku 2019 podstawa naliczania wzrosła o 744,12 zł, a stawka odpisu podstawowego o 279,05 zł (wzrost o ponad 21%).

Odpis obowiązkowy w 2020 r.

Na jednego zatrudnionego

% podstawy wymiaru

Kwota

Pracownika

37,5

1550,26 zł

Pracownika wykonującego prace w szczególnie uciążliwych warunkach lub w szczególnym charakterze

50

2067,01 zł

Pracownika młodocianego

1. rok nauki

5

206,70 zł

2. rok nauki

6

248,04 zł

3. rok nauki

7

289,38 zł

Odpis nieobowiązkowy w 2020 r.

Na jednego zatrudnionego

% podstawy wymiaru

Kwota

W stosunku do pracownika, wobec którego orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności

dodatkowo 6,25

dodatkowo 258,38 zł

Na każdego emeryta i rencistę, nad którym pracodawca sprawuje opiekę

6,25

258,38 zł

Odpis na jedną osobę w 2020 r.

100%

75%

25%

Pracownik

1550,26 zł

1162,70 zł

387,56 zł

Pracownika wykonujący prace w szczególnie uciążliwych warunkach lub w szczególnym charakterze

2067,01 zł

1550,26 zł

516,75 zł

Pracownik młodociany:

– 1 rok nauki

– 2 rok nauki

– 3 rok nauki

206,70 zł

248,04 zł

289,38 zł

155,03 zł

186,03 zł

217,04 zł

51,67 zł

62,01 zł

72,34 zł

Zwiększenie kwoty odpisu

– w stosunku do pracownika, wobec którego orzeczono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności

– na każdego emeryta i rencistę, nad którym pracodawca sprawuje opiekę

258,38 zł

258,38 zł

193,79 zł

193,79 zł

64,59 zł

64,59 zł

Odprowadzanie odpisu podstawowego w czasie pandemii

Pracodawca dotknięty skutkami zwalczania pandemii COVID-19 może zawiesić obowiązek odprowadzania odpisu podstawowego (art. 15ge ustawy z 2.3.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych). Do skorzystania z takiego zawieszenia obowiązku niezbędne jest spełnienie następujących warunków:

  • trwa stan zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19,
  • u pracodawcy wystąpił spadek obrotów gospodarczych, o którym mowa w art. 15g ust. 9 ustawy z 2.3.2020 r., lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń, o którym mowa w art. 15gb ust. 2 ustawy z 2.3.2020 r.

Przez spadek obrotów gospodarczych rozumie się spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym:

1) nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego, lub

2) nie mniej niż o 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku, gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

Przez istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń rozumie się zwiększenie ilorazu kosztów wynagrodzeń pracowników, z uwzględnieniem składek na ubezpieczenia społeczne pracowników finansowanych przez pracodawcę i przychodów ze sprzedaży towarów lub usług z tego samego miesiąca kalendarzowego dowolnie wskazanego przez przedsiębiorcę i przypadającego od dnia 1 marca 2020 r. do dnia poprzedzającego skorzystanie przez pracodawcę z uprawnienia o obniżeniu wymiaru czasu pracy lub objęciu pracownika przestojem ekonomicznym nie mniej niż o 5% w porównaniu do takiego ilorazu z miesiąca poprzedzającego (miesiąc bazowy); za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego. Do kosztu wynagrodzeń pracowników nie zalicza się:

1) kosztów wynagrodzeń pracowników, z którymi rozwiązano umowę o pracę,

2) kosztów wynagrodzeń pracowników, którym obniżono wynagrodzenie w trybie art. 15g ust. 8 ustawy z 2.3.2020 r., w wysokości odpowiadającej wysokości tego obniżenia.

Jeżeli u pracodawcy działają organizacje związkowe reprezentatywne, o których mowa w art. 15g ust. 11 pkt 1 albo pkt 2 ustawy z 2.3.2020 r., zawieszenie obowiązków następuje w porozumieniu z tymi organizacjami związkowymi. Pozostali pracodawcy spełniający ww. warunki o zawieszeniu obowiązków w zakresie zfśs mogą zdecydować jednostronnie.

Jeśli u pracodawcy obowiązuje wyższy poziom odpisu podstawowego niż obowiązujący na podstawie ustawy z 4.3.1994 r., to regulacje korzystniejsze nie są stosowane (art. 15ge ust. 3 ustawy z 2.3.2020 r.). Oznacza to, że u pracodawcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych lub istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń nie stosuje się postanowień układów zbiorowych pracy lub regulaminów wynagradzania ustalających wyższą niż wymagana ustawowo wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Opisana możliwość zawieszenia odpisu podstawowego oraz uchylenia odpisu w wysokości ponadustawowej może być stosowana tylko wyjątkowo w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii związanego z COVID-19. Poza tym okresem pracodawcy powinni stosować zasady ogólne ustawy z 4.3.1994 r.