Obowiązek udzielenia dwudniowego zwolnienia od pracy i służby funkcjonuje od 26.1.2021 r. Tego dnia zaczął obowiązywać art. 9a ustawy z 22.8.1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz.U. z 2020 r. poz. 1777 ze zm.; dalej: ustawy). Został dodany na mocy art. 3 pkt 2 ustawy z 21.1.2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakazanych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 159).
Rozszerzenie prawa do wolnego na osoby pozostające w stosunkach służby wymagało nowelizacji art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy, który poprzednio odnosił się wyłącznie do osób pozostających w stosunkach pracy. Obecnie gwarantuje honorowemu dawcy krwi zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
Dodatkowe uprawnienia
Ozdrowieniec to osoba, u której ustąpiły objawy choroby zakaźnej (art. 2 pkt 19 ustawy z 5.12.2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1845 ze zm.). Taki status ma osoba, która przeszła COVID-19. Zarówno takim osobom będącym honorowymi dawcami krwi, jak pozostałym honorowym dawcom, którzy dotychczas nie chorowali na COVID-19, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego/epidemii przysługują dodatkowe uprawnienia (poza wymienionymi w art. 9 ustawy).
W myśl nowego art. 9a ust. 1 ustawy dodatkowe uprawnienia to:
- zwolnienie od pracy i od wykonywania czynności służbowych w dniu oddania krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19, oraz w dniu następnym,
- ulga w wysokości 33% – na podstawie biletów jednorazowych – na przejazdy w komunikacji krajowej środkami publicznego transportu zbiorowego, tj. kolejowego w 1 i 2 klasie pociągów osobowych i pospiesznych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, a także kolejowego w 2 klasie pociągów innych niż osobowe i pospieszne – w razie oddania co najmniej 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocza po COVID-19.
Skorzystanie z ulgi na przejazd zobowiązuje honorowego dawcę krwi do dopłacenia różnicy między ceną za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a ceną za pełnopłatny przejazd w klasie 2 (por. art. 9a ust. 2 ustawy).
Wymagane dokumenty
Prawo do zwolnienia od pracy/służby może być realizowane po przedłożeniu zaświadczenia wydanego przez regionalne centrum, Wojskowe Centrum lub Centrum MSWiA. Te same podmioty wydają zaświadczenie potwierdzające co najmniej 3 donacje w celu skorzystania z ulgi na przejazd. W jego treści muszą się znaleźć: data wydania zaświadczenia, imię i nazwisko oraz PESEL dawcy krwi, a także informacja o oddaniu 3 donacji krwi lub jej składników, w tym osocza po chorobie COVID-19.