W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę dotyczącą podatników podatku od nieruchomości. Przeciął nią powstałe w orzecznictwie rozbieżności co do tego, kto ma płacić daninę: spółka cywilna czy jej wspólnicy.
Lokal od miasta
Kanwą uchwały była konkretna sprawa. Spór pojawił się po tym, jak prezydent miasta ustalił spółce cywilnej podatek od nieruchomości za 2014 r. Chodziło o lokal użytkowy wynajęty przez jej wspólników od gminy miejskiej.
Urzędnicy w obu instancjach uznali, że spółka jako najemca lokalu użytkowego jest posiadaczem części obiektu budowlanego, stanowiącego własność jednostki samorządu terytorialnego i podatnikiem podatku od nieruchomości.
Innego zdania byli właściciele spółki. W skardze do sądu administracyjnego przekonywali, że organy błędnie zaadresowały decyzję podatkową, bo podatnikiem podatku od nieruchomości nie jest spółka cywilna, lecz jej wspólnicy.
Ostatecznie wspólnikom nie udało się do swoich racji przekonać Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie.
Na sprawę pod innym kątem spojrzał dopiero jeden ze składów NSA. Zauważył, że w orzecznictwie powstała wyraźna rozbieżność co do tego, kto jest podatnikiem: spółka czy wspólnicy. W wielu orzeczeniach sądy opowiedziały się za koncepcją, że podatnikiem jest sama spółka. W opozycji do nich stały jednak wyroki, z których wynikało, że podatnikami są wspólnicy. Podkreślano w nich, że jedynie wspólnicy spółki cywilnej mogą być właścicielami, użytkownikami wieczystymi lub posiadaczami nieruchomości.
Sądy podkreślały, że uznanie spółki cywilnej za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej nie wystarcza do uznania jej za podatnika podatku od nieruchomości. Jednostki tego typu mogą być podatnikami, tylko gdy przysługuje im jeden z wymienionych tytułów prawnych do władania nieruchomością. Tymczasem spółka cywilna nie może być właścicielem nieruchomości.
Ta argumentacja okazała się na tyle przekonująca, że zaakceptował ją także siedmioosobowy skład NSA. Uznał, że w świetle art. 3 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatnikiem podatku od nieruchomości są wspólnicy.
Sąd dokonał analizy statusu spółki cywilnej. Zauważył m.in., że nie jest ona ani przedsiębiorcą, ani podmiotem odrębnym od swoich wspólników. Stanowi ich współwłasność łączną. Ponadto to wspólnicy są m.in. stroną umów, postępowań, praw czy obowiązków i to oni ponoszą odpowiedzialność.
Więź z nieruchomością
Jednym z koronnych argumentów przemawiających za tym, że spółka cywilna nie jest podatnikiem podatku od nieruchomości, także dla poszerzonego składu NSA okazała się więź prawna z posiadaną nieruchomością. Jak zauważył sędzia NSA Krzysztof Winiarski, na gruncie kodeksu cywilnego spółka cywilna nie może być właścicielem, użytkownikiem wieczystym czy najemcą nieruchomości. A skoro tak, to nie może być też podatnikiem spornej daniny.
Stanowisko zawarte w uchwale jest zgodne z interpretacją ogólną resortu finansów z 21 października 2016 r.
sygnatura akt: II FPS 5/16