Członek zarządu województwa nie podlega wyłączeniu w razie ponownego rozpatrywania sprawy zwrotu środków pomocowych

Tak uznał NSA w uchwale wydanej w składzie 7 sędziów z 5.12.2016 r. (II GPS 2/16).

W pierwszej kolejności trzeba przypomnieć, że pracownik organu administracji publicznej podlega wyłączeniu od udziału w postępowaniu w sprawie, w której brał udział w wydaniu zaskarżonej decyzji, przy czym dotyczy to także członka organu kolegialnego (art. 24 § 1 pkt 5 i art. 27 § 1 ustawy z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego – t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 23 ze zm., dalej: KPA).

Natomiast z art. 207 ustawy 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1870 ze zm., dalej: FinPublU), wynika, że jeśli środki przeznaczone na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich są wykorzystane niezgodnie z przeznaczeniem lub z naruszeniem procedur, albo pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości, podlegają zwrotowi wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych. W przypadku stwierdzenia takich okoliczności odpowiednia instytucja określona wzywa do zwrotu środków lub do wyrażenia zgody na pomniejszenie kolejnych płatności, w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania. Po bezskutecznym upływie tego terminu właściwa instytucja (m.in. organ pełniący funkcję instytucji zarządzającej) wydaje decyzję określającą kwotę przypadającą do zwrotu i termin, od którego nalicza się odsetki, oraz sposób zwrotu środków. Od decyzji tej przysługuje odwołanie zgodnie z art. 207 ust. 12 FinPublU.

Rozpatrywana przez NSA (w składzie 7 sędziów) sprawa dotyczyła problemu, czy art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 KPA ma zastosowanie do członka zarządu województwa, który to organ pełni funkcję instytucji zarządzającej biorącego udział w postępowaniu prowadzonym w następstwie złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, o którym mowa w art. 207 ust. 12 FinPublU w sytuacji, gdy uczestniczył on w wydaniu zaskarżonej decyzji.

NSA przypomniał, że przepisy materialnego prawa administracyjnego, jak i przepisy prawa procesowego, przyznają kompetencje organom administracji publicznej. Kompetencję szczególną takiego organu do prowadzenia postępowania administracyjnego wyznaczają dwie przesłanki:

1) pozytywna – organ administracji publicznej, aby był zdolny do prowadzenia postępowania w danej sprawie, musi być właściwy (art. 19 KPA);

2) negatywna – organ administracji publicznej, aby był zdolny do prowadzenia postępowania w danej sprawie, nie może utracić tej zdolności z powodu wyłączenia od załatwienia sprawy.

Zdaniem NSA, z przepisów ustawy z 5.6.1998 r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 486 ze zm., dalej: SamWojU), wynika, że ustawowy skład zarządu uniemożliwia wyznaczenie zupełnie innego składu orzekającego, niż ten, który wydał pierwotne rozstrzygnięcie w sprawie. Z art. 31 SamWojU wynika przykładowo, że w skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Natomiast na podstawie art. 46 ust. 2a SamWojU decyzje z zakresu administracji publicznej podejmowane przez zarząd podpisuje marszałek, a w treści decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków uczestniczących w jej wydaniu. A zatem, dla skutecznego prawnie wydania decyzji niezbędny jest udział co najmniej 3 członków zarządu i podpis marszałka. Ze względu na ustawowy skład zarządu i konieczność orzekania co najmniej przez 3 jego członków, niemożliwe jest rozpatrzenie wniosku z art. 207 ust. 12 FinPublU przez zarząd województwa w składzie, który nie wydawał decyzji w pierwszej instancji.

Tym samym przyjęcie stanowiska o wyłączeniu członka zarządu prowadziłoby w efekcie do paraliżu decyzyjnego. Nie można bowiem przenosić kompetencji między organami administracyjnymi. W związku z tym NSA uznał, że przepis art. 24 § 1 pkt 5 w związku z art. 27 § 1 KPAnie ma zastosowania do członka zarządu województwa, który to organ pełni funkcję instytucji zarządzającej biorącego udział wpostępowaniu prowadzonym w następstwie złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 207 ust. 12 FinPublU) w sytuacji, gdy uczestniczył on w wydaniu zaskarżonej decyzji. Trzeba jednak zaznaczyć, że jeden z sędziów zgłosił zdanie odrębne, w którym nie zgodził się takim stanowiskiem.